Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Έρωτας και ραδιουργία» (του Φρ. Σίλερ) που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, σε σκηνοθεσία των Ακύλλα Καραζήση και Νίκου Χατζόπουλου.

«Έρωτας και ραδιουργία». Ακόμη και ο τίτλος του θεατρικού έργου του Φρίντριχ Σίλερ ηχεί μακρινός, βέκιος. Και πράγματι, περιγράφει «απολιθωμένες» εποχές, ξεπερασμένα ήθη. Ένας γαλαζοαίματος (Χάρης Φραγκούλης) ερωτεύεται ένα λαϊκό κορίτσι (Πολυξένη Ακλίδη), τη θυγατέρα του κουτοπόνηρου μουσικοδιδασκάλου του. Ο αξιωματούχος πατέρας του κινεί γη και ουρανό για να εμποδίσει το γάμο. Στο δρόμο της επίτευξης του στόχου αυτού θα επιστρατευτούν τα πάντα: ψεύδη, εκβιασμοί, πλαστογραφίες. Ακόμη κι ένας γάμος-φιάσκο με τη μετρέσα του ηγεμόνα.

Η «αστική κωμωδία», με μοναδική αρετή τη γλωσσική μαεστρία του Σίλερ, σήμερα κουβαλά τις βαθιές ρυτίδες των 240 χρόνων της.

Οι σκηνοθέτες και πρωταγωνιστές της Ακύλλας Καραζήσης και Νίκος Χατζόπουλος, στην παράσταση που παρουσίασαν στην Πειραιώς 260 (στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών) τίναξαν από πάνω της τη σκόνη του χρόνου, με παιγνιώδεις λύσεις, γενναίο χιούμορ και αυθεντικό αυτοσαρκασμό.

Δεν έλειψαν ωστόσο οι αμήχανες στιγμές. Το «ψαλίδι» τους έπρεπε να ήταν γενναιότερο, ιδίως στις στιχομυθίες που διολισθαίνουν στο μπανάλ και στο μελό. Τόσο η σκηνή όσο κι ο θεατής δεν τις αντέχουν σήμερα. Το έργο, ούτως ή άλλως, δεν διακρίνεται για το κύρος και την αίγλη της Μαρίας Στιούαρτ ή του Δον Κάρλος. Δεν είναι συμπτωματικό που παρουσιάζεται σπανιότατα.

Η τόλμη των σκηνοθετών βρήκε σπουδαίο σύμμαχο τη μετάφραση-«κέντημα» του Γιώργου Δεπάστα. Η σκηνική συνθήκη μεταφέρει την κοινότυπη, αλλά με ταξική «συνείδηση» , ιστορία του Σίλερ (την κόντρα μεταξύ μικροαστών και αριστοκρατών) σε ένα γυμνό καθολικό ναό, με τους πάγκους, τους κόκκινους διαδρόμους -χαλιά, τα συντριβάνια και τα βιτρό. Πρωτότυπη και λειτουργική η λύση της Μαρίας Πανουργιά και της Ιωάννας Τσάμη.

Μέσα σε αυτό το «κάδρο» αρχικά ως σπαστικά, κατόπιν σαν «μάσκες» εποχής μπογιατισμένες με πούδρα, οι σιλερικοί ήρωες και αντιήρωες κουβαλούν στην αγκαλιά τους τρανζίστορ που παίζουν κλασικές και παλαιότερες μουσικές, οι οποίες δημιουργούν «ατμόσφαιρα» και σχολιάζουν ή υπονομεύουν το «κλίμα».

Όσο η πλοκή εξελίσσεται, μιλούν για την «αποτίναξη» του μισητού κελύφους της κοινωνικής τάξης, δηλώνοντας αποφασισμένοι να σπάσουν τις αλυσίδες της προκατάληψης, προκειμένου να γίνουν ελεύθεροι άνθρωποι.

Δεν καταφέρνουν τίποτα, αλλά στον αγώνα τους για να πετύχουν την ποθητή συνθήκη, οι ηθοποιοί προσφέρουν στο θεατή αποσπασματικά έξοχους, γρήγορους διαλόγους (η δεινότητα του Σίλερ!)και εξαιρετικές ερμηνείες.

Η Πολυξένη Ακλίδη λάμπει ως αγνή κόρη με ταξική συνείδηση. Ο Χάρης Φραγκούλης πραγματοποιεί τη συναρπαστικότερη, σωματικότερη εμφάνισή του. Ακύλλας Καραζήσης και Νίκος Χατζόπουλος, θυμίζοντας τους ηλικιωμένους διαφθορείς των νεαρών ηρώων στην «Πορνογραφία» του Βίτολντ Γκομπρόβιτς, συνθέτουν με στέρεα υλικά τον πόλο του κυνισμού και του ωφελιμισμού που διαβρώνει ό,τι βρει στο διάβα του.

Η Μαρία Σκουλά, σαν οπτασία στο ρόλο της μετρέσας, σαν πολυλογού κλώσα ως μικροαστή μητέρα, κινείται εύπλαστη και πειστική. Μονότονος εμφανίζεται - ο πιο αδύναμος της διανομής- ο Γιάννης Νταλιάνης.

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ