Εμπνευσμένη παράσταση με ενιαία αισθητική και εύστοχες ερμηνείες.

Αξιοποιώντας την έννοια του «τέρατος» και τη λειτουργία της μάσκας ως διακριτό όριο μεταξύ νόρμας και (αποκρουστικής) παρέκκλισης από τη νόρμα, ο Κοραής Δαμάτης παρουσιάζει στη σκηνή του Πολυχώρου Vault την παράσταση «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας» (Μετάφραση: Μαρλένα Γεωργιάδη). Για το σκηνοθέτη, ο οποίος έχει αναλάβει και τη διασκευή του έργου του Bernard Pomerance, το παραμορφωμένο σώμα λέει περισσότερα για την κοινωνία παρά για το ίδιο το πάσχον σώμα. Και με αυτή την οπτική δημιουργεί μια συχνά σουρεαλιστική παράσταση, εύστοχη και συνεπή σε όλη της τη διάρκεια και σε κάθε επιμέρους στοιχείο της. 

Η ιστορία
Πρόκειται για την ιστορία ενός άνδρα, του Τζον Μέρρικ, στη Βικτοριανή Αγγλία του 19ου αιώνα που είχε μια άνευ προηγουμένου φυσική παραμόρφωση. Όταν ο καταξιωμένος γιατρός Τριβς τον παίρνει υπό την προστασία του, για να τον απαλλάξει από έναν κόσμο καιροσκόπων και εκμετάλλευσης, εκπλήσσεται από το λαμπρό μυαλό, την ακλόνητη πίστη του και τη δίψα  του για αποδοχή, αγάπη και έρωτα. Πόσο όμως ο Τζον Μέρρικ έχει αληθινά απομακρυνθεί από τα Freek Shows και από έναν κόσμο τεράτων;

Η παράσταση
Το βασικό στοιχείο πάνω στο οποίο δομεί την παράσταση ο Δαμάτης είναι η αμφισβήτηση της ομοιόμορφης κανονικότητας. Και εφόσον δεν υπάρχει κανονικότητα, δεν θα έπρεπε να υπάρχει «τέρας». Κι όμως, στην ιστορία μας υπάρχει.  Αυτό το «τέρας», ο Άνθρωπος Ελέφαντας, έχει διπλή λειτουργία στην παράσταση. Από τη μία το πάσχον σώμα του αποδομεί την έννοια της κανονικότητας- με την όψη, την τέχνη, τον λόγο και την ύπαρξή του- και από την άλλη λειτουργεί ως καθρέφτης στην υποκριτική κοινωνία που τον περιθωριοποιεί λειτουργώντας και η ίδια ως θίασος. 

Για να τα μεταφέρει αυτά επί σκηνής, ο σκηνοθέτης επιλέγει να αναπαραστήσει το παραμορφωμένο σώμα του Μέρρικ τοποθετώντας στον Δημήτρη Καρατζιά που τον υποδύεται μεταλλικά προσθετικά. Μια μάσκα και ένα πελώριο χέρι αναπαριστούν τις σωματικές δυσμορφίες του Μέρρικ θέτοντας παράλληλα τα όρια της κανονικότητας. Και ο Μέρρικ είναι πίσω από αυτά. Η μάσκα έτσι αποκτά συμβολικό ρόλο στην παράσταση, γίνεται η αναπηρία και η διαφορετικότητα του Μέρρικ. Η μάσκα αυτή τον φυλακίζει και τον θέτει εκτός νόρμας την ίδια στιγμή που λόγω της διαφανούς κατασκευής της δίνει πρόσβαση στο εσωτερικό του Μέρρικ, στην γεμάτη ψυχή του που αποδεικνύει πως η κοινωνία είναι αυτή που κάνει το ιατρικό του πρόβλημα κοινωνικό. Και δικαίως αυτή την κοινωνία ο Δαμάτης την βλέπει παραμορφωμένη- και τη δείχνει παραμορφωμένη καλύπτοντας με μάσκες μέρος του προσώπου όλων των υπόλοιπων ηρώων του έργου.

«Καμιά φορά σκέφτομαι πως το κεφάλι μου είναι τόσο μεγάλο γιατί είναι γεμάτο από όνειρα»

Ο Δαμάτης αναβιώνει μία σκοτεινή αλλά γεμάτη προβολείς- και βλέμματα- ιστορία στη διάρκεια της  οποίας διαγράφει εξαιρετικά την πορεία της εξουσίας πάνω στο σώμα του «τέρατος». Ο Μέρρικ αρχικά έχει δικαίωμα να υπάρχει ως απόκλιση στη βιομηχανία του θεάματος. Εκεί μόνο είναι ακίνδυνος, εκεί η υγιής κανονικότητα επιβεβαιώνεται και διαχειρίζεται το άγχος που προκαλεί το πάσχον σώμα του. Και έτσι η παράσταση ανοίγει εξαιρετικά με μία σκηνή από τα freak shows στα οποία συμμετείχε ο Μέρρικ. Ο θιασάρχης εξουσιάζει και εκμεταλλεύεται την εικόνα του και όταν πια σταματήσει να του αποφέρει κέρδη τον επιστρέφει στην κοινωνία που τον έχει ξεράσει στο περιθώριο. Και τελικά η τύχη χαμογελά στον Μέρρικ βρίσκοντας μια σαφώς καλύτερη θέση στο σύστημα που τον απορρίπτει, αν και στην ουσία και η επιστήμη με τη σειρά της τοποθετεί τα φώτα της πάνω στον Μέρρικ- με λιγότερο φαντασμαγορικό αλλά εξίσου αδιάκριτο τελικά τρόπο.

Στην παραμορφωμένη αυτή κανονικότητα που στήνει ο σκηνοθέτης λάμπει ο Μέρρικ του Δημήτρη Καρατζιά. Συγκινητικός, εκφραστικός με κάθε τρόπο, καθόλου υπερβολικός. Χρησιμοποιεί με δυσκολία το σώμα, την αναπνοή και τον λόγο του για να επικοινωνήσει την ευγένεια και την απελπισία αυτής της φυλακισμένης ψυχής. Δίπλα του κινείται με ερμηνευτική ετοιμότητα και αμεσότητα η υπόλοιπη ομάδα (Περικλής Μοσχολιδάκης, Μαρία Καβουκίδη, Στέλιος Καλαϊτζής, Μιχάλης Καλιότσος, Αντώνης Καραθανασόπουλος και Σοφία Ρούβα).

Τελικά ο Δαμάτης, έχοντας ξεκάθαρο πώς θέλει να πει αυτή την ιστορία, φτιάχνει μια εικαστικά συνεπή, ατμοσφαιρική και δυνατή παράσταση, με γρήγορες εναλλαγές που δεν σκαλώνουν τη δράση. Στο όραμά του αυτό συνεισφέρουν πρώτα από όλα οι μάσκες (Μάσκες:Ελένη Σουμή, Κατασκευή μάσκας Ελέφαντα: Σωκράτης Παπαδόπουλος), τα κοστούμια (Σκηνικά - Κοστούμια:Κοραής Δαμάτης), η μουσική (Μουσική:Μάνος Αντωνιάδης) και η κινησιολογία (Κίνηση:Μαρίζα Τσίγκα). Λιγότερο αποδοτικά όμως λειτουργεί ο δίχως βάθος χώρος καθώς πρόκειται για μια παράσταση με αρκετή σκηνική δράση. Ο θεατής είναι σχεδόν δίπλα στους ηθοποιούς και οι ηθοποιοί αρκετά εκτεθειμένοι στο θεατή με αποτέλεσμα λόγω της εγγύτητάς τους να μην παρασύρεται όσο αξίζει στην παράσταση ο θεατής.

Συντελεστές
Συγγραφέας: Bernard Pomerance
Μετάφραση: Μαρλένα Γεωργιάδη
Δραματουργική επεξεργασία-Διασκευή-Σκηνοθεσία: Κοραής Δαμάτης
Σκηνικά - Κοστούμια: Κοραής Δαμάτης
Μάσκες: Ελένη Σουμή
Μουσική: Μάνος Αντωνιάδης
Κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα
Σχεδιασμός φωτισμών: Κοραής Δαμάτης
Βοηθός φωτιστή: Θοδωρής Μαργαρίτης
Βοηθός σκηνοθέτη: Αναστασία Τσούτση
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Λήδα Μεϊντάνη
Κατασκευή μάσκας Ελέφαντα: Σωκράτης Παπαδόπουλος
Κατασκευή φωτόσπαθων: Χρήστος Σάλεμ
Κατασκευές σκηνικών: Φώτης Μουρτάς
Φωτογραφίες παράστασης: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Trailer: Στέφανος Κοσμίδης
Επικοινωνία παράστασης : Χρύσα Ματσαγκάνη
Παραγωγή: VAULT

Info
Πολυχώρος Vault
Παρασκευή- Σάββατο στις 21:00
Κυριακή στις 18:15
Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός
Πληροφορίες-κρατήσεις: 213 0356472 / 6949534889 (για τηλεφωνικές κρατήσεις 11:00 - 14:00 και 17:00 - 21:00)
Προπώληση: viva.gr

ΒΑΡΔΑΛΑΧΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ