Κριτική από την Ελένη Πετάση.

Μετά την παράσταση του Ζοέλ Πομερά «Όλα θα πάνε καλά - το τέλος του Λουδοβίκου» που αντιμετώπισε με σοβαρότητα και σχολαστική δραματουργική επεξεργασία τα γεγονότα που οδήγησαν στη Γαλλική Επανάσταση του 1789, η Σοφία Μαραθάκη με την ομάδα του θεάτρου Ατονάλ επιχείρησε να μας μυήσει σε μια άλλη επαναστατική στιγμή-ορόσημο της Ευρώπης (τη λεγόμενη Άνοιξη των λαών, 1848) στην οποία συμμετείχαν και οι πολίτες της Γαλλίας, διεκδικώντας τα δικαιώματα της δημοκρατίας.

Πιστεύοντας σε ένα καλύτερο μέλλον και υποστηρίζοντας τη «Δεύτερη Γαλλική Δημοκρατία» ο Βίκτωρ Ουγκώ γράφει το εξαιρετικό αντιπολεμικό μανιφέστο του «Ύμνος στην Ενωμένη Ευρώπη» το οποίο αποτελεί και την εναρκτήρια ομιλία του στο Συνέδριο για την Ειρήνη το 1849 (εκδόσεις Ποικίλη Στοά). Γρήγορα όμως έρχεται σε σφοδρή αντίθεση με τον Λουδοβίκο Ναπολέοντα Βοναπάρτη Γ' διαπιστώνοντας τη βίαιη απολυταρχική του στάση και κυνηγημένος πια καταφεύγει εξόριστος στις Βρυξέλλες.

Σ’ αυτό το προφητικό κείμενο που καταδικάζει τη συγκεντρωτική πολιτική των ηγετών και διαλαλεί την ουτοπία μιας Ενωμένης Ευρώπης, βασίστηκε το εγχείρημα της Μαραθάκη, το οποίο εμπεριέχει επίσης αποσπάσματα από τον «ευρωπαϊκό μηδενισμό» του Νίτσε και το αυτοβιογραφικό έργο «Καπούτ» για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο του Κούρτσιο Μαλαπάρτε. Ένα εγχείρημα που -θεωρητικά τουλάχιστον- έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς, ακούγοντας τα πύρινα λόγια του μεγάλου ρομαντικού οραματιστή μπορεί κανείς προς στιγμήν να ξεχάσει τον σύγχρονο ξεπεσμό της Ευρώπης και να βυθιστεί σε μια καινούρια ελπιδοφόρα ουτοπία. 

Η σκηνοθεσία, ακολουθώντας το γνώριμο στίγμα της ομάδας -σωματικότητα + μουσικότητα- μπορεί να είχε κάποιες ευχάριστες στιγμές που υπονόμευσαν όμως τον κρίσιμο λόγο του Ουγκώ, προσδίδοντάς του μια ανάρμοστη ελαφρότητα. Γιατί ακόμα και οι πιο βαθιές έννοιες όταν αποκοπούν από τον φυσικό τους χώρο και στολιστούν με μεταμοντέρνες κελεμπίες -και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση- ηχούν παράταιρες. Άλλοτε υιοθετώντας το ύφος ενός τηλεοπτικού δελτίου καιρού, άλλοτε ενός στυλιζαρισμένου δείπνου γαρνιρισμένου με τραγούδια, οι ηθοποιοί αναλώθηκαν σε ποικίλα τερτίπια που ενδεχομένως θα είχαν αντίκρισμα σε ένα άλλου είδους θέαμα.

Ελένη Πετάση / [email protected]