Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την θεατρική προσαρμογή του μυθιστορήματος του Δημήτρη Χατζή «Διπλό βιβλίο» που παρουσιάζεται στη σκηνή του «104», από την ομάδα «Pequod».

Δημήτρης Χατζής. Μίλησε για την Ελλάδα, την έννοια πατρίδα, τον Έλληνα, την ταυτότητα, τη συνείδηση, το Νόστο, τον έρωτα, την Ιδεολογία. Και ενώ το έπραξε για μια πολύ συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία, ο χρόνος απέδειξε ότι στόχευε στη διαχρονία. Τα ανθρώπινα ζητήματα, πράγματα τόσο αληθινά και τόσο πολύ δικά μας, με τα οποία καταπιάστηκε, διαπερνάνε την εποχή τους και προσγειώνονται στο δικό μας παρόν χωρίς να έχουν αφυδατωθεί από το συναίσθημα και τα ανθρωπιστικά προτάγματα.

Ήταν επομένως είδηση το ότι η ομάδα «Pequod», η οποία μας είχε πρωτοσυστηθεί με ένα «Γλάρο» χωρίς φτιασίδια, τόλμησε πέρσι να καταβυθιστεί στο λογοτεχνικό σύμπαν του ανεβάζοντας σκηνικά το «Διπλό Βιβλίο» (στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών), που τώρα επαναλαμβάνεται στο «104».

Περιμέναμε, κρίνοντας από τα πρώτα δείγματα γραφής που δόθηκαν μέσω του Τσέχοφ, ότι η παράσταση της ομάδας πάνω στον Χατζή θα ήταν πρόταση. Ότι ακριβώς λόγω του υλικού της, θα μπορούσε να γίνει ακόμη και σταθμός για τη νεοελληνική σκηνή αλλά και για τη σύγχρονη -συχνά άσφαιρη κι ανερμάτιστη- μεταφορά της λογοτεχνίας στο σανίδι που έχει γίνει τάση. Διαψευστήκαμε. Όχι γιατί προδόθηκε ο Χατζής και το πνεύμα του.

Η ομάδα φαίνεται πως έσκυψε πάνω από την πρώτη ύλη με τρυφερότητα. Θα προσέθετα, με σεβασμό. Ίσως ο σεβασμός να είναι και το πρόβλημα. Καθήλωσε τη σκηνική πράξη κι εγκλώβισε την ομάδα στην κατάσταση ενός ανέμπνευστου μετ-αναλογίου. Ο τρόπος που αναβιώνουν οι λέξεις, οι εικόνες, οι σχέσεις, τα συναισθήματα και οι ακυρωμένες ιδεολογίες του πρωτοτύπου είναι επίπεδος και μονόχορδος.

Υπάρχουν στιγμές παρόλα αυτά που ενώ οι ηθοποιοί, η Αγγελική Παπαθεμελή, ο Δημήτρης Ξανθόπουλος, η Νικολίτσα Ντρίζη, ο Γιάννης Κλίνης και η Χριστίνα Μωρόγιαννη μοιράζονται- καλοκουρδισμένοι μεταξύ τους-την πρόζα, μεταγγίζoυν στο θεατή καθάριο συναίσθημα. Αναλαμπές είναι μόνο. Όμως ταρακουνούν. Όπως συμβαίνει όταν ξεστομίζουν «Δεν την έχω την πατρίδα μου στην πατρίδα. Ξένοι γινήκαμε όλοι. Κι εγώ, ένας άνθρωπος χωρίς ταυτότητα, χωρίς τίποτα, ούτε παρελθόν ούτε πατρίδα». Μόνο ιδωμένος ως μια πολιτική κατάθεση σε μια συγκυρία κρίσιμη ο Χατζής -που είναι αφάνταστα πολιτικός- μένει στην πρόταση των Pequod αλώβητος.

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ