Κριτική: Η «αμφιβολία» είναι διαχρονική

amfibolia
ΔΕΥΤΕΡΑ, 30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018

Από την Ελένη Πετάση.

Το βραβευμένο με Πούλιτζερ έργο του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ «Αμφιβολία» (2004), αν και καλογραμμένο δεν διαθέτει τη λογοτεχνική αξία που του απέδωσαν. Ξεθάβει, όμως, ουσιαστικά θέματα τα οποία, ενώ ενοχοποιούν τη δεκαετία του ‘60, απασχολούν ακόμα και σήμερα τον κόσμο μας - όπως θρησκευτική υποκρισία, φυλετικές διακρίσεις, σεξουαλική παρενόχληση, ακόμα και παιδεραστία. Η πλοκή εκτυλίσσεται σε ένα καθολικό σχολείο αγοριών στην υποβαθμισμένη περιοχή Μπρονξ της Νέας Υόρκης με κύρια πρόσωπα τον προοδευτικό, αλλά με αμφιλεγόμενο παρελθόν, ιερέα Φλιν (Νίκος Κουρής), που προστατεύει έναν δεκαπεντάχρονο, ψυχικά διαταραγμένο και λανθάνουσας σεξουαλικής ταυτότητας μετανάστη, και την εμμονική, υπερσυντηρητική και γεμάτη αδιαλλαξία διευθύντρια του ιδρύματος, την ηγουμένη Αλοΐσιους (Ρούλα Πατεράκη), η οποία αντιτίθεται γενικότερα στις απόψεις του και κάνει το παν για να τον ενοχοποιήσει.

Με λίγα λόγια, παρότι δεν διαθέτει αποδείξεις, τον κατηγορεί για σεξουαλική παρενόχληση και, μετά από έναν επίμονο ψυχολογικό πόλεμο, τον οδηγεί σε παραίτηση. Εκείνος, ωστόσο, έχοντας την εύνοια του επισκόπου, αντί να υποστεί τις συνέπειες των «υποτιθέμενων» πράξεών του (υπάρχει πάντα μια αμφιβολία, εξ ου και ο τίτλος του έργου) προάγεται στην εκκλησιαστική ιεραρχία.

Πίσω από αυτή τη φονική διαμάχη αναδύονται καυτά ερωτήματα: Πόσο αρκούν οι τυπικές νομοθετικές ρυθμίσεις μιας χώρας για να προφυλάξουν έναν νεαρό μετανάστη, όπως τον αθέατο πρωταγωνιστή του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ, ο οποίος ενδεχομένως αντιπροσωπεύει πολλά ανήλικα άτομα που οδηγούνται σε εργασιακή ή σεξουαλική εκμετάλλευση; Και τι ρόλο παίζει σε τέτοιου είδους φαινόμενα η εκκλησία;

Ο σκηνοθέτης (στην προκειμένη περίπτωση και σκηνογράφος και ενδυματολόγος) Απόλλωνας Παπαθεοχάρης, δημιουργεί μια τεχνικά στέρεη αλλά αναμενόμενη παράσταση που στηρίζεται στην καλή μετάφραση του Αντώνη Γαλαίου και στις ιδιαίτερα καλές ερμηνείες των δύο «αντιπάλων».

Η Ρούλα Πατεράκη καταδύεται στις δαιδαλώδεις ψυχικές πτυχές της ηρωίδας που υποδύεται και με απόλυτα πειστικό τρόπο σχεδιάζει τον αδηφάγο χαρακτήρα της, τόσο που θες να τη χαστουκίσεις. Ο Νίκος Κουρής ερμηνεύει τον ιερέα λιτά και ουσιαστικά.

Η Πηνελόπη Μαρκοπούλου, παρόλο τον μικρό ρόλο της, αφήνει πίσω της το ίχνος της απελπισίας που καθρεφτίζεται στο πρόσωπο της μητέρας του αγοριού.

Επαρκής ως νέα μοναχή η Λίλα Μπακλέση. 

Ελένη Πετάση - [email protected]]