«Πολιτιστική πολιτική δεν είναι να αναλώνεστε σε συνεντεύξεις τύπου, ανακοινώνοντας μέτρα για τα οποία δεν φροντίζετε να δημιουργείτε σοβαρό πλαίσιο υλοποίησης».

Εννέα μήνες μετά την έναρξη της πανδημίας και ο κλάδος του Πολιτισμού, καθώς και πολλοί άλλοι κλάδοι, παραμένει ανερμάτιστος, χωρίς ουσιαστική στήριξη από την Πολιτεία. Καλλιτέχνες και εργαζόμενοι στον χώρο του πολιτισμού μέσω της Πρωτοβουλίας Support Art Workers δίνουν τη δική τους απάντηση στην υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη για την ολιγωρία μηνών όσον αφορά τη διαχείριση της κρίσης.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Πρωτοβουλίας, όπως αναρτήθηκε στον λογαριασμό της στο Facebook.

Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης «Απόκτηση δεξιοτήτων για την άσκηση των καθηκόντων της Υπουργού Πολιτισμού της Ελλάδας».

ΜΑΘΗΜΑ 3: Η διαφορά επικοινωνίας και σιωπής στην άσκηση πολιτιστικής πολιτικής μιας χώρας.

Κα Μενδώνη,

Είμαστε ακόμα εδώ. Στο σημείο Μηδέν. Σαν να μην πέρασε μια μέρα. Μόνο που πέρασε. Όχι μόνο μία αλλά 254 μέρες από την ημέρα που ανακοινώσατε την «προσωρινή» αναστολή λειτουργίας των χώρων πολιτισμού στις 13 Μαρτίου. Μια αναστολή που όχι μόνο προσωρινή δεν ήταν, αλλά πάρθηκε και νωρίτερα από πολλές άλλες, χωρίς εμφανή λόγο, αποτελώντας πράξη δυσανάλογη της αξίας και της σημασίας των χώρων αυτών.

Κα Μενδώνη,

Πέρασε καιρός από την έναρξη της νέας, ακαθόριστης διάρκειας καραντίνας που επέβαλε η κυβέρνηση. Τις προηγούμενες μέρες σιωπήσαμε γιατί η κατάσταση του πολιτισμού είναι πλέον τόσο απελπιστική, που δεν μπορεί να βρει κανείς εύκολα τα λόγια να την εκφράσει.

Σιωπήσαμε, γιατί η πρωτοφανής αδιαφορία που επέδειξε και εξακολουθεί να επιδεικνύει το Υπουργείο προς τις τέχνες, τον κλάδο που υποτίθεται ότι προστατεύει, μας αφήνει άφωνους.

Σιωπήσαμε κι ακούσαμε για μια ακόμη φορά και παρά τον τόσο καιρό που φωνάζουμε, ότι στα νέα σχέδιά σας για την επανεκκίνηση του δημόσιου χώρου οι χώροι πολιτισμού ανοίγουν πάλι τελευταίοι.

Σιωπήσαμε, γιατί έρχεται η ώρα να μιλήσει κανείς και έρχεται η ώρα να σωπάσει. Καθώς ίσως διαβάζετε το μάθημα αυτό, ακούστε τη σιωπή γύρω σας.

Για μία φορά, μην μιλάτε, μην επικοινωνείτε, μην αυτοθαυμάζεστε για την απελπισία μας.
Για μία φορά, ακούστε κα Μενδώνη:

Αν τίποτα δεν αποτελεί δική σας ευθύνη. Αν για τα (περιορισμένα ή και ανύπαρκτα) επιδόματα ευθύνεται το Υπουργείο Οικονομικών και για τις (άθλιες) συνθήκες εργασίας μας το Υπουργείο Εργασίας, τότε δική σας δουλειά είναι αποκλειστικά ο σχεδιασμός της πολιτιστικής πολιτικής της χώρας. Με βάση αυτό, αναρωτιόμαστε λοιπόν σιωπηλά: πώς ακριβώς κάνετε τη δουλειά σας; Τί κάνατε για την πολιτιστική πολιτική του τόπου το προηγούμενο διάστημα;

Ακούστε. Δεν εννοούμε αυτά που επικοινωνείτε συχνά στα ΜΜΕ.

Ξέρουμε πως:
- Φτιάξατε το πολυαναμενόμενο Μητρώο Καλλιτεχνών (που ακόμα και τώρα, μετά το πέρας της προθεσμίας εγγραφής σε αυτό, παραμένει ελλιπές σε σημαντικά σημεία του).
- Φωτίσατε (και τσιμεντώσατε) την Ακρόπολη (το πρώτο άστοχο και αποπροσανατολιστικό σε μια στιγμή που ο πολιτισμός ζει το βαθύτερο σκοτάδι του, το δεύτερο αμφιλεγόμενο από μεγάλη μερίδα επιστημόνων, αποτέλεσμα του τι συμβαίνει όταν συνομιλείς μόνο με τους «γνωστούς» σου και όχι με μια επιστημονική κοινότητα, που εξ ορισμού είναι πολυφωνική).
- Θεσπίσατε το Πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» (όπου, τουλάχιστον φέτος, δραστηριοποιήθηκαν κυρίως μεγάλοι, ήδη θεσμοθετημένοι, και συνεπώς οικονομικά τακτοποιημένοι φορείς, ενώ η ίδια η σύλληψή του αφορά στον πρόχειρο σχεδιασμό ενός ακόμη φεστιβάλ, ανταγωνιστικού προς τα ήδη υπάρχοντα, ωστόσο χωρίς κανένα σοβαρό πλαίσιο που να το διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα).
- Ανακοινώσατε διάφορα προγράμματα στήριξης των τεχνών (ορισμένα από τα οποία μέχρι στιγμής είτε δεν έχετε υλοποιήσει, είτε έχετε καθυστερήσει σημαντικά με αποτέλεσμα να μην έχει πάρει κανείς από τους αιτούντες τους κάποια στήριξη, είτε τα απευθύνετε σχεδόν αποκλειστικά σε οργανισμούς και εταιρείες χωρίς να είστε σε θέση να καταλάβετε τη διαφορά μεταξύ αυτών και των ανεξάρτητων εργατών της τέχνης και να κατανοήσετε πού ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα αυτήν τη στιγμή).
- Αυξήσατε το ποσό των επιχορηγήσεων (παρόλο που ούτε αυτό είναι σε θέση να καλύψει, έστω σε σχετικά ικανοποιητικό βαθμό, τα όσα χάθηκαν, ενώ δεν θα πρέπει να διανοηθείτε να ακολουθήσετε εισηγήσεις για μείωση των ποσών αυτών την επόμενη χρονιά, την ώρα που η στήριξη αυτή είναι έτσι κι αλλιώς περιορισμένη και θα πρέπει να επεκταθεί άμεσα και σε άλλους τομείς της καλλιτεχνικής δημιουργίας).
- Ανακοινώσατε το «ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ» που «θα στηρίξει και θα ενδυναμώσει τους επαγγελματίες» του κλάδου μας (μετατρέποντας τους από καλλιτέχνες σε managers, αδιαφορώντας για τις πραγματικές καλλιτεχνικές τους ανάγκες).

Τα έχουμε ακούσει αυτά πολλές φορές. Γιατί αφού τα ακούσαμε, φωνάζουμε τόσο καιρό;
Γιατί ζητάμε εναγωνίως και διαρκώς τη θέσπιση ενός σοβαρού πλαισίου πολιτιστικής πολιτικής; Είμαστε παράλογοι; Τι εννοούμε;

Κάντε μια προσπάθεια να ακούσετε κι εσείς κάτι κα Μενδώνη:

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΕΤΕ «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ», ΜΑΛΛΟΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ!

Κα Μενδώνη,

Πολιτιστική πολιτική δεν είναι να μαζεύετε τους δυο τρεις γνωστούς σας, που αυθαίρετα έχουν χριστεί ή αυτο-χριστεί ως «ειδικοί» του πολιτισμού, και να τους τοποθετείτε σε όσο περισσότερες επιτροπές μπορείτε.

Πολιτιστική πολιτική δεν είναι μόνο η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, που αποτελεί συγκεκριμένο μόνο μέρος της (το οποίο, με την ευκαιρία, περιλαμβάνει και τη διατήρηση σημαντικών μνημείων της ιστορίας μας στη Θεσσαλονίκη ή όπου αυτά βρίσκονται).

Πολιτιστική πολιτική δεν είναι να μετατρέπετε κάθε πλαίσιο καλλιτεχνικής δημιουργίας σε νεοφιλελεύθερη επιχείρηση.

Πολιτιστική πολιτική δεν είναι να αναλώνεστε σε συνεντεύξεις τύπου, ανακοινώνοντας μέτρα για τα οποία δεν φροντίζετε να δημιουργείτε σοβαρό πλαίσιο υλοποίησης.

Κα Μενδώνη,

Πολιτιστική πολιτική είναι η σύσταση ενός ολοκληρωμένου ανεξάρτητου φορέα για τις τέχνες που θα επιδιώξει την απαραίτητη συνέχεια στη λειτουργία του κλάδου μας και δεν θα εξαρτάται από τις εκάστοτε εναλλαγές κυβερνήσεων.

Πολιτιστική πολιτική είναι ο σχεδιασμός προγραμμάτων που θα καλύπτουν όλες τις τέχνες και όσο το δυνατό περισσότερους και διαφορετικούς κάθε φορά εργαζόμενους σε αυτές κατόπιν επιλογής από πλουραλιστικές και εναλλασσόμενες επιτροπές με τη συμμετοχή καλλιτεχνών και άλλων εργατών της τέχνης.

Πολιτιστική πολιτική είναι η αναγνώριση όλων των φάσεων της καλλιτεχνικής δημιουργίας, από την έρευνα μέχρι την παραγωγή και κατόπιν η διάχυση της δουλειάς σε Ελλάδα και εξωτερικό και η σοβαρή στήριξη όλων αυτών των φάσεων.

Πολιτιστική πολιτική είναι η θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων για την επάνδρωση των δημόσιων οργανισμών πολιτισμού κατόπιν μελέτης συγκεκριμένων προτάσεων από τους εκάστοτε υποψήφιους καλλιτεχνικούς διευθυντές.

Πολιτιστική πολιτική είναι η αποκέντρωση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας με στόχο να δραστηριοποιηθούν δήμοι και περιφέρειες μαζί με το Υπουργείο για τη θέσπιση προγραμμάτων στήριξης καλλιτεχνών, έτσι ώστε να φτάσει η τέχνη σε όλες της γωνιές της χώρας.

Πολιτιστική πολιτική είναι ο σχεδιασμός πλουραλιστικού πλαισίου ουσιαστικής ανταλλαγής του Υπουργείου με φορείς και μεμονωμένους καλλιτέχνες στη βάση διαφανών κριτηρίων.

Πολιτιστική πολιτική είναι ο σοβαρός σχεδιασμός για την ανωτατικοποίηση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης με βάση τα ευρωπαϊκά κριτήρια που έχουν οριστεί για τον σκοπό αυτόν, πέρα από μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

Πάνω από όλα, όμως, πολιτιστική πολιτική είναι αυτό που δεν μπερδεύει τη διασκέδαση με την ανεκτίμητη προσφορά της τέχνης. Η ευκολία με την οποία καταργήσατε την τέχνη και τον πολιτισμό εδώ και οκτώ μήνες απειλεί την ελευθερία έκφρασης της κοινωνίας μας και την καλλιέργεια όλων εκείνων των στοιχείων, ψυχικών και πνευματικών, που σχετίζονται αμιγώς με την τέχνη, στοιχεία που έχουμε άμεση ανάγκη ως κοινωνία, ειδικά στη δεδομένη χρονική στιγμή.

Κα Μενδώνη,

Ακούστε. Υπάρχει εναλλακτική. Σε άλλες χώρες της Ευρώπης, οι χώροι πολιτισμού ήταν οι τελευταίοι που έκλεισαν και οι πρώτοι που ανοίγουν, ενώ τα βιβλιοπωλεία τους παρέμειναν πάντα ανοιχτά. Σε άλλες χώρες, κατά τη διάρκεια μιας πρωτοφανούς πανδημίας, μαζί με τα φαρμακεία του σώματος, αφήνουν ανοιχτά και τα φαρμακεία της ψυχής.

Κα Μενδώνη,

Ακούστε. Εφόσον την υπόλοιπη δουλειά σας την κάνουν άλλα Υπουργεία και καθώς ο κλάδος μας για μια ακόμη φορά φυτοζωεί με εντολή της κυβέρνησής σας, εκμεταλλευτείτε τον χρόνο που σας δίνεται όχι για να αποποιηθείτε για μια ακόμη φορά των ευθυνών σας αλλά για να εργαστείτε επιτέλους πάνω σε ένα σοβαρό σχέδιο πολιτιστικής πολιτικής.
Στο ίδιο διάστημα, μέσα από τη σιωπή που μας επιβάλλει η κατάσταση, προσπαθούμε κι εμείς να αφουγκραστούμε τους συναδέλφους και τους εαυτούς μας και να στηρίξουμε τη δουλειά σας συγκεντρώνοντας για άλλη μια φορά συλλογικά αιτήματα του κλάδου μας από τη βάση, τα οποία θα μοιραστούμε μαζί σας σύντομα.

Κα Μενδώνη,

Σιωπήστε και ακούστε τα αιτήματά μας.

Και μετά κάντε επιτέλους τη δουλειά για την οποία σας πληρώνει ο ελληνικός λαός.
Ή αλλιώς, κάντε αυτό που θα έπρεπε να έχετε κάνει εδώ και καιρό. #παραιτήσου