H Iωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Τραχίνιες» που παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου.

Με τους δώδεκα άθλους του Ηρακλή και την επί τροχάδην σύνοψη των Τραχινιών, η παράσταση του Θωμά Μοσχόπουλου πάνω στην σπανίως παρουσιαζόμενη ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή, ξεκινά πολύ προτού λεχθεί ο πρώτος στίχος της. Οι 13 κοπέλες του Χορού, με αναμμένους ακόμα τους προβολείς της πλατείας, τρέχοντας και σκαρφαλώνοντας, η μια μετά την άλλη, στον πεσμένο γιγαντιαίο κορμό δέντρου, ένα σκηνικό γλυπτό με αδιανόητη εκ πρώτης όψεως λειτουργικότητα, αφηγούνται τους άθλους και τη δράση του έργου που θα ακολουθήσει. Μια εκτός κειμένου εισαγωγή, εκπαιδευτική , ολίγον διδακτική, εντέλει κουραστική.

Μοιάζει ο σκηνοθέτης να θέλει να μας συστήσει καθεμιά από τις νεαρές που επέλεξε για το Χορό των «Τραχινιών» («Τραχίνιες» λέγεται το έργο και σε αυτές θα πέσει και το βάρος της παράστασης », μάς προκαταλάμβανε προτού ξεκινήσει τις πρόβες) μετά από σκληρή οντισιόν, ανάμεσα από εκατοντάδες συναδέλφους τους. Η επιλογή του σε μεγάλο βαθμό τον δικαίωσε.

Η εισαγωγή –γνωριμίας μπορεί να κουράζει, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με το «μεδούλι» της παράστασης. Ο Θωμάς Μοσχόπουλος μαζί με τον στενό συνεργάτη του, το συνθέτη Κορνήλιο Σελαμσή, προτείνει μια νέα σκηνική παρουσίαση του τραγικού. Δια της μουσικής. Με τη σύγχρονη εκφορά του λόγου, που συχνά γίνεται αδόμενη και δη οπερατική, πάντοτε παραμένοντας ρυθμική, συνοδεία της υπόκρουσης ή της υπογράμμισης κάποιου μουσικού οργάνου (η ορχήστρα στέκει επί σκηνής και υπογραμμίζει ακόμα και με συριγμούς ή καμπανάκια την πρόζα). Υπάρχει και ένα άλλο στοιχείο πρωτοτυπίας και συνάμα φρεσκάδας. Η ιδιαίτερη, εξίσου σύγχρονη με την εκφορά του λόγου, σωματικότητα του δυναμικού Χορού. Η κίνηση που δίδαξε ο Χρήστος Παπαδόπουλος συνιστά πρόταση, δίπλα στη μουσική του Σελαμσή. Η τραγωδία ανασαίνει σήμερα.

Η Άννα Μάσχα, η ερωτευμένη Διηάνειρα, που από τον πόθο της για τον άπιστο σύζυγό της Ηρακλή καταφεύγει στη γητεία καταδικάζοντάς τον σε αργό θάνατο, πραγματοποιεί ίσως την πιο ώριμη και μεστή ερμηνείας της. Έχει μέτρο, έχει βάθος, έχει παλμό. Ο δρόμος είναι ανοικτός για μια Μήδεια ή μια Φαίδρα. Ακόμα και μια Κλυταιμνήστρα. Ο Ηρακλής του Αργύρη Ξάφη, με εμφάνιση και εκφορά λόγου οπερατική, στυλιζαρισμένος, στερείται των διακυμάνσεων της σκηνικής σύζυγό του, παρότι διαθέτει και καλές στιγμές. Αρχικά άτονος, βαθμηδόν βρίσκει το βήμα του ο Ύλλος Θάνος Τοκάκης.

Η Κορυφαία -Αννα Καλατζίδου, μια δοκιμασμένη ηθοποιός, στις «Τραχίνιες» είναι ο αδύναμος κρίκος. Μοιάζει αβοήθητη καθώς χειρονομεί σαν κούκλα με τα χέρια απλωμένα στον αέρα. Στέρεος και με αυτοσαρκασμό ως Άγγελος και Γέρων ο Κώστας Μπερικόπουλος. Πιο αγοραίος και μάγκας από όσο θα έπρεπε ο Λίχας Γιώργος Χρυσοστόμου. Πειστική η Τροφός της Φιλαρέτης Κομνηνού.

Υπέροχη σύλληψη η εικόνα της γυμνής, με διαφανείς πέπλους Ιόλης Ελένης Μπούκλη, που διανύει, μια αναπνοή από το κοινό, το περίγραμμα της ορχήστρας με αργό βηματισμό.

Απέριττα τα σκηνικά - εκτός από τον πλαγιασμένο κορμό, με ένα χέρι -κλαδί, μια θύρα βαμμένη με κόκκινο νέον στο βάθος της ορχήστρας. Εξαιρετικά τα γυναικεία κοστούμια, πλεχτά φορέματα σαν φιδοδέρμα που σφιχταγγαλιάζει τα κορμιά. Αμφότερα έχουν την υπογραφή της Έλλης Παπαγεωργακοπούλου. Τα ανδρικά ενδύματα, κυρίως του Ηρακλή, κλείνουν το μάτι στο κιτς.

Θα ήθελα να αναφέρω όλα τα ονόματα των ηθοποιών του Χορού. Κάποια εξ αυτών, παντελώς άγνωστα, είμαι σίγουρη, θα τα βρούμε σύντομα ξανά μπροστά μας: Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Ηλιάνα Γαϊτάνη, Δάφνη Δαυίδ, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Αμαλία Κοσμά, Χαρά Κότσαλη, Ελίνα Μάλαμα, Ηρώ Μπέζου, Νάνσυ Μπούκλη, Ειρήνη Μπούνταλη, Σεβίλλη Παντελίδου, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Μαρίνα Σάττι, Καλλιόπη Σίμου και Αγγελική Τρομπούκη.

Οι σολίστες που πρωταγωνιστούν στην μουσικότατη πρόταση του Μοσχόπουλου είναι οι Guido de Flaviis (σαξόφωνα), Θοδωρής Βαζάκας (κρουστά) και Γιώργος Σκριβάνος (φλάουτα).

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ