Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Είσαι σκοπός και γύρω σου χορεύουν τσομπανόσκυλα» που ανέβηκε στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από την ομάδα Bijoux de Kant.

Δεν είναι εύκολο πράγμα να μεταφέρεις στη σκηνή τα αντιφατικά αισθήματα (για τη μάνα ), τον υγρό πόθο (για τα αγόρια), τη στυφή καθημερινότητα (από ημερολόγια Κατοχής) και τις de profundis εξομολογήσεις ενός συγγραφέα («μου έχει δοθεί σκόλοψ τη σαρκί και σκώληξ ακοίμητος μέσα μου»). Και δη όταν είναι τόσο ιδιοσυγκρασιακός όσο ο Γιώργος Ιωάννου.

Στην παράσταση «Είσαι σκοπός και γύρω σου χορεύουν τσομπανόσκυλα» της ομάδας Bijoux de Kant, στο Ιδρυμα «Μ. Κακογιάννης», στα χώματα ενός κοτετσιού ο Γιάννης Σκουρλέτης συμπυκνώνει και αναδεικνύει εμπνευσμένα, εξίσου ιδιοσυγκρασιακά με τον μεταπολεμικό ποιητή και συγγραφέα δημιουργό, στιγμές, αισθήσεις, γεγονότα, ιδιωτικά και δημόσια, απ’ τα κείμενά του. Μέσα στο «κλουβί » που σχεδίασε επιμελώς για αυτούς τους ιδιαίτερους «κόσμους» τοποθέτησε μόλις τρεις ερμηνευτές. Ένα ανδρόγυνο (ο Στράτος Τζώρτζογλου που ανακαλύπτει αίφνης τον καλό εαυτό του), μια γυναίκα-κότα, ζωντανός απόηχος των ιστοριών με τα πολύτιμα στις κατοχικές πείνες πουλερικά (πολύ καλή η Λ.Δροσάκη ) και ένα νεαρό άνδρα –αντικείμενο των πόθων (σαν τσαρουχικός νέος ο Ι.Τζιάτας).

Με δυο μικρόφωνα, λίγα καφάσια, μία βαλίτσα που προμηθεύει τη γυναίκα κότα με φτερά και πούπουλα και ένα κρεβάτι-έμβλημα, η παράσταση ζωντανεύει , με ελάχιστα … παράσιτα την Ελλάδα και τους πόθους του Ιωάννου. Αν και δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Όπως έχει πει και ο ίδιος ο συγγραφέας:«Τα βιώματα δεν είναι μονάχα εκείνα που προέρχονται από την εμπειρία, αλλά και οι φαντασιώσεις και οι ισχυρές πνευματικές καταστάσεις που έχει ζήσει ο άνθρωπος» .

Στη σημαντική σκηνική πρόταση του Σκουρλέτη, η οποία εικονοποιεί αφαιρετικά το λόγο, οι φαντασιώσεις ζωντανεύουν δίπλα στα γεγονότα του παρελθόντος που καταφθάνουν σήμερα σαν κραυγές («Όταν πέθανε η μάνα , την έβγαλαν σέρνοντας απ το κοτέτσι, έβαλαν τρεις σανίδες πάνω σε δυο σιδερένια στριπόδια και την ξάπλωσαν κάτω απ τη βερικοκιά της αυλής. Καθώς κοίταζα στην αυλή απ’ το καφασωτό παραθυράκι, μ’ εμπόδιζε κάπως η ανθισμένη βερικοκιά, ήταν άνοιξη, άνοιξη του 42»). Η ορμή της ζωής ακόμη και του περιθωρίου που φτάνει στη σκηνή και απ’τη σκηνή στο θεατή υπονομεύονται όμως στην παράσταση της Bijoux de Kant απ’τα «μετασκυλάδικα» που τραγουδά ο νεαρός εκτροχιάζοντας την πυκνή συναισθηματικά ατμόσφαιρα που έχει προηγουμένως δημιουργηθεί.

Δίπλα, στο ξεγύμνωμα του Ιωάννου που ο Σκουρλέτης επιτυγχάνει χωρίς «κιτρινισμούς » και ευκολίες, υπάρχει χώρος και για το πολιτικό Κι αυτό είναι το πολύ ενδιαφέρον. «Τώρα που είναι η πρώτη μέρα του 1944, να γίνω καινούργιος άνθρωπος, να αφήσω κατά μέρος τα μίση και τις διχόνοιες και να ακολουθήσω τον καλό αλλά πλήρη εμποδίων δρόμον, που οδηγεί στην αιωνιότητα», γνέφει από τα βάθη του χρόνου σε μια εποχή που αναβιώνουν οι διχόνιες ο Ιωάννου, διαπιστώνοντας πικρά -και για εμάς του μεταγενέστερους: «Οι μαχαιρωμένοι περιμένουν δικαιοσύνη. Οι ληστεμένοι και σφαγμένοι περιμένουν δικαιοσύνη, αλλά αυτή αργεί να φανεί. Οι μαχαιρωμένοι ανήμποροι περιμένουν δικαιοσύνη».

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ