Από την Ελένη Πετάση.

Πάντα εκκεντρική, με πρωτότυπη χοροθεατρική γλώσσα -μπορούμε να πούμε ότι επιχειρεί τη ριζική αναθεώρησή της- η Μαρλένε Μοντέιρο Φρέιτας, μετά τις περσινές «Βάκχες», επανήλθε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών. Στο έργο της «Of ivory and flesh -statues also suffer» άντλησε την έμπνευσή της από τις μεταμορφώσεις του Οβίδιου (συγκεκριμένα την ιστορία του Πυγμαλίωνα) μέχρι την ασπρόμαυρη ταινία των Αλέν Ρενέ και Κρις Μάρκερ «Les statues meurent aussi» και από τους ήρωες του Μπέργκμαν και του Χίτσκοκ μέχρι τον χορό της Πίνα Μπάους.

Στόχος της ήταν να σχολιάσει την αποικιοκρατία και τον τρόπο που αντιμετώπισε την αφρικανική τέχνη. Μ’ αυτήν τη λογική «τα αγάλματα που υποφέρουν», όπως είναι και ο υπότιτλος του θεάματος, βγαίνουν από τον καταπιεσμένο λήθαργο που τους έχει επιβληθεί και ζωντανεύουν για να μας πουν την ιστορία τους. Ωστόσο, η πρόθεσή της δεν είναι εμφανής, αλλά δεν έχει καμία σημασία.

Μας δίνει, εξάλλου, ερεθίσματα για να γεμίσουμε με τη φαντασία μας τα κενά. Στην ιδιαίτερη σκηνική συνθήκη που δημιουργεί επικρατεί ένα οργανωμένο χάος, με έντονες παύσεις, οι οποίες διακόπτονται από διονυσιακές εξάρσεις.

Η εσκεμμένα εκκωφαντική μουσική (αν και κουραστική στη μεγάλη της διάρκεια) παίζει σημαντικό ρόλο και πέρα από τη ζωντανή εκτέλεση των κρουστών περιλαμβάνει ένα μίγμα από ακούσματα, όπως ήχους της Ανατολής, αποσπάσματα από τον «Καρυοθραύστη» του Τσαϊκόφσκι, κομμάτια ποπ, μπλουζ κ.ά. Οι εξαιρετικοί ερμηνευτές με διογκωμένα πρόσωπα έχουν ζωόμορφη παρουσία, ενώ τα σώματα και η ξέφρενη κινησιολογία τους παραπέμπουν σε έναν καρναβαλικό τρόπο έκφρασης.

Παρότι η παροξυσμική χορογραφία αποτελείται από ομαδικές συναθροίσεις και κυρίως αλλεπάλληλα σόλο -το πιο εντυπωσιακό ήταν αυτό που παρουσίασε με απερίγραπτη ευελιξία η ίδια η Φρέιτας, παραπέμποντας σε περιπλανώμενα πουλιά- παράλληλα εξελίσσεται μια λεπτομερειακή περιφερειακή δράση.

Η παράξενη αυτή περφόρμανς, με την άναρχη δομή, δεν έχει αρχή, μέση, τέλος. Ή μάλλον το «τέλος» είναι απογοητευτικά συμβατικό, καθώς οι χορευτές-ηθοποιοί τραγουδούν με αμήχανο «χιούμορ» το, αποδομημένο για την περίσταση, «Feelings» της Νίνα Σιμόν. Το ελαφρυντικό στοιχείο είναι ότι πρόκειται για μια προγενέστερη παράσταση της χορογράφου, που, αν και επιδεικνύει σαφώς το ταλέντο της και διαχειρίζεται το υλικό της έξω από κάθε καθιερωμένη σκηνική σύμβαση, δεν έχει ακόμη ωριμάσει. 

Ελένη Πετάση / [email protected]