Σκηνοθετεί τον «Αγνό Εραστή» που θα ανέβει στο Δώμα του Θέατρου Νέου Κόσμου.

Πολύ πέρα από τη στεναχώρια που δεν είσαι τώρα εδώ, μαζί μου

– τόσο πολύ πέρα από τη στεναχώρια αυτή,

που αδυνατώ πια να φανταστώ τη ζωή που ζήσαμε μαζί-

η απουσία σου έχει γίνει για μένα εμμονή.

Τι είναι αυτή η εμμονή με την απουσία,

ώστε ν’ αδυνατώ να φανταστώ μια παρουσία

Το απόσπασμα αυτό είναι το έργο του David Plante, «Ο αγνός εραστής», που θα παρουσιαστεί από 21 Ιανουαρίου στο Δώμα του Θεάτρου Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Άρη Λάσκου. Πρόκειται για μία ελεγεία του Αμερικανού συγγραφέα για τον επί σαράντα χρόνια σύντροφό του, τον Έλληνα ποιητή και εκδότη Νίκο Στάνγκο, την κοινή τους ζωή και το τραγικό τέλος της. Μία μακρά σε διάρκεια ερωτική αφιέρωση, μια σχεδόν σωματική και συγκινητική σπουδή πάνω στο θέμα της απώλειας και του πένθους, της μνήμης και της φαντασίωσης.

Ο νεαρός ηθοποιός - σκηνοθέτης μιλά στο click@life για την επικαιρότητα του έργου και επιστρέφει μερικά χρόνια πίσω για να θυμηθεί το ξεκίνημά του.

Γεννήθηκα στην Αθήνα στις 21 Μαρτίου 1987 – παγκόσμια ημέρα της ποίησης, του ύπνου και επίσημη έναρξη της άνοιξης, καταπληκτικός συνδυασμός. Είμαι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθηνών – όπως εκατοντάδες άλλοι καλλιτέχνες – και απόφοιτος της Δραματικής του Εθνικού. Αυτές οι σπουδές έγιναν παράλληλα, η Νομική βέβαια κινδύνευσε να μην ολοκληρωθεί, αλλά τελικά έγιναν όλα. Πριν από, ανάμεσα σε, αλλά και μετά από αυτά έχω κάνει πολλά σεμινάρια και masterclasses στο Los Angeles, στο κέντρο αρχαίου δράματος Δεσμοί, στο Bios, στη δραματική σχολή του Εμπρός. Και βλέπουμε.

Μικρός ήθελα να γίνω πολλά και διάφορα πράγματα. Κάποτε νόμιζα ότι θα γινόμουν τραγουδιστής του εντέχνου, θυμάμαι ακόμα να καταγράφω τα προγράμματα στις συναυλίες που πήγαινα, για να μάθω πως στήνεται μια συναυλία, ποια αλληλουχία ακολουθείται στα τραγούδια. Μετά στο Λύκειο είπα θα γίνω φιλόλογος, μου άρεσε η διδασκαλία. Μου λέγανε βέβαια καθηγητές και συμμαθητές «πρέπει να γίνεις ηθοποιός», εγώ όμως κάπως τρόμαζα να το παραδεχτώ. Και το Πάσχα των Πανελληνίων, το 2004, out of the blue και χωρίς καμία οικογενειακή παράδοση λέω θα πάω Νομική. Κανείς δεν κατάλαβε ποτέ γιατί. Ίσως για τη βαθιά αίσθηση δικαίου που έχω. Δεν ξέρω. Πάντως η ζωή αλλού με οδήγησε.

Από το Δημοτικό ακόμα το θέατρο μου άρεσε: οι παιδικές παραστάσεις που πήγαινα, οι παραστάσεις που κάναμε στο σχολείο – «ο φαντασμένος» της Ζωρζ Σαρρή ήταν ο πρώτος μου πρωταγωνιστικός ρόλος. Θυμάμαι ακόμα στην εφηβεία μου να τρέχω πριν και μετά το φροντιστήριο να προλάβω παραστάσεις, ή να κάνω ακόμα και κοπάνες γιατί ήθελα να δω την Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου σε ένα μονόλογο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας.. Το ποτάμι δηλαδή κυλούσε υπόγεια, εγώ απλώς δεν το άφηνα να βγει έξω. Δεν γινόταν ακόμα συνειδητή και αρθρωμένη επιλογή.

Όλα άλλαξαν στη Νομική. Την πρώτη μέρα που μπήκα στο αμφιθέατρο της Σαριπόλων, είπα «Εγώ εδώ μέσα δεν μπορώ να υπάρξω»… σχεδόν δεν ξαναπάτησα ποτέ. Μόνο στις εξεταστικές. Εκεί το ποτάμι φούσκωσε και είδα όλη τη ζωή μου αλλιώς. Και σε μια παράσταση στο Πόρτα, το «Η ζωή είναι ένα όνειρο», είδα τον Αργύρη Ξάφη και είπα θέλω να γίνω σαν αυτόν. Δεν ήταν η αφορμή, ήταν όμως η στιγμή που είδα συμπυκνωμένο και ενσαρκωμένο το όνειρό μου σε αυτόν τον άνθρωπο. Και είπα εδώ είμαστε. Γράφτηκα στο θέατρο των Αλλαγών, ξεκίνησα μαθήματα και έξι μήνες μετά ήρθε και ο Αργύρης να κάνει μάθημα εκεί. Ε, εκεί πια μπήκαν όλα σε μια πορεία. Συνειδητά.

Οι θεατρικές μου επιρροές είναι σίγουρα οι δάσκαλοί μου. Ο Αργύρης, ο Κώστας Μπερικόπουλος, ο Βασίλης Μαυρογεωργίου από τα χρόνια του Αλλαγών. Ο Ακύλας Καραζήσης, ο Δημήτρης Λιγνάδης, η Μάρθα Φριντζήλα, η Φιλαρέτη Κομνηνού από το Εθνικού. Ο Έκτορας Λυγίζος από τα σεμινάρια που έχω κάνει μαζί του. Είναι όλες οι παραστάσεις που έχω δει. Ξέρετε, από το 2007 έως και σήμερα δουλεύω σποραδικά ως ταξιθέτης και ταμίας στο Φεστιβάλ Αθηνών και το ίδρυμα Κακογιάννη και πέρα από την έμφυτη διάθεσή μου, μέρος της δουλειάς μου μοιραία με φέρνει σε επαφή με τουλάχιστον 40 παραστάσεις το χρόνο.

Η κύρια επιρροή μου όμως είναι η ζωή. Τα πάντα, ένα βιντεάκι στις ειδήσεις, ένας φίλος μου και ο τρόπος που πλασάρει το χιούμορ του, το βλέμμα της φίλης μου Μαρίας στην πιο δύσκολη στιγμή της ζωής της, η μουσική και τα τραγούδια, το πως τραγουδάει η Μοσχολιού σε σχέση με τη Μαρινέλλα, ένα χορευτικό του Ματς Εκ, ένα ποίημα του Σεφέρη, το πως χτυπάει το στήθος της η Celine Dion, η αλλαγή φωνής μιας παίκτριας φτηνού ριάλιτι όταν σκότωσαν τον άντρα της, ένα φωνητικό μήνυμα στο κινητό μου, μια κουβέντα με έναν συνεργάτη μου, ο ταξιτζής που φώναζε, οι γονείς μου, οι ήχοι της Ελιάν Ρατιγκέ, οι ταινίες, τα πάντα. Νιώθω ότι είμαι σφουγγάρι και κλέβω τα πάντα. Και όλα αυτά έχω ως επιρροή. «Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας» λέει ο Σεφέρης. Το έχω σαν μότο.

«Ο αγνός εραστής» είναι η θεατρική απόδοση του ομώνυμου βιβλίου του David Plante, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία και είναι η πρώτη μου σκηνοθεσία για ενήλικο κοινό. Πρόκειται για την βιογραφία μιας σχέσης: αυτής του David Plante με τον Έλληνα σύντροφό του Νίκο Στάγκο. Δύο πολύ ισχυρές και πνευματικές προσωπικότητες – συγγραφέας ο ένας, επιμελητής ποίησης και μονογραφιών για καλλιτέχνες και ποιητής ο άλλος – συναντώνται το 1966 στο Λονδίνο και ζουν μαζί για 38 ολόκληρα χρόνια, μέχρι που το 2004 ο Νίκος «φεύγει» χτυπημένος από εξαιρετικά επιθετικό καρκίνο. Πέντε χρόνια μετά ο David γράφει μια ερωτική – ουσιαστικά - αφιέρωση, έναν «εξοντωτικό προσωπικό θρήνο» όπως το χαρακτηρίζει ο Philip Roth, όπου προσπαθώντας να απαλύνει τον πόνο του και να αντιληφθεί αυτό που έχει συμβεί καταγράφει στιγμές από αυτή τη σχέση.

Η ιδιαιτερότητα του έργου έγκειται στο γεγονός ότι, όπως σε μια φωτογραφία που ουσιαστικά είναι η αποτύπωση μιας στιγμής στο χρόνο, φανταζόμαστε και ότι οδήγησε σε αυτήν, έτσι και εδώ ο Plante γυρίζει ανάποδα τα αποτυπώματα αυτής της σχέσης και αναζητά τις αιτίες της, τα υλικά πάνω στα οποία δομήθηκε. Μας παρουσιάζει μεν στιγμές αυτής της ζωής, αλλά διαρκώς προσπαθεί να απαντήσει σε ερωτήματα που τον βασανίζουν: «γιατί με αγαπούσες» ή «τι ήταν αυτός ο άνθρωπος για μένα». Για να το κατανοήσει φτάνει να αφιερώνει 2 κεφάλαια στη βιογραφία του Στάγκου, από το που γεννήθηκε μέχρι το που σπούδασε και ποια ήταν η πρώτη του ερωτική εμπειρία. Σαν άλλος αρχαιολόγος δηλαδή, αντιμετωπίζει τη ζωή του σαν ιστορικός επιστήμονας: ψηλαφεί εκ νέου όλα τα τεκμήρια, αναζητά τη ρίζα, την καταβολή, την απαρχή, απορρίπτει παλιές θεωρίες που πίστευε, καταλήγει σε νέα συμπεράσματα. Για να θεραπευτεί τελικά από αυτόν τον βαθύ πόνο που του προκάλεσε τόσο η απώλεια του συντρόφου του, όσο βέβαια και η τόσο βαθιά ένωσή του μαζί του. Και το πιο εντυπωσιακό βέβαια είναι ότι όλο αυτό το κάνει κυρίως στο δεύτερο ενικό ή στο πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. Σπάνια μας μιλάει για τον εαυτό του. Βλέπουμε όλη τη ζωή του μέσα από τη ζωή του Νίκου. Άλλωστε το λέει ο ίδιος υπέροχα σε ένα σημείο στο βιβλίο: «ήθελα τόσο να κολλήσω το σώμα μου μέσα στο δικό σου, όλα μέσα σε εσένα, να κινούμαι όπως εσύ κινείσαι, να σκέφτομαι όπως εσύ, να νιώθω όπως εσύ.»

Στο δοκίμιο του «Ρευστή αγάπη», ο Sigmund Bauman γράφει πως οι εποχές που ζούμε είναι εποχές καταιγιστικές, κατά τις οποίες ο άνθρωπος «δημιουργεί δεσμούς εξαρχής χαλαρούς, ώστε να μπορούν να λύνονται εύκολα, γρήγορα και δίχως πόνο». Εφαρμογές γνωριμιών, άμεσο σεξ, πολλές ώρες δουλειάς, καθημερινή διάσπαση. Σε αυτό το πλαίσιο ποιος δίνει χρόνο και χώρο σε άλλον άνθρωπο ή μάλλον στον ίδιο του τον εαυτό να νιώσει, να έρθει σε άμεση επαφή με το συναίσθημά του; Όταν το συναίσθημα έχει γίνει emoticon ή gif, όταν οι σκέψεις περιορίζονται σε 80 ή 120 χαρακτήρες; Στον αντίποδα λοιπόν έχουμε αυτήν την ιστορία αγάπης όπου δύο άνθρωποι έζησαν μαζί για 38 ολόκληρα χρόνια, αφοσιωμένοι ο ένας στον άλλον. Μια πρόταση με άλλα λόγια ότι ναι, «υπάρχει στ’ αλήθεια ένας χρόνος μεγάλος να ζει για τον έναν ο άλλος». Μπορούμε και αλλιώς. Μπορούμε να υπάρξουμε συντροφικά. Αφού κάποτε έγινε, μπορεί να γίνει και πάλι.

Προέρχομαι από μια εποχή κατά την οποία έχουν γίνει όλα. Και το ακαδημαϊκό και η αποδόμηση και η αφαίρεση του λόγου και το μεταμοντέρνο και το installation. Τα πάντα έχουν δοκιμαστεί στο θέατρο. Παράλληλα ζούμε στην εποχή της πλήρους κατάρρευσης των ιδεολογιών, τίποτα δεν είναι «αγνό» - για να χρησιμοποιήσω και τον τίτλο του βιβλίου, κανένα σήμα δεν είναι καθαρό: η Αριστερά κατέληξε Δεξιά, η Δεξιά μιμείται την Αριστερά, το σύστημα φαίνεται να τελειώνει, αλλά και πάλι όχι, και όλο αυτό προκαλεί σε όλους μας μια βαθιά διάσπαση, μια υποβόσκουσα ανησυχία, μια αδυναμία συγκέντρωσης. Στο πλαίσιο αυτό και επειδή η κοινωνική λειτουργία του θεάτρου (και της Τέχνης γενικότερα) με συγκινεί πάντα, θέλω να κάνω ένα θέατρο που επανατοποθετεί την ιστορία, την αφήγηση και τον άνθρωπο στο κέντρο του. Ένα θέατρο που αρχικά θα δημιουργήσει αίσθημα εμπιστοσύνης στον θεατή, θα τον κάνει να κατεβάσει ταχύτητα και να ακούσει ξανά. Όχι ιδιοτελές, όχι αυτοαναφορικό. Δεν κάνω θέατρο για να ψυχοθεραπευτώ. Το ότι βελτιώνομαι ως άνθρωπος είναι αποτέλεσμα της ανοιχτής διαδικασίας με την οποία δουλεύω τις παραστάσεις μου. Όχι ζητούμενο. Το ζητούμενο είναι πρώτα περιεχόμενο και μετά μορφή. Άλλωστε πιστεύω βαθιά ότι το περιεχόμενο υπαγορεύει τη μορφή και όχι ανάποδα. Ένα θέατρο εν τέλει που κάτι έχει να πει και αυτό δεν είναι άλλο από το να μας βάλει ξανά στη διαδικασία να ακούσουμε την ιστορία του άλλου. Και ίσως τότε να ησυχάσουμε και μέσα μας.

Επόμενα σχέδια; Δουλειά, δουλειά και πάλι δουλειά. Μετά τον «Αγνό Εραστή», θα συνεχίσουμε τις παραστάσεις του «Ηρόδοτος Δραματικός: Θερμοπύλες» στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, μια παράσταση πάνω στην ιστορία της μάχης των Θερμοπυλών σε καλ/κή επιμέλεια Δημήτρη Λιγνάδη και σκηνοθεσία δική μου για Γυμνάσια και Λύκεια, ενώ στα τέλη Φεβρουαρίου θα ανεβεί και η εκδοχή της για ενήλικο κοινό. Θα κάνουμε επίσης μια περιοδεία με τις «Χοηφόρους» της Ειρήνης Φαναριώτη - στις οποίες παίζω - σε Πάτρα, Θεσσαλονίκη και Κρήτη. Και τέλος, από τον Οκτώβρη συνεχίζω την συνεργασία μου με τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Στα πλαίσια του Onassis Youth Festival 2019 λοιπόν, τον Απρίλιο θα παρουσιαστεί στη Στέγη η παράσταση που ετοιμάζουμε με τους μαθητές του 1^ου και 2^ου ΕΠΑΛ Νέας Φιλαδέλφειας.

Μετάφραση: Ηλίας Μαγκλίνης
Σκηνοθεσία: Άρης Λάσκος
Δραματουργία: Άρης Λάσκος, Κόνυ Ζήκου
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Κορνήλιος Σελαμσής
Σκηνικά - Κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Επιμέλεια κίνησης: Μυρτώ Γράψα
Σχεδιασμός φωτισμών: Σεσίλια Τσελεπίδη
Βοηθός σκηνοθέτη: Κόνυ Ζήκου 

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:

Μάνος Βαβαδάκης
Κατερίνα Πατσιάνη
Θάνος Τσακαλίδης
Ειρήνη Φαναριώτη

Info
Θέατρο Νέου Κόσμου - Δώμα. Από 21.01.2019 έως 23.04.2019. Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά Μέρες/Ώρες Δευτέρα 21:15 Τρίτη 21:15 Τιμές εισιτηρίων Κανονικό 13€ Μειωμένο 10€.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΑΡΑΖΗ