Παντελής Φλατσούσης: «Να αποκτήσει φωνή ό,τι στην καθημερινή ζωή δεν έχει δική του φωνή»

kupseli--new-kids-on-the-block-new-kids-on-the-block
ΤΡΙΤΗ, 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019

Σκηνοθετεί μία παράσταση θεάτρου ντοκουμέντου βασισμένη σε συνεντεύξεις κατοίκων της Κυψέλης, στο πλαίσιο της δράσης 'Ανοιγμα στην πόλη του Φεστιβάλ Αθηνών.

Ο Παντελής Φλατσούσης έχει συνδέσει το τελευταίο διάστημα τη δημιουργική του πορεία με την Κυψέλη – το Λεόντιος και Λένα του Γκέοργκ Μπύχνερ που σκηνοθέτησε πρόσφατα στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων και την Ιταλική Νύχτα του ‘Eντεν φον Χόρβατ στη Β’ σκηνή του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας, άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις.

Στο πλαίσιο της ενότητας Άνοιγμα στην πόλη, αναλαμβάνει ένα ξεχωριστό εγχείρημα, που συνδέεται με το ευρύτερο αφιέρωμα του φετινού Φεστιβάλ στα παιδιά. Με κύριο όχημα τις αφηγήσεις παιδιών που μένουν στην Kυψέλη, οι οποίες θα εμπλουτιστούν και με συνεντεύξεις ενήλικων κατοίκων, ο σκηνοθέτης θα επιχειρήσει να δώσει μια διαφορετική οπτική της καθημερινής πραγματικότητας, αλλά και της ιστορίας της γειτονιάς μέσα από παιδικά μάτια διαφόρων εθνικοτήτων. Η παράσταση, που θα φιλοξενηθεί στο ιστορικό κτήριο του 15ου Γενικού Λυκείου Αθηνών, δομείται πάνω στα ερωτήματα που θέτει:

Πώς βλέπουν τα παιδιά τη ζωή τους στη γειτονιά; Πώς βιώνουν τον κόσμο των ενηλίκων και πώς επηρεάζεται η ζωή τους από τις κοινωνικοπολιτικές εντάσεις, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν οξυνθεί; Παράλληλα προκύπτουν και ερωτήματα σχετικά με την ίδια τη θεατρική τέχνη: Ποια είναι τα όρια της; Πώς προκύπτει μια παράσταση ενήλικης θεματολογίας, απευθυνόμενη σε ενήλικο κοινό, αλλά με πρωταγωνιστές της παιδιά;

Ο σκηνοθέτης συστήνεται στο click@life και ξετυλίγει το κουβάρι της ζωής και της πορείας του από την αρχή.

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Αρχικά έκανα ένα πέρασμα από το Πανεπιστήμιο του Πειραιά αλλά θα έλεγα ότι οι βασικές μου σπουδές ήταν στην δραματική σχολή της Νέλλης Καρρα.

Ζω στον Κολωνό, πίσω από τον Σταθμό Λαρίσης, μεταξύ σταθμού Λαρίσης και Αττικής. Μου αρέσει που είναι κοντά στο κέντρο. Επίσης, μου αρέσει ότι είναι μια ''δύσκολη'' γειτονιά. Και δεν εννοώ από άποψη κινδύνου. Εννοώ κυρίως ότι ζουν πολλοί μετανάστες, οι οποίοι, δυστυχώς, δεν είναι ακριβώς καλοδεχούμενοι σε αυτή την γειτονιά. Και εδώ ερχόμαστε σε αυτά που δεν μου αρέσουν. Γιατί είναι μια περιοχή πουδεν είναι γειτονιά μετην έννοια ενός δημόσιου χώρου που δίνει δυνατότητα ορατότητας σε όλους τους κατοίκους. Το αντίθετο. Είναι μια γειτονιά που κάνει πολλές διακρίσεις στο σε ποιοι είναι εκεί ορατοί και ποιοι όχι. Και επίσης είναι μια γειτονιά με εξαιρετικά περιορισμένη αίσθηση των ''κοινών''. Ενώ δεν είναι ομοιόμορφη γειτονιά σε σχέση με τη σύνθεση των κατοίκων, οι κάτοικοι δεν μοιράζονται τον δημόσιο χώρο. Με αυτή την έννοια, βέβαια, αυτά που δε μου αρέσουν είναι κατά κάποιον τρόπο και τα πιο αντιπροσωπευτικά της Αθήνας και των Αθηναίων απλά εδώ δεν μπαίνουν κάτω απ'το χαλί, όπως σε άλλες περιοχές.

Αναλόγως το πόσο μικρός έχω αλλάξει πολλά επιθυμητά επαγγέλματα, θυμάμαι να κάνω και λίστα κάποτε, σε πολύ μικρή ηλικία. Κάποια στιγμή στο σχολείο συμμετείχα σε μια θεατρική ομάδα, θυμάμαι και αυτό άρχισε να έχει και άλλο ενδιαφέρον για μένα, να υπάρχει η σκέψη πως κάτι τέτοιο θα γίνω όταν μεγαλώσω. Βέβαια αν γύρναγα πίσω με τα τωρινά μου ενδιαφέροντα δεν νομίζω να έκανα ίδιες επιλογείς. Θα με ενδιέφερε να έχω ακολουθήσει πιο ''κοινωνιολογικά'' μονοπάτια. Να πω την αλήθεια ακόμα και σήμερα όταν καταλαβαίνω ότι μάλλον είμαι καλλιτέχνης ή κάτι τέτοιο, κάπως θέλω να το αποτινάξω από πάνω μου, δεν μ'αρεσει καθόλου.

Είχα πάει με τους γονείς μου να δω μια θεατρική παράσταση που έπαιζε ο γιος κάποιων οικογενειακών φίλων. Όλοι έλεγαν πόσο καλά έπαιζε κι εγώ είχα πεθάνει απ΄την ζήλια μου-κάτι σήμαινε αυτό – πέρα απ΄το ότι, δυστυχώς, ήμουνα ανταγωνιστικό παιδί! Θυμάμαι ότι οι γονείς μου μας πήγαιναν πολύ συχνά σε παιδικές παραστάσεις και τραγουδάγαμε μετά για πολύ καιρό τα τραγούδια με την αδερφή μου, χαρακτηριστικά θα θυμηθώ τον Μορμόλη, που είχα δει στο ''Πόρτα'', τα τραγούδια τα θυμάμαι ακόμα. Δεν ξέρω ποια από όλες τις στιγμές παίξανε ρόλο. Ξέρω ότι το βασικό ήταν ότι όσο κι αν με απελευθέρωνε το να παίζω με έναν τρόπο ήθελα να φτιάχνω δικά μου πράγματα. Και αυτό ήταν συνειδητή σκέψη που ήρθε αρκετά πιο μετά.

Κάπου στην εφηβεία μου άρεσε πολύ περισσότερο το σινεμά. Το θέατρο το βαριόμουν πολύ. Ταινία που να υπήρξε αφορμή δεν θυμάμαι. Αλλά θυμάμαι ότι τον ''Ταξιτζη'' πρέπει να τον είχα δει πάρα πολλές φορές. Βέβαια τώρα δεν είναι μια ταινία που θα ήθελα να ξαναδώ ή μου αρέσει αλλά τότε, στα 14-15, μου έκανε τεράστια εντύπωση.

Σταμάτησα να θεωρώ το θέατρο βαρετό όταν είδα το ''Ποιος είναι ο κ. Κέλλερμαν και γιατί λέει όλα αυτά τα βρωμερά πράγματα για μένα'' του Μιχαήλ Μαρμαρινού. Δεν ήξερα κανέναν τότε, ούτε τον σκηνοθέτη, ούτε τους ηθοποιούς, με πήγε ένας φίλος με κάποια πρόσκληση που νομίζω είχε κερδίσει ή του είχε δώσει μια φίλη, αλλά με μετακίνησε εκείνη η παράσταση. Κατάλαβα ότι το θέατρο μπορεί να κάνει αυτά τα πράγματα, που μέχρι τότε τα πίστωνα αποκλειστικά στις δυνατότητες του σινεμά. Μετά σίγουρα τα πράγματα άλλαξαν για μένα, η ενασχόληση έγινε πιο συστηματική, έψαχνα πράγματα πιο συγκεκριμένα και με ενδιέφεραν σκηνοθέτες κυρίως από το γερμανικό θέατρο με πιο σημαντική επιρροή μου τον Καστορφ, αλλά σίγουρα και η δουλειά που έκαναν οι Rimini Protokoll αλλά και ο Milo Rau με αφορούσαν πολύ. Είναι διαφορετικά τα είδη θεάτρου που κάνουν αλλά είναι δύο είδη που θέλω να τα εξερευνήσω καλλιτεχνικά εξίσου. Πάντως η αίσθηση μου είναι ότι πολλές αναφορές έχω επίσης και στον κινηματογράφο. Ο Τρίερ, ο Γκοντάρ, ο Μπρεσσόν. Αυτοί οι άνθρωποι έφτιαξαν μια πολύ δική τους προσωπική γραφή, ο καθένας σε άλλη εποχή, άλλο συγκε'ιμενο, με άλλον τρόπο.

Η παράσταση ''Κυψέλη New Kids On the Block'' που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών είναι ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ για την Κυψέλη στο οποίο όμως παίζουν παιδιά 10 14 ετών, διαφόρων εθνικοτήτων, όλα κάτοικοι Κυψέλης. Η ιστορία που θα παρακολουθήσετε δεν είναι ακριβώς ιστορία με την έννοια της πλοκής. Είναι η ιστορία κάποιων ανθρώπων που ζουν σε μια περιοχή που φαίνεται χαρακτηριστικό δείγμα σημερινής πολυεθνικής μητρόπολης από την μια, αλλά απ'την άλλη φέρει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αθηναϊκού συγκείμενου. Πάντως μια ιστορία καλό θα ήταν να μην περιμένει κανείς να δει. Μάλλον πολλές και συχνά αντιφατικές αφηγήσεις μορφών ζωής θα δει.

Το ότι παίζουν παιδιά είναι μια ιδιαιτερότητα. Και παιδιά τόσων διαφορετικών εθνικοτήτων (7 διαφορετικές) ακόμα περισσότερο. Προσπαθούμε να φτιάξουμε μια παράσταση που θα αποκτήσει φωνή ό,τι στην καθημερινή ζωή δεν έχει δική του φωνή ή αυτή η φωνή δεν ακούγεται συχνά. Γι' αυτό επιδιώκουμε μία πολυεθνική σύνθεση, αντιπροσωπευτική της Κυψέλης σήμερα. Γι'αυτό επιλέγουμε παιδιά. Γιατί παρόλο που οι κοινωνίες μας δίνουν έμφαση στο θέμα ''παιδί'' δεν του δίνουν δική του φωνή. Αντίθετα η φωνή του υπερκαλύπτεται από ό,τι οι μεγάλοι νομίζουν ότι πιστεύει ένα παιδί ή από δημιουργημένες επιθυμίες που του αποδίδονται. Αλλά και το κτήριο του 15ου Λυκείου, που μέσα φτιάχνουμε έναν περίπατο είναι μια ιδιαιτεροτητα. Όχι ένας θεατρικός χώρος, αλλά ένας χώρος που μιλάει ο ίδιος, που αφηγείται και τον αφηγούνται και εντός του θα πραγματοποιηθεί μία περιπλάνηση με στόχο να φτιάξουμε την Κυψέλη σε μικροκλίμακα.

Το έργο είναι επίκαιρο με πολλαπλούς τρόπους. Αρχικά η Κυψέλη είναι τόσο ευαίσθητος δείκτης κοινωνικών αλλαγών μεταπολεμικά τουλάχιστον αλλά έως και σήμερα, έτσι φαίνεται από αφηγήσεις κατοίκων, που είναι επίκαιρη πάντα. Αντανακλά τις κοινωνικές συγκρούσεις και καταστάσεις και την μεταβολή τους. Το ζήτημα της μετανάστευσης και του πώς μοιράζονται τον χώρο και τις ζωές τους άνθρωποι διαφορετικών καταβολών επίσης είναι επίκαιρο, μαζί με όλα τα ζητήματα που ανακύπτουν. Και επίσης είναι εξαιρετικά επίκαιρο το ζήτημα των παιδιών μεταναστών. Και σε κοινωνικό επίπεδο, πώς αυτά τα παιδιά μεγαλώνοντας εδώ και δραστηριοποιούμενα εδώ θα επαναδιαμορφώσουν το κοινωνικό τοπίο τηςΑθήνας, αλλά και σε ζητήματα κρατικής πολιτικής, πώς τα παιδιά που δενγεννήθηκαν εδώ, αλλά μένουν τόσα χρονιά, θα πάρουν υπηκοότητα, πώς θα διευκολυνθεί το ναέχουν ίσες ευκαιρίες. Και όχι μόνο τα παιδιά και οι ενήλικες. Η κρατική πολιτική σε αυτά ταζητήματα είναι εξαιρετικά αντιφατική στην Ελλάδα, όσο κι αν τα τελευταία 3-4 χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα.

Δεν έχω σκεφτεί ποτέ αν νιώθω υπερήφανος για κάτι που έχω πετύχει. Όχι, δεν νομίζω. Δεν ξέρω και τι όνειρα είχα, ήταν διαφορετικά ανάλογα την στιγμή της ζωής. Κάποια γίνονται με έναν τρόπο πραγματικότητα, τα περισσότερα όχι. Αλλά ένα συγκεκριμένο που να είμαι και υπερήφανος; Δεν νομίζω. Δεν καταλαβαίνω και το συναίσθημα της υπερηφάνειας, ίσως φταίει αυτό. Αν κάτι που έκανα είναι καλό και το καταλάβω χαίρομαι, αλλά μετά από λίγο καιρό σταματάει να μου αρέσει. Η υπερηφάνεια μου φαίνεται στατική και μπλέκεται στα μάτια μου πολύ με την βολή του εγκαθιδρυμένου.

Σκηνοθεσία: Παντελής Φλατσούσης Δραματουργία: Κατερίνα Κωνσταντινάκου, Παναγιώτα Κωνσταντινάκου Σκηνικά: Ελένη Στρούλια Κοστούμια: Βασιλεία Ροζάνα Μουσική: Παναγιώτης Μανουηλίδης Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου Επιμέλεια video: Γιάννης Gizmo Μπερερής Βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Γεωργιάδου Βοηθός σκηνογράφου: Δάφνη Αηδόνη

Info
15ο Λύκειο Κυψέλης (Κυψέλης 46 & Παξών) 1-4 Ιουλίου, 20.30.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΑΡΑΖΗ