Μιλήσαμε με τις δύο δημιουργούς της παράστασης-εικαστική εγκατάσταση «Πώς να γίνεις αμύγδαλο;».

Το έργο «Πώς να γίνεις αμύγδαλο;» με τον τραβηχτικό και περιπαικτικό -όσο και εν τέλει γλυκόπικρο- τίτλο του αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πρεμιέρες νέων παραστάσεων αυτή τη στιγμή στο αθηναϊκό θεατρικό στερέωμα. Πρόκειται για μια παράσταση-εικαστική εγκατάσταση που είναι εμπνευσμένη από μια σκηνική οδηγία της Σάρα Ρουλ στο «Παιχνίδι της Μελαγχολίας» και αποτελεί την πρώτη δουλειά της Ιφιγένειας Καραμήτρου και της Κορίνας-Άννας Γκουγκούλη μετά από την αποφοίτησή τους από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, με την Ιόλη Ανδρεάδη να έχει συνδράμει στη σκηνοθετική επιμέλεια.

Η παράσταση που θα διεξαχθεί στο Bios προσπαθεί να απενοχοποιήσει την μελαγχολία και να της προσδώσει έτσι μια ευγένεια, μιλώντας έτσι ανοιχτά για το σήμερα και τις δυσκολίες που μπορεί να έχει ένα μελαγχολικό άτομο να ενταχθεί στην κοινωνική κανονικότητα. Εν τέλει η παράσταση μας προτείνει να σκεφτούμε αν τελικά η μελαγχολία είναι η κανονική φύση του ανθρώπου.

Εμείς επικοινωνήσαμε με τις δύο νεαρές κοπέλες που εμπνεύστηκαν την παράσταση και την κουβέντα μας μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.

Μιλήστε μου αρχικά για την παράσταση. Πώς σας ήρθε η ιδέα να την ανεβάσετε;

Iφιγένεια: Η ιδέα προέκυψε από το κείμενο το οποίο μου έδωσε η Κορίνα να διαβάσω το καλοκαίρι και το οποίο λάτρεψα αμέσως.

Koρίνα: Η ιδέα προέκυψε από κοινού. Πριν σχεδόν τέσσερα χρόνια, για τις εισαγωγικές εξετάσεις της σχολής μας είχα παρουσιάσει έναν μονολόγου από το αρχικό κείμενο Το Παιχνίδι της Μελαγχολίας της Σάρα Ρουλ που είχα μεταφράσει στα Ελληνικά. Το έργο μου το είχε προτείνει αρκετά χρόνια πριν η Ιόλη Ανδρεάδη. Όταν τελειώναμε την σχολή, μοιράστηκα το κείμενο με την Ιφιγένεια η οποία με πυγαίο ενθουσιασμό κι αγάπη το υποστήριξε ολόψυχα και καταλήξαμε να μεταφράζουμε ολόκληρο το έργο. Μιλήσαμε με την Ιόλη και της είπαμε ότι θα μας ενδιέφερε να μπούμε σε μια δημιουργική διαδικασία με το συγκεκριμένο έργο και η Ιόλη με όλη της την γενναιοδωρία, και φροντίδα, μας αγκάλιασε. Με άλλα λόγια, η προσαρμογή και το τελικό αποτέλεσμα προέκυψε από μια κοινή περιέργεια που είχαμε για την διαδικασία και για να εξετάσουμε το θέμα που θίγεται στο κείμενο το όποιο είναι η Μελαγχολία στις πολλαπλές εκφάνσεις τις.    

Ιφιγένεια: Θεωρώ πως υπάρχει και την θρέφει κατά βάση το σύστημα του καταναλωτισμού. Παραδείγματος χάριν, είμαστε στην  περίοδο των Χριστουγέννων. Έχει επιβληθεί ότι τα Χριστούγεννα είμαστε σε γιορτινή και εύθυμη κατάσταση και κατ’ επέκταση πρέπει να είμαστε χαρούμενοι. Αυτό είναι ένα δείγμα της δικτατορίας της χαράς.

Κορίνα: Υπάρχει ίσως μια άρνηση να αντικρίσουμε και να αποδεχτούμε την ημιτέλεια, την φθορά, την ασχήμια, το λάθος...που ίσως να θρέφει ένα πλαίσιο πλαστής συμπεριφοράς και πλαστών καταστάσεων. 

Η κανονικότητα είναι καταστροφική για την ψυχοσύνθεση ενός μελαγχολικού ατόμου ή μπορεί να αποτελέσει και το πλέγμα που θα του απομακρύνει τις μελαγχολικές σκέψεις;

Iφιγένεια: Εξαρτάται το πώς ορίζει κάποιος την κανονικότητα. Αν οριστεί ως ο τρόπος συμπεριφοράς ώστε να μην αποκλίνει κάποιος απ’ το μέσο όρο και αυτός ο μέσος όρος δεν αποδέχεται την μελαγχολία, τότε ναι, πιστεύω πως θα είναι καταστροφικό για ένα τέτοιο άτομο.

Koρίνα: Δυστυχώς δεν αισθάνομαι ότι έχω την δεξιότητα να ορίσω τι είναι κανονικό και τι θα μπορούσε να είναι μη-κανονικό. Ίσως στο μεδούλι της «κανονικότητας» να βρίσκεται και η μελαγχολία. Δεν ξέρω. Είναι χρήσιμο να μπορούμε να τα σκεφτόμαστε όλα. Το τι κάνουμε ή τι δεν κάνουμε με την σκέψη ίσως θα έπρεπε να μας απασχολεί λίγο πιο συχνά.     

Είναι από μόνη της δημιουργική η μελαγχολία ή εξαρτάται από τον τρόπο που τη διαχειριζόμαστε;

Iφιγένεια: Νομίζω πως από τον τρόπο που την διαχειριζόμαστε. Αν είναι ελεγχόμενη μπορεί να γεννήσει κάτι δημιουργικό ως και ποιητικό αλλά αν αυτή μας καταπιεί, τότε αυτή είναι πιθανό να οδηγήσει στη στασιμότητα και την απραξία.

Koρίνα: Κάθε άνθρωπος και κάθε κατάσταση μπορεί να είναι δημιουργική, απλά με διαφορετικό τρόπο. Θεωρώ ότι το πιο δημιουργικό θέαμα είναι να είσαι μάρτυρας όταν συντονίζονται διαφορετικές δημιουργικές δυνάμεις και κάνουν κάτι μαζί... Αν υπάρχει παλμός στην καρδιά ο οποίος έχει μια συνέχεια, αυτό και μόνο είναι δημιουργικό. Οπότε το βίωμα της μελαγχολίας σε συνδυασμό με μια συνέχεια, για εμένα είναι δημιουργία.

Ιφιγένεια: Κάνοντας το εικόνα φαντάζομαι πως η θέα αυτού του παραθύρου θα έχει πολύ φως, δροσερό αέρα και μπλε χρώμα. Είτε το μπλε του ουρανού είτε σε συνδυασμό και με το μπλε της θάλασσας. ‘Ένα τοπίο ήρεμο και γαλήνιο.

Koρίνα: Το πρώτο πράγμα που έρχεται στον νου είναι ότι ένα ανοιχτό παράθυρο είναι η πηγή απ’ όπου μπαίνει αέρας μέσα σε έναν ιδιωτικό χώρο. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια γέφυρα ανάμεσα στην ιδιωτική και την δημόσια ζωή. Ένας κλειστός χώρος αναπνέει με «ένα ανοιχτό παράθυρο» και για κάποιο λόγο η εικόνα που έρχεται στο νου είναι ένα παράθυρο μες στα σύννεφα όπου η θέα του είναι όμοια μ' αυτήν που βλέπεις απ' το παράθυρο του αεροπλάνου.

Τι μπορεί να είναι ο έρωτας για ένα φύσει μελαγχολικό άτομο;

H αίσθηση της αρχής και του τέλους, της δημιουργίας και της καταστροφής ταυτόχρονα.

Έχετε δει το «Inside Out» της Pixar; Είναι ακριβώς το είδος της ταινίας που στο τέλος αποδέχεται το συναίσθημα της μελαγχολίας ως μέρος της ζωής μας. Είναι κάτι που θα έπρεπε να το μαθαίνουμε στα μικρά παιδιά αντί να τα βομβαρδίζουμε αποκλειστικά με χαρά;

Ιφιγένεια: Ναι, έχω δει την ταινία και θεωρώ πως είναι πάρα πολύ καλή. Συμφωνώ λοιπόν μ ‘ αυτό που προτείνει. Από τη στιγμή που υπάρχουν όλα αυτά τα συναισθήματα μέσα στον άνθρωπο και κατ’ επέκταση μέσα σε ένα παιδί δεν υπάρχει λόγος να καταβάλλεται προσπάθεια να αποτρέπονται τα στενάχωρα συναισθήματα και να υπερισχύουν μόνο τα θετικά. Ας μην ξεχνάμε πως το κάθε παιδί κάποια στιγμή θα  μεγαλώσει και θα έρθει αντιμέτωπο, θέλοντας και μη, με όλα αυτά.

Koρίνα: Έχω δει το «Inside Out», ναι!

Έχει σημασία να γνωρίζουμε ότι υπάρχει χώρος για να αποδεχτούμε τα πάντα.

Ώρες, ώρες σκέφτομαι ότι τα παιδιά δεν έχουν να μάθουν τίποτα από τους μεγαλύτερους.

Περισσότερα πράγματα έχουν να μάθουν σε εμάς τα παιδιά παρά να μάθουμε εμείς σε αυτά.

Εξ άλλου γι' αυτό αγαπώ το θέατρο… Ίσως κάποτε να έλειψε το παιχνίδι κι έτσι να γεννήθηκε η ανάγκη να αφιερώσω την ζωή μου σε αυτό.

Iφιγένεια: Προτιμώ αυτό που είναι γιατί είναι η αλήθεια του. Δεν μπορούμε να πούμε πως πρέπει να αλλάξει η Αθήνα αυτή καθ’ αυτή. Αν την θέλουμε αλλαγμένη εμείς πρώτα οφείλουμε να αλλάξουμε και έπειτα η αλλαγή σ’ αυτήν θα έρθει από μόνη της.

Κορίνα: Αν η Αθήνα είχε φωνή νομίζω θα την ακούγαμε να πονάει. Αλλά δεν πιστεύω ότι είναι μίζερη, θεωρώ πως έχει ατσαλένια δύναμη και τσαμπουκά. Δεν θέλω να απαντήσω αν μου αρέσει ή αν δεν μου αρέσει επειδή την αγαπάω πολύ.

Τι προτιμάτε; Μια ηλιόλουστη μέρα σε κάποια παραλία ή μια μουντή χειμωνιάτικη μέρα που ατενίζετε το ψιλόβροχο από τη ζεστασιά του σπιτιού σας;

Ιφιγένεια: Μια ηλιόλουστη μέρα στην παραλία. Βέβαια, αν ήταν καλοκαίρι μάλλον θα επέλεγα τη βροχή και το τζάκι αλλά τώρα θα επιλέξω αυτό που δεν έχω.

Koρίνα: Και τα δύο για διαφορετικούς λόγους.

Κάποια ταινία, παράσταση, σειρά, μουσική ή κάποιο βιβλίο που σας απασχόλησε πρόσφατα και θέλετε να μοιραστείτε;

Iφιγένεια: Η τελευταία εμφάνιση του σπουδαίου τραγουδιστή Dmitri Hvorostovsky που πέθανε από όγκο στον εγκέφαλο πριν λίγο καιρό. Φαινόταν ότι είχε προβλήματα ισορροπίας αλλά ήταν καταπληκτικό ότι τραγούδησε έτσι παρ’ όλα αυτά.

Κορίνα: Οι «Εραστές τις γέφυρας» του Leos Carax. 

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση - προσαρμογή - σκηνογραφία - ερμηνεία: Κορίνα - Άννα Γκουγκουλή και Ιφιγένεια Καραμήτρου, Σκηνοθετική επιμέλεια: Ιόλη Ανδρεάδη.

Πληροφορίες

Bios: Πειραιώς 84 - Αθήνα, τηλ.: 210 3425335. Παραστάσεις: έως 26 Φεβρουαρίου: από Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου, κάθε Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη: 20.15 και τα Σάββατα 23 και 30 Δεκεμβρίου: 19.00.

Το σκηνικό της παράστασης παρουσιάζεται ως μόνιμη εικαστική εγκατάσταση στον χώρο του Bios τις ώρες που δεν πραγματοποιείται η παράσταση.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ