Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Οι ζωές των άλλων» που παρουσιάζεται, σε σκηνοθεσία της Αλίκης Δανέζη Κνούτσεν, στο θέατρο Θησείον.

Aκόμα μια οσκαρική ταινία, οι θρυλικές «Ζωές των άλλων», σκαρφάλωσαν στη σκηνή μας. Οι παθογένειες - χαφιεδισμός, λογοκρισία κ.ά.- της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, τα μεγάλα εν γένει ζητήματα των κομμουνιστικών καθεστώτων αποδίδονται μέσα απ'τον κόσμο των καλλιτεχνών. Πίσω όμως από την προφανή έμμεση στηλίτευση της Στάζι και των απάνθρωπων μεθόδων της, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 80, προ των πυλών της ιστορικής πτώσης του Τείχους, το κινηματογραφικό σενάριο εστιάζει στη συντριπτική δύναμη της τέχνης.

Ο κεντρικός ήρωας, ένας κοινός, «επίσημος» χαφιές του καθεστώτος, απόλυτος και δογματικός, άτομο χωρίς προσωπική ζωή, ούτε καν γούστα, μια ακόμα απρόσωπη μηχανή του ολοκληρωτικού καθεστώτος, εξανθρωπίζεται μέσα από τη θαυματουργή -έμμεση- επαφή του με την τέχνη. Μετέχει άθελά του στις συνομιλίες διανοούμενων, συγγραφέων κι ηθοποιών ενώ τις καταγράφει. Κλέβει και διαβάζει τα βιβλία τους. Η μεταμόρφωσή του είναι σταδιακή, αλλά συθέμελη.

Στο σημείο αυτό εντοπίζεται και το κύριο πρόβλημα της καλής σε γενικές γραμμές παράστασης της Αλίκης Δανέζη Κνούτσεν (που είναι υπεύθυνη για τη διασκευή και την προσαρμογή των κειμένων, εκτός από τη σκηνοθεσία) στο θέατρο Θησείον. Η ουσία της ταινίας, αυτή η εξόφθαλμη υπόγεια εσωτερική αλλαγή χάρη στην τέχνη δεν αποδίδεται καθόλου, μολονότι έχει απομονώσει καίρια σημεία, έχει τεμαχίσει σωστά το χώρο και το χρόνο.

Η έλλειψη ρυθμού στο ξεκίνημα της παράστασης, το «κουκούλωμα» των φωνών από τις ηχογραφημένες των ανακρινόμενων, σιγά- σιγά διορθώνονται. Λόγω της πυκνής σκηνικής γλώσσας ενδεχομένως ο θεατής που δεν γνωρίζει την ταινία του Φλόριαν Χένκελ Φον Ντόνερσμαρκ, πραγματικά μια «Σονάτα για έναν καλό άνθρωπο», να χάσει κάποια σημεία από τις εξελίξεις και τις μεταστροφές των ηρώων.

Η Άννα Μάσχα, διχασμένη ανάμεσα στην τέχνη, στο αίσθημα, απολίτικη πρωταγωνίστρια θεάτρου Κρίστα-Mαρία Ζίλαντ, είναι εξαιρετική. Ο πολύ καλός Μανώλης Μαυροματάκης ως πράκτορας Γκερντ Βίσλερ δεν κάνει την μεγάλη ερμηνεία που περιμέναμε. Άλλωστε ο ρόλος του είναι μάλλον βουβός. Καλή επιστροφή ξανά σε ένα μη εμπορικό θέατρο κάνει ο Φάνης Μουρατίδης, υποδυόμενος τον επίσης διχασμένο θεατρικό συγγραφέα που αίφνης αφυπνίζεται. Αν και από ιδιοσυγκρασία κόντρα στο χαρακτήρα του άξεστου, κυνικού υπουργού, ο Κώστας Μπερικόπουλος είναι θαυμάσιος.

Η ερμηνευτική αποκάλυψη είναι ο Γιώργος Συμεωνίδης που «διασπάται» ανάμεσα σε 6 ρόλους - πράκτορας της Στάζι, κρατούμενος, διευθυντής του περιοδικού Spiegel κ.ά. Τα σκηνικά της Κικής Πίττα, αν και αποδίδουν μια εποχή, θυμίζουν στοιβαγμένα έπιπλα σε παλιατζίδικο.

Στο Θησείον θα δείτε μια καλή παράσταση που όμως δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με την ταινία που την ενέπνευσε, ούτε με την έτερη, αλλά εξαιρετική, σκηνική μεταγραφή προ ετών (επίσης από την Αλίκη Κνούτσεν –Δανέζη ) του κινηματογραφικού Festen του Τόμας Βίντερμπεργκ.

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ