Ένα κείμενο που σε αφυπνίζει και μια δυναμική παράσταση με πολλές δικές της ιδέες.

Η επίκαιρη άνοδος του φασισμού και ο εύστοχος υποκριτικός στρουθοκαμηλισμός των δημοκρατικών παρατάξεων στα χρόνια της «πολυπρόσωπης» κρίσης φιλοξενούνται στη  Β’ Σκηνή του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας όπου ο Παντελής Φλατσούσης μεταφράζει και σκηνοθετεί το έργο «Ιταλική Νύχτα» του Έντεν φον Χόρβατ (Δραματουργία: Παναγιώτα Κωνσταντινάκου).

Η «Ιταλική Νύχτα» διαδραματίζεται σε μια πόλη της Γερμανίας την περίοδο του μεσοπολέμου και στο μέσον μιας οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης που εξαντλεί τους πολίτες γεμίζοντάς τους στην καλύτερη με μικροαστικά όνειρα. Η Γερμανία απολαμβάνει τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, πολίτευμα που όπως ξέρουμε ιστορικά θα το διαδεχθεί ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, ο ναζισμός. Στην ιστορία επομένως της «Ιταλικής Νύχτας» έχουν αρχίσει ήδη να φαίνονται τα ανησυχητικά σημάδια.

Πιο συγκεκριμένα, το έργο ακολουθεί την τοπική οργάνωση των δημοκρατικών οι οποίοι ετοιμάζουν μια γιορτή, την ιταλική τους νύχτα. Είναι έτοιμοι και ενθουσιασμένοι ώσπου ανακαλύπτουν πως το μαγαζί που έχουν κλείσει για να φιλοξενήσει τη γιορτή τους είναι κλεισμένο το ίδιο βράδυ και από την ομάδα των φασιστών οι οποίοι ετοιμάζουν μια δική τους γιορτή.

Γρήγορα το ζητούμενο γίνεται αν θα ενδώσουν στο φόβο τους αναβάλλοντας τη γιορτή ή αν θα τη διοργανώσουν αλλού αδιαφορώντας για τους φασίστες. Το τι θα αποφασίσουν όμως λίγη σημασία έχει, μιας και το ενδιαφέρον είναι να δούμε ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που συναποτελούν τη δημοκρατική παράταξη. Η  ομάδα διαθέτει πολλούς τύπους ανθρώπων, με λιγότερο ή περισσότερο ριζοσπαστικές ιδέες, αποφασιστικότητα, κυνισμό, φόβο και όραμα. Γύρω από τους δημοκρατικούς υπάρχουν και οι απολιτίκ. Υπάρχουν και οι ταγμένοι στον αγώνα της επανάστασης που δεν θεωρούν τους εαυτούς τους μέρος του συνόλου των δημοκρατικών. Και φυσικά υπάρχουν και οι φασίστες.

«Μου 'ρχεται στο μυαλό η τουαλέτα του μαγαζιού μου. Βλέπεις, παλιά γράφανε στον τοίχο μόνο ερωτικά μηνύματα, μετά στον πόλεμο, όλο πατριωτικά και τώρα όλο πολιτικά – μου φαίνεται, ότι αν δεν ξαναγράψουνε πάλι τα ερωτικά ο λαός μας δεν θα ξαναγίνει υγιής».

Η σκηνή έτσι καταλήγει να φιλοξενήσει μια μικρογραφία της γερμανικής κοινωνίας της εποχής αναδεικνύοντας με πολύ παραστατικό τρόπο από τη μία την απάθεια του συστήματος που δημιουργεί και ελέγχει ομογενοποιημένα σύνολα και από την άλλη τη βίαιη μάζα η οποία στο τέλος στο μόνο που διαφέρει από τις υπόλοιπες μάζες είναι στη βίαιη ορμή της.

Πρόκειται επομένως για μια παράσταση συνόλου, η δύναμη της οποίας είναι οι ερμηνείες των ηθοποιών της (Αντώνης Αντωνόπουλος, Γιάννης Δενδρινός, Κατερίνα Λάττα, Θεανώ Μεταξά, Δημήτρης Μηλιώτης, Προμηθέας Nerattini – Δοκιμάκης, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Βασίλης Σαφός).  Όλοι συνυπάρχουν, δρουν, μιλούν, τραγουδούν και κινούνται πάνω στη σκηνή κυρίως ως μέρος μιας ενιαίας ομάδας- και όταν δρουν ως αυτόνομες, ξεχωριστές προσωπικότητες είναι για να ξεχωρίσουν θεαματικά ή να συγκρουστούν με μια συντονισμένη ομάδα. Αυτή η σκηνοθετική οδηγία είναι πολύ ενδιαφέρουσα στη σκηνική της απόδοση-συχνά όλοι μιλούν και κινούνται ως μονάδα-, απαιτεί συντονισμό και εγρήγορση από τους ηθοποιούς αλλά πολύ περισσότερο υπογραμμίζει τα νοήματα του κειμένου, καθώς τελικά βλέπουμε μια μάζα που εθελοτυφλεί, πνίγεται στη δημοκρατική της φιλαρέσκεια και υιοθετεί μια ακαμψία από την οποία βγαίνει μονάχα για να τραγουδήσει το δημοκρατικό της τραγούδι (Πρωτότυπη μουσική σύνθεση & μουσική διδασκαλία: Ανρί Κεργκομάρ).

Έχοντας καταφέρει να αναπαραστήσει εξαιρετικά τη μάζα, ο Φλατσούσης συνεχίζει να πει την ιστορία του μέσα από μια σκηνή που χωρίζεται σε τέσσερα μέρη (Σκηνικά: Δανάη Ελευσινιώτη). Στο κάτω επίπεδο βρίσκεται η κυρίως σκηνή, ενώ στο πίσω μέρος της ξεχωρίζει ένα μικρός χώρος που ορίζεται από διάφανες κουρτίνες από μουσαμά. Εκεί λαμβάνουν χώρα παρασκηνιακές συζητήσεις και συναντήσεις. Στο πάνω επίπεδο βρίσκουμε ένα μπαλκονάκι όπου συναντιούνται δύο από τους ήρωες και μία οθόνη. Στην οθόνη προβάλλονται όσα δεν βλέπουμε στη σκηνή. Η κάμερα ακολουθεί τους ήρωες και τη δράση όταν οι ηθοποιοί μπαίνουν στα παρασκήνια δίνοντάς μας έτσι  λίγη ακόμα πρόσβαση στις πράξεις και τις σκέψεις των ηρώων τους.

Ο συνδυασμός αυτός της θεατρικής δράσης με την απευθείας κινηματογράφηση και η πολυτμηματική σκηνή με τις υπέροχες ερμηνείες που ακολουθούν το σκηνοθέτη και το πνεύμα του κειμένου έχουν ως αποτέλεσμα μια παράσταση με όραμα, προσεγμένη, δουλεμένη στη λεπτομέρεια, η οποία όμως «σκαλώνει» κάποιες φορές ανάμεσα στα πολλά της σκηνικά μέρη βάζοντας μικρές τρικλοποδιές στην ομαλή ροή της ιστορίας. 

Συντελεστές
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Παντελής Φλατσούσης
Δραματουργία: Παναγιώτα Κωνσταντινάκου
Σκηνικά: Δανάη Ελευσινιώτη
Κοστούμια: Βασιλεία Ροζάνα
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση & μουσική διδασκαλία: Ανρί Κεργκομάρ
Σχεδιασμός φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
Φωτογραφίες & Επιμέλεια video: Γιάννης Gizmo Μπερερής
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Ρουσιάκη
Παίζουν: Αντώνης Αντωνόπουλος, Γιάννης Δενδρινός, Κατερίνα Λάττα, Θεανώ Μεταξά, Δημήτρης Μηλιώτης, Προμηθέας Nerattini – Δοκιμάκης, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Βασίλης Σαφός

Info
Β’ Σκηνή  Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας
Τετάρτη 20:00
Πέμπτη 21:00
Ιταλική Νύχτα του Ödön von Horvath

ΙΩΑΝΝΑ ΒΑΡΔΑΛΑΧΑΚΗ / [email protected]