Ο σκηνοθέτης, μουσικός και ηθοποιός μιλά στο clickatlife με αφορμή τη βράβευση της παράστασης «Ιστορία χωρίς Όνομα» στα Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2020.

Ιούνιος 1908 - Βιέννη/ Ο Ίων Δραγούμης βρίσκεται παρών στην πλέον καθοριστική απόφαση που παίρνει για τη ζωή της η Πηνελόπη Δέλτα.

Απρίλιος 1941 - Κηφισιά/ Ο Ίων Δραγούμης απών από την ζωή της Πηνελόπης Δέλτα, αλλά πιο παρών από ποτέ.

Ίων Δραγούμης και Πηνελόπη Δέλτα. Μια ψυχή χωρισμένη σε δύο σώματα. Ένας θαμμένος πόνος που δεν εκτονώθηκε ποτέ. Δύο λυγμοί που συνορεύουν. Ο έρωτας και η πατρίδα. Μια ιστορία ηδονής και οδύνης. Ο εμβληματικός διπλωμάτης και η σπουδαία συγγραφέας σε μια νοερή ζωή επιθυμίας, ονείρων, υψηλών ιδανικών, υψηλών δεσμεύσεων, υψηλών οραμάτων.

Τον θυελλώδη έρωτα του Ίωνα Δραγούμη και της Πηνελόπης Δέλτα παρουσίασε τον περσινό χειμώνα στη σκηνή του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, ο Κώστας Γάκης, μέσα από το βραβευμένο με τρία βραβεία κοινού βιβλίο του Στέφανου Δάνδολου «Ιστορία χωρίς Όνομα» (εκδόσεις Ψυχογιός) σε θεατρική διασκευή του ίδιου και της Ανθής Φουντά. Τον εμβληματικό και για πολλούς αμφιλεγόμενο διπλωμάτη, λόγιο και πολιτικό Ίωνα Δραγούμη ενσάρκωσε ο Τάσος Νούσιας, ενώ η Μπέτυ Λιβανού και η Μαρία Παπαφωτίου μοιράστηκαν τις δύο διαφορετικές εποχές της σπουδαίας συγγραφέως και ιστορικής προσωπικότητας, Πηνελόπης Δέλτα.

Η παράστασή τους διακρίθηκε στα Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2020, αποσπώντας το βραβείο της καλύτερης παράστασης της χρονιάς και τον Κώστα Γάκη εκείνο της καλύτερης σκηνοθεσίας. Με αφορμή τις δύο σημαντικές αυτές βραβεύσεις, ο σκηνοθέτης μιλά στο clickatlife για το τώρα, το χθες και το αύριο.

Το βραβείο της σκηνοθεσίας ήταν για μένα πολύ σημαντική στιγμή, μια στιγμή ορόσημο, στιγμή επιβράβευσης κόπων πολλών χρόνων αλλά και μια στιγμή ευθύνης για όσα έπονται. Το γεγονός ότι τα βραβεία τα δίνει τόσο το κοινό της Θεσσαλονίκης όσο και μια  επιτροπή καταξιωμένων ανθρώπων του πνεύματος με τιμά και με γεμίζει με αυτοπεποίθηση καθώς συνυποψήφιοι μου ήταν σκηνοθέτες τεράστιας πείρας και δυναμικής. Το βραβείο καλύτερης παράστασης για το 2020 είναι επίσης μια τεράστια χαρά γιατί επιβραβεύεται έτσι ο κόπος όλων όσων ενεπλάκησαν, παραγωγών, συγγραφέων, ηθοποιών, συντελεστών και τεχνικών. Το ότι η παράστασή μας κέρδισε τα δυο “μεγάλα” βραβεία του θεσμού τα οποία παρέδωσε προσωπικά ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης αποτελεί για μας τεράστια τιμή.

Τι σημαίνει για σένα το βραβείο καλύτερου ερμηνευτικού συνόλου και το βραβείο σκηνογραφίας;

Το πιο σπουδαίο κατ' εμέ βραβείο είναι αυτό του Καλύτερου Ερνηνευτικού Συνόλου γιατί το θέατρο είναι ομαδικό σπορ, συλλογική, πολυσυλλεκτική ουτοπία, εφαρμοσμένη αμεσοδημοκρατία και αλωνάκι απόλυτης ισοτιμίας και συνδημιουργίας. Ως εκ τούτου θέλω να ευχαριστήσω προσωπικά και να αναφέρω ονομαστικά όλους τους μαγικούς ηθοποιούς της παράστασης: Τάσος Νούσιας(υποψήφιος για βραβείο πρώτου ανδρικού ρόλου), Μπέτυ Λιβανού, Μαρία Παπαφωτίου(υποψήφια για βραβείο β΄γυναικείου ρόλου), Στέλιος Γιαννακός, Αργύρης Γκαγκάνης, Μιχάλης Κωτσόγιαννης, Στάθης Μαντζώρος, Ανθή Φουντά(υποψήφια του βραβείου για τη διασκευή). Το βραβείο της σκηνογραφίας το χάρηκα επίσης πάρα πολύ γιατί με τον απίστευτα ταλαντούχο Κωνσταντίνο Ζαμάνη δουλέψαμε πυρετωδώς πολύ πριν έρθουν οι ηθοποιοί στην πρόβα σε μια αρχική ιδέα μου για ένα σκηνικό που έμοιαζε με ανθισμένο κήπο με κρυψώνες, σκιερές γωνιές αλλά και αναπάντεχες αποκαλύψεις.

Η “Ιστορία χωρίς Όνομα” θα επαναληφθεί απο το φθινόπωρο. Θα διαφοροποιηθεί σε κάτι;

“Όμαδα που κερδίζει δεν αλλάζει” λένε στο ποδόσφαιρο αναφερόμενοι τόσο στη σύνθεση της ομάδας όσο και στο στυλ παιχνιδιού. Επομένως η γραμμή της σκηνοθεσίας και ο πυρετώδης ρυθμός της παράστασης μένουν ως έχουν με όποιες μικρές αλλαγές φέρνει το πέρασμα του χρόνου. Υποδεχόμαστε με μεγάλη χαρά στο θίασο τον Ηλία Βαμβακούση που θα αντικαταστήσει στη live μουσική του έργου τον υπέροχο Μιχάλη Κωτσόγιαννη. Επίσης υπάρχει πολύ σοβαρό ενδεχόμενο η παράσταση να παιχτεί εκ νέου στη Θεσσαλονίκη αλλά και στην Κύπρο.

Βρισκόμουν σε μια πολύ ωραία φάση απολαμβάνοντας τα sold out της “Ιστορίας χωρίς Όνομα” στην Αθήνα, δουλεύοντας τις δυο καινούργιες μου παραστάσεις με την ομάδα Άναμ(μ)α και εμψυχώνοντας αρκετές ομάδες σεμιναρίων και δραματικών σχολών. Ως εκ τούτου οι πρώτες μέρες ήταν ένα μικρό σοκ αλλά επειδή είχα πλάι μου τη σύντροφό μου και πολύ κοντά τους γονείς μου ήμουν από τους τυχερούς που είχα γύρω μου τόση αγάπη χιούμορ και υποστηρικτικό πλαίσιο. Στην κρίση αυτή προσπάθησα να σκεφτώ όλους εκείνους που δεν έχουν αυτά που εγώ θεωρώ αυτονόητα. Ένα σπίτι να μείνουν. Φαγητό να φάνε. Νερό να πιουν. Ελεύθερο χρόνο για δημιουργία. Και έστρεψα την τέχνη μου προς τα εκεί προσπαθώντας να μιλήσω με μουσική, θέατρο και μαθήματα για όλα εκείνα που απαιτούν άμεση δράση και αλλαγή.

Ποιες ειναι οι σκέψεις σου για το άμεσο μέλλον του θεάτρου και των ανθρώπων του εν μέσω της πανδημικής κρίσης του κορονοιού;

Είναι μια πρωτοφανής παγκόσμια κρίση η οποία είναι κρίση του συστήματος της ελεύθερης αγοράς που μαστίζει τον πλανήτη και ως τέτοια πρέπει να την αξιολογούμε αλλά και εμφατικά να αντιδρούμε με τέχνη με ανθρωπιά με αλληλεγγύη. Το θέατρο θα πρέπει να κάνει υπομονή και να δείξει αντοχή γιατί σίγουρα θα πρέπει να δώσει μεγάλες μάχης για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του κλάδου αλλα και για  τη φυσική επιβίωση όλων όσων εμπλέκονται σε αυτή την υπέροχα πολυσυλλεκτική τέχνη. Θεωρώ χρέος μου να συμμετάσχω πια πολύ πιο δυναμικά στις διαδικασίες που συντελούνται στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών για τον αγώνα που πρέπει να δοθεί διότι από πλευράς πολιτείας φαίνεται να επιχειρείται μια συστηματική υποβάθμιση των καλλιτεχνών αλλά και ένα πέρασμα σε μια άγρια εκμετάλλευση σε σχέση με την εργασία μας αλλά και τα πνευματικά μας δικαιώματα. Προσωπικά παραμένω αισιόδοξος και έργαζομαι καθημερινά με όρους αγαπητικούς και συντροφικούς για να μετατρέπω τη δυσκολία σε ευκαιρία, να μην βλέπω την κρίση αυτή ως τέλμα αλλά ως πρόκληση, να μεταποιώ τον περιρρέοντα πεσιμισμό σε επινοητικότητα και να θεωρώ ότι έχουμε εμείς οι καλλιτέχνες ως κοινωνικά όντα τη δύναμη να μην φερόμαστε καθημερινά ως ριψάσπιδες αλλά να στεκόμαστε και να αγωνιζόμαστε.

Ποια ειναι τα σχέδιά σου για τη νέα σεζόν;

Αντιδρώντας δημιουργικά αλλά και κοσμοαλλαχτικά στα παραπάνω κακώς κείμενα θα παρουσιάσω τις δυο παραστάσεις μου με την ομάδα Άναμ(μ)α, την “Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν πιστό” και το “Από την Αντιγόνη στη Μήδεια”. Και οι δυο αυτές παραστάσεις έχουν την έννοια του κατεπείγοντος καθώς αγγίζουν εξαιρετικά επίκαιρα ζητήματα που “φωνάζουν” για λύση. Το πρώτο έχει να κάνει με τις φυλές των αυτοχθόνων που παλεύουν να προστατέψουν τα αρχαία δάση του πλανήτη και το δεύτερο μιλα για τη θέση της γυναίκας σε έναν σκληρά ανδροκρατούμενο κόσμο μέσα από δέκα σημαντικές γυναικείες παρουσίες της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Και οι δυο παραστάσεις θα παρουσιαστούν σε κεντρικά θέατρα της Αθήνας αλλά και σε γυμνάσια και λύκεια όπου ακολουθεί συζήτηση με τους μαθητές πάνω στο κομμάτι της οικολογίας της θέσης της γυναίκας, της μνήμης και της ποίησης. Επίσης συνεχίζω τη δουλειά μου ως θεατροπαιδαγωγός με την έκδοση την επόμενη σεζόν μια δικής μου υποκριτικής μεθόδου με επίκεντρο την απελευθέρωση των εκφραστικών μέσων και την αβίαστη δημιουργικότητα.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΑΡΑΖΗ