Ο σκηνοθέτης, μουσικός και ηθοποιός μιλά στο clickatlife με αφορμή τη νέα του παράσταση με την ομάδα Άναμ(μ)α, Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν πιστό, που έκανε παγκόσμια πρώτη στο κράτος της ανατολικής Ασίας.

'Εχει μόλις επιστρέψει από την Νότιο Κορέα, όπου ταξίδεψε για τη διεθνή πρεμιέρα της καινούργιας του παράστασης με την ομάδα Άναμ(μ)α, Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν πιστό. Ο ενθουσιασμός του μεγάλος. «Ήταν μια φανταστική εμπειρία για μένα και την ομάδα μου, την Άναμ(μ)α, μια εμπειρία “κοσμοαλλαχτική”», αναφέρει ο Κώστας Γάκης. «Παίξαμε σε δυο πόλεις και οι Κορεάτες μας περιέβαλαν με πολύ μεγάλη αγάπη και φροντίδα». Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο σκηνοθέτης, μουσικός και ηθοποιός κάνει θέατρο στο κράτος της ανατολικής Ασίας. «Ήταν η τρίτη φορά και πλέον έχει δημιουργηθεί ένας ορίζοντας μεγάλης φιλίας και ένα δίκτυο συνεργασίας που απλώνεται ήδη σε 5 πόλεις της πανέμορφης αυτής χώρας. Είχαν προηγηθεί τα έργα: “Το δέντρο του Οιδίποδα” και “Από την Αντιγόνη στη Μήδεια”. Αυτή τη φορά όμως η συγκίνηση ήταν πιο μεγάλη από ποτέ. Ίσως γιατί το θέμα της παράστασης αυτής είναι αρκετά επίκαιρο και αφορά κάθε άνθρωπο πάνω στην υφήλιο».

Μίλησέ μας για την «Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν πιστό».

Είναι ένα έργο που η καρδιά του χτυπάει δυνατά για τα αρχαία δάση του πλανήτη και για τις φυλές που ζούσαν σε αυτά τα δάση σε αρμονία με τη φύση σε μια σχέση αγαπητικότητας και ευγνωμοσύνης για όλα όσα μας δίνει η Μάνα Γη. Το έργο αποτελεί θεατρική διασκευή της ομώνυμης νουβέλας του αγωνιστή συγγραφέα Λούις Σεπούλβεδα και μας μιλάει για τους Mapuche, τους Ανθρώπους της Γης, τους ιθαγενείς της Νότιας Χιλής που εκδιώχθηκαν βίαια από τις εστίες τους από τις μεγάλες εταιρείες υλοτομίας που λυμαίνονται τα δάση, καταστρέφουν τους πνεύμονες του πλανήτη, μολύνουν τα νερά και σβήνουν βίαια τη μνήμη και την αρχαία γνώση των φυλών του κόσμου. Δουλεύω δυο χρόνια πάνω στη διασκευή του έργου και δυστυχώς τώρα με τις φωτιές στον Αμαζόνιο ξαφνικά έγινε τραγικά επίκαιρο. Ενώ όμως υπάρχει μέσα στην παράσταση το στοιχείο της βίας, του διωγμού, του άδικου ξερριζωμού, του σπαραγμού προσπαθήσαμε να μην επιμείνουμε μόνο στα στοιχεία αυτά, μόνο στην τοξικότητα της απανθρωπιάς και τη μανία του κέρδους.

Δυστυχώς ναι. Έχει επικρατήσει ένα θέατρο στο οποίο φωτίζονται κάθε είδους παθογένειες, ψυχασθένειες, άνθρωποι που σκοτώνουν, βιάζουν, ασελγούν... Η βία πουλάει. Αυτό που παρατηρώ είναι ότι λιγοστεύουν οι παραστάσεις με «ηλιακό» πρόσημο. Αυτό που βγαίνει ως συμπέρασμα από την πλειοψηφία των παραστάσεων είναι ότι ο άνθρωπος είναι ένα άγριο ζώο, ένα δολοφόνος, ένας μανιώδης καταπατητής που αποζητά λουτρά αίματος, λαγνείες και σκιερές απολαύσεις.

Δεν ισχύουν όλα αυτά;

Ισχύουν αλλά αυτά αποτελούν μέρη μόνο της ανθρώπινης φύσης, όχι σύνολο. Υπάρχουν ακόμα πολύ φωτεινές πλευρές του ανθρώπου τις οποίες το θέατρο οφείλει να αναζητήσει και να αναδείξει. Επαναλαμβάνοντας τα μοτίβα της βίας, της ασχήμιας και του αδιεξόδου πάνω στη σκηνή το μόνο που επιτυγχάνουμε είναι να αντανακλούμε και να πολλαπλασιάζουμε τη βία, την ασχήμια και το αδιέξοδο. Αυτό λοιπόν που προσπαθήσαμε σε αυτή την παράσταση, ακολουθώντας το μαγικό κείμενο του Σεπούλβεδα ήταν να αναδείξουμε τις ποιότητες εκείνες των ανθρώπων των φυλών της Χιλής που μας κάνουν ακόμα να χαμογελάμε: ευγνωμοσύνη, γενναιοδωρία, αγάπη για τη γη, αλληλεγγύη, αγωνας για μια οργανική σχέση με τη μνήμη και την αρχαία κληρονομιά. Κι όλα αυτά μέσα από τα μάτια ενός σκύλου.

Αλήθεια πώς είναι να υποδύεσαι έναν σκύλο;

Είναι πολύ ιδιαίτερο γιατί πρέπει να βάλεις το σώμα σου και την ψυχή σου σε τελείως διαφορετική λειτουργία. Αλλά πάνω από όλα ο σκύλος αυτός ενσωματώνει ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Κι εκεί ακριβώς έγκειται η μαγική ιδιαιτερότητα του ρόλου και του έργου: η παράσταση είναι η τρυφερή αφήγηση ενός σκύλου που ανήκε αρχικά σε μια φυλή ινδιάνων και μετά τον κατατρεγμό τον έκλεψαν οι λευκοί για να φυλάει τα υλοτομικά εργοτάξια. Ο σκύλος αυτός στον παρόντα χρόνο βρίσκεται στην υπηρεσία των λευκών και κυνηγάει έναν νεαρό Ινδιάνο που πηγαίνει από χωριό σε χωριό προσπαθώντας να ξεσηκώσει τους κατοίκους να πάρουν πίσω τη γη τους. Αλλά αυτός ο Ινδιάνος ανήκε στην ίδια φυλή με το σκύλο και η μυρωδιά του φέρνει στο σκύλο όλες τις εικόνες του κόσμου που χάθηκε, του κόσμου των Ανθρώπων της γης. Η τρυφερότητα και αθωότητα που εμπεριεχεται στο βλέμμα ενός ζώου είναι αυτή που καθιστά το έργο του Σεπούλβεδα βαθύτατα ανθρώπινο και συγκινητικό. Αν μπορούσα να δώσω έναν άλλο τίτλο στο έργο αυτός θα ήταν: Η ιστορία ενός σκύλου που έμαθε τους ανθρώπους ανθρωπιά! Αυτή λοιπόν είναι η διαρκής έγνοια της ομάδας μου, της ομάδας Άναμ(μ)α: να πάμε κόντρα στην τοξικότητα και την εξύμνηση του αδιεξόδου. Να κινηθούμε μέσα στην τέχνη ηλιακά, τρυφερά, ανθρώπινα.

Είναι μια συνεύρεση ανθρώπων που έχει ως στόχο μια τέχνη ανθρώπινη και μια ζωή θεραπευμένη από την τοξικότητα. Κάνουμε σεμινάρια όλοι μαζί σε διάφορους χώρους, επινοούμε μοντέλα παραστάσεων και πλατφόρμες αβίαστης δημιουργικότητας, φτιάχνουμε βραδιές ποίησης και μουσικής, ανακαλύπτουμε τόπους της Ελλάδας και τους αποτυπώνουμε θεατρικά, ασχολούμαστε πολύ με τη σοφία των φυλών του κόσμου και τη χαρά της κοινής δημιουργίας, κάνουμε παραστάσεις σε όλη τη χώρα και στο εξωτερικό, μέσα σε σχολεία, και αγαπάμε πολύ τους  μη θεατρικούς χώρους. Η ομάδα Άνα(μ)μα μοιάζει με μια σύγρονη τελετουργία που στόχο έχει την ευτυχία και τη χαρά, την υπεράσπιση των αδυνάτων και την έμπρακτη καταπολέμηση των παθογενειών της κοινωνίας που ζούμε. Το όνομα της ομάδας ισορροπεί δυναμικά ανάμεσα στις ιδιότητες που εμπεριέχονται στο άγριο κι ανθεκτικό μέλι «άναμα» της Ικαρίας και τη σπίθα ζωής, ζεστασιάς και αγάπης που περιέχονται στη λέξη «άναμμα». Η ομάδα αποτελείται από ένα ευρύ δίκτυο καλλιτεχνών από όλους τους χώρους με κύριο πυρήνα την ηθοποιό Μαρία Παπαφωτίου, την story teller Νατάσα Φαίη Κοσμίδου, την tap dancer Τζωρτζίνα Βαρδουλάκη και την δασκάλα Αφρικανικών χορών Σίσσυ Πιντέλα.

Μέσα στο καλοκαίρι ανέβασες με το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου την παράσταση “Καπράλος, τα πρώτα βήματα», μια θεατρική διασκευή από το πρώτο μέρος της αυτοβιογραφίας του εικαστικού, Χρήστου Καπράλου, υποδυόμενος τον ομώνυμο ρόλο. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Εδώ και τρία χρόνια είχα έντονα την ανάγκη (κρυφή ευχή θα έλεγα)  να βρεθεί στο δρόμο μου ένας δάσκαλος που θα μου ανοίξει ένα νέο δρόμο στο θέατρο. Ένα βράδυ, στο φουαγιέ του θεάτρου μετά το τέλος της παράστασης «Από την Αντιγόνη στην Μήδεια» γνώρισα ένα σπουδαίο άνθρωπο και σκηνοθέτη τον Νίκο Καραγέωργο. Με αφορμή την παράσταση, μου χάρισε μία συζήτηση βαθιά και αληθινή, από εκείνες τις συζητήσεις που σπανίζουν σήμερα, μία συζήτηση που χαράχτηκε μέσα μου και θα με συντροφεύει για πάντα. Λίγες μέρες μετά μου πρότεινε να υποδυθώ σε μονόλογο το γλύπτη Καπράλο σε σκηνοθεσία δική του και το ταξίδι για την πραγματοποίηση εκείνης της κρυφής ευχής μου ξεκίνησε. Βρήκα στο πρόσωπο του τον δάσκαλο που γύρευα. Έναν δάσκαλο με γνώση, σοφία , χιούμορ και ταπεινότητα , αυστηρό και τρυφερό , απόλυτα γενναιώδωρο, γεμάτο ανησυχίες που ταιριάζουν στις δικές μου. Έναν οδηγό και αδερφό. Με τα υλικά αυτά χτίστηκε και η παράσταση μας. Αναλάβαμε μαζί τη διασκευή του έργου και οι διαδικασίες των προβών ήταν για εμένα από τις πιο δυνατές και δημιουργικές στιγμές τις καλλιτεχνικής μου ζωής. Με την καθοδήγηση του Νίκου «μπήκα στα παπούτσια» ενός πολύ σπουδαίου καλλιτέχνη που με δίδαξε να βουτάω στα όνειρα μου, να παραμένω πιστός στις αξίες μου, όσες δυσκολίες και αν βρεθούν στο δρόμο μου. Με αφορμή τα πρώτα πολύ δύσκολα χρόνια της ζωής του μετέπειτα «εθνικού» μας γλύπτη, φωτίζουμε όλους εκείνους τους πείσμονες καλλιτέχνες που σε δύσκολους καιρούς , στα όρια της φτώχειας επιμένουν να αγωνίζονται για τα όνειρα τους και για να μην χαθεί η τρυφερότητα και η σπίθα της ανθρωπιάς. Μέσα στην μαγική καλλιτεχνική καταιγίδα της άνοιξης και καλοκαιριού του 2019  η συνεργασία με τον Νίκο Καραγέωργο και οι παραστάσεις μας σε όλη τη χώρα ήταν ο, τι πιο ουσιώδες θα μπορούσα να ονειρευτώ τόσο στο καλλιτεχνικό όσο και στο φιλικό πεδίο.

Τι συνέβη σ' αυτή την «καλλιτεχνική καταιγίδα»;

Σε αυτό το εξάμηνο μου συνέβησαν απίστευτα πράγματα: τον Απρίλη ταξίδεψα στην Κέρκυρα και με την ομάδα του σεμιναρίου «Κέρκυρα μια θεατρική καταγραφή» και αποτυπώσαμε θεατρικά το νησί. Το Μάιο παρέδωσα στην Washington σεμινάριο με τίτλο «Tribe of Empathy» στους τριτοετείς φοιτητές υποκριτικής στο American University προσκεκλημένος της σκηνοθέτριας Colleen Sullivan. Συνδέθηκα τον Ιούνη με τον πολυχώρο Youca στα Χανιά σε ένα μαγικό σεμινάριο με υπέροχες δράσεις κοντά στη θάλασσα μετά από πρόσκληση της  Αρχόντισσας Κοκοτσάκη με την οποία συνεχίζουμε να ξεδιπλώνουμε δράσεις που γεφυρώνουν το Youca και την ομάδα Άναμ(μ)α . Toν Ιούλιο στον Βλυχό της Ύδρας μετά από πρόσκληση της Corinna Seeds δημιούργησα με ηθοποιούς και non actors από όλο τον κόσμο μια πολύγλωσση εκδοχή του έργου «Από την Αντιγόνη στη Μήδεια» που παρουσιάστηκε με επιτυχία στο μαγικό Hydrama Theatre. Τον Αύγουστο δίδαξα στην κατασκήνωση του Πανελληνίου δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση το σεμινάριο «Από τις φυλές του κόσμου ση δική μας φυλή» και γύρω από τις φωτιές τραγουδήσαμε, αφηγηθήκαμε ιστορίες γελάσαμε και κλάψαμε και παρουσιάσαμε μια πρώτη work in progress εκδοχή του «Σκύλου». Τον ίδιο μήνα κάναμε στην Τσαγκαράδα του Πηλίου ένα live με τη Νατάσα Φαίη Κοσμίδου πάνω σε μελοποιημένα ποιήματα των Ασίκηδων, των περιπλανώμενων ποιτών της Ανατολίας. Τον Σεπτέμβριο με την Ανθή Φουντά φτιάξαμε τη θεατρική διασκευή του βιβλίου του Στέφανου Δάνδολου “Ιστορία χωρίς όνομα” για το θυελλώδη έρωτα της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνα Δραγούμη. Και τώρα τον Οκτώβριο μετά τη μαγική εμπειρία της Κορέας μπήκαμε στις πρόβες για την «Ιστορία χωρίς όνομα» με το Τάσο Νούσια, την Μπέτυ Λιβανού και τη Μαρία Παπαφωτίου στους πρωταγωνιστικούς ρόλους που θα παρουσιαστεί τον Δεκέμβριο στο Αριστοτέλειον της Θεσσαλονίκης και από Γενάρη στην κεντρική σκηνή του  Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης.

Ακούγεσαι ευτυχής. Είσαι πράγματι;

Αισθάνομαι πολυ χαρούμενος και τυχερός με όσα μου συμβαίνουν αλλά κυρίως με το δίκτυο ανθρώπων που με περιστοιχίζουν και κάνουμε τα όνειρά μας πράξη. Επίσης είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που διεκδικώ δυναμικά στιγμές ηρεμίας και ανάπαυλας με τα πιο κοντινά μου πρόσωπα σε μια ολοκαίνουργια μάχη ενάντια  στην workaholic φύση μου!

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΑΡΑΖΗ