Ο Νίκος Αξιώτης δεν άνοιξε την πόρτα στην κατάθλιψη όσο επίμονα κι αν του χτυπούσε

ΤΕΤΑΡΤΗ, 30 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2020

Ο ηθοποιός της παιδικής παράστασης, «Ο Ραφτάκος των λέξεων», που παίζεται διαδικτυακά την περίοδο των γιορτών και μέλος της θεατρικής ομάδας Μικρός Νότος συστήνεται στο click@life και μιλά για όλα όσα τον απασχόλησαν και συνεχίζουν να τον απασχολούν καλλιτεχνικά και προσωπικά εν μέσω πανδημίας.

Γεννήθηκα στην Νίκαια πριν αρκετά χρόνια και μεγάλωσα επίσης εκεί και στις γύρω περιοχές (Κορυδαλλός, Πειραιάς κλπ.). Η οικογένειά μου, ήταν και είναι μία κλασική λαϊκή οικογένεια, με δυσκολίες στα οικονομικά, οπότε η έννοια σπουδές ήταν πάντα κάτι μακρινό. Έτσι αυτό που κατάφερα-δουλεύοντας παράλληλα, για να βγαίνουν τα έξοδα και του σπιτιού και της σχολής-ήταν να σπουδάσω υποκριτική στην Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης «Αρχή», της Νέλλης Καρρά, και να αποφοιτήσω το 2006.

Σήμερα, ζω στον Κορυδαλλό. Το καλό που έχουν αυτές οι γειτονιές είναι ότι εξακολουθούν να μένουν γειτονιές. Έχουν ησυχία, στενάκια, παρκάκια, πλατεάκια, ο κόσμος είναι απλός, εξακολουθεί να χαμογελάει και να καλημερίζει τον γείτονα(τουλάχιστον την προ Covid εποχή)και το κάθε τετράγωνο είναι ένα μικρό χωριό. Μια μικρή κοινωνία, που σχεδόν όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Το κακό είναι το ακριβώς παραπάνω. Μερικές φορές είναι τόσο μικρή και κλειστή η κοινωνία που δεν χωράει πολλούς και ακόμα και αυτοί που είναι ήδη μέσα σε αυτήν, σκανάρονται από πάνω μέχρι κάτω. Ένας ανάπηρος είναι απλά «κακόμοιρος», ένας ομοφυλόφιλος είναι «συκιά», ένα Πακιστανός είναι «Μαύρος Λαθρομετανάστης», ένας καλλιτέχνης είναι «Κρίμα που ένα τέτοιο ταλέντο δεν το έχουμε δει στην τηλεόραση». Όχι ότι αυτό δεν το βλέπουμε και στο απέραντο χωριό που λέγεται Ελλάδα, αλλά σίγουρα σε πιο λαϊκές γειτονιές, που βασικό μέλημα είναι η επιβίωση και η γρήγορη και εύκολη διασκέδαση, όλα αυτά διογκώνονται. Δεν είναι τυχαίο ότι οι γειτονιές μας φιλοξενούν γραφεία εγκληματικών οργανώσεων και ότι σε εκλογές ανεβάζουμε και τα ποσοστά τους. Και όχι δεν είναι όλοι και όλα έτσι. Υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις που φωτίζουν όχι μόνο την δική μας γειτονιά αλλά και τις γύρω!

Μικρός δεν ήθελα να γίνω ηθοποιός. Άργησε πολύ αυτό, να γίνει όνειρο και στόχος. Δεν είπα ποτέ «Θέλω να γίνω αυτό…», παρ’όλο που όλοι-όπως πάντα-επέμεναν, «Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;». Μάλλον ήθελα να γίνω ηθοποιός και δεν το ήξερα. Γιατί έτσι θα μπορούσα να κάνω όλα τα επαγγέλματα και τις τέχνες.

Στην Α΄Λυκείου αποφάσισα ότι θέλω να ασχοληθώ με την υποκριτική. Η μαθηματικός (που αυτή την στιγμή είναι κι από τους σημαντικότερους ανθρώπους στην ζωή μου), αλλά και η φιλόλογος, μου ζήτησαν στο πρώτο διάλειμμα να πάω στο γραφείο των καθηγητών. Ωχ! Κάτι έκανα; Κάτι έμαθαν που δεν έπρεπε; Πήγα, με κατεβασμένο το κεφάλι, περιμένοντας να ακούσω τι έκανα και πώς θα διαπραγματευτώ την τιμωρία.

-Λοιπόν Νίκο, θα κάνουμε την παράσταση «Ο ήχος του όπλου» της Λ. Αναγνωστάκη και θέλουμε να κάνεις τον Γιαννούκο(τελικά τον Μιχάλη έκανα).

-Εγώ θέατρο; Από πού κι ως που;

Αυτό ήταν. Ήμουν ο πρώτος απόφοιτος αυτού του Λυκείου που έγινα επαγγελματίας ηθοποιός και από τότε μέχρι σήμερα, κάθε χρόνο, 2 με 3 παιδιά ασχολούνται επαγγελματικά με την υποκριτική.

Είχα μια φίλη τότε στα 23 μου (από την ερασιτεχνική θεατρική ομάδα που ήμουν), που πάλευε να με πείσει να πιστέψω στον εαυτό μου. Με έφερνε διαρκώς σε δύσκολη θέση για να το παραδεχτώ, να το πάρω απόφαση, να ξεκουνήσω. Ένα βράδυ-δήθεν για να της πάω κόντρα-της λέω «Τέλος!Φέτος θα δώσω». Για να σιγουρευτεί ότι θα το κάνω, με κοίταξε σαν να λέει «Ναι καλά!». Και το έκανα, προσπαθώντας να την πείσω πως δεν φοβάμαι. Και το έκανα για να ξεπεράσω τους φόβους μου και την στασιμότητά μου.

Συνέβη κάτι στην ζωή μου που πέρασαν χρόνια για να καταλάβω ότι τελικά ίσως και να είναι η σημαντικότερη, καλλιτεχνική επιρροή μου. Χωρισμένοι οι γονείς μου, από πολύ μικρός, και η μητέρα μου έκανε σχέση με κάποιον που τότε δεν καταλάβαινα τι είναι ακριβώς αυτό που κάνει. Τον έλεγαν Τζίμη Αρμάου και ήταν ένας από τους σημαντικότερους έλληνες παλαιστές. Την χρονιά λοιπόν, που θα πήγαινα νηπιαγωγείο, με άρπαξαν και κάναμε μια τεράστια περιοδεία σε όλη την Ελλάδα, με ένα αυτοκίνητο της κακιάς ώρας, από την Κρήτη μέχρι την Κομοτηνή, κάνοντας παραστάσεις σε πλατείες, βγάζοντας δίσκο. Ναι δεν πήγα τελικά Νηπιαγωγείο. Την ώρα που ο Τζίμης έκανε την παράστασή του, εγώ βαριόμουν και έμπαινα στην μέση της πλατείας-που ήταν γεμάτη κόσμο-και έκανα χαζομαρίτσες για να τραβήξω την προσοχή. Εννοείται ότι του χαλούσα την παράσταση, αν και ο κόσμος γελούσε και χειροκροτούσε. Με έπιασε μια μέρα και μου λέει.

-Θα κάνεις κι εσύ παράσταση. Θα κάνεις ότι κάνω αλλά μόλις κάνω διάλειμμα και μετά μόλις τελειώσω την δική μου παράσταση.

Έσκιζε τηλεφωνικούς καταλόγους…έσκιζα μονές σελίδες.

Του πετούσαν σπαθί στην κοιλιά…μου πετούσαν την θήκη του.

Περνούσε αυτοκίνητο από πάνω του…μου περνούσαν τον τρίκυκλο ποδηλατάκι μου!

«Ο Ραφτάκος των λέξεων» του Αντώνη Παπαθεοδούλου είναι ένα παραμύθι που μιλάει για τις λέξεις. Για την δύναμή τους, για την ζεστασιά τους αλλά και την δροσιά τους. Σ’ένα χωριό, λοιπόν, υπάρχει ένα ράφτης, ο οποίος φτιάχνει τα ρούχα των ανθρώπων όχι μόνο με νήματα ή κλωστές αλλά και με λέξεις. Διαλέγει πολύ προσεκτικά ποιες είναι αυτές οι λέξεις που θα ταίριαζαν στον καθένα, που θα τον έκαναν να νιώθει ζέστη και ζεστασιά, που θα τον έκαναν να μην νιώθει μοναξιά, λέξεις που ζεσταίνουν και το σώμα και την καρδιά. Σε κάθε παραμύθι όμως υπάρχει κι ο «κακός ο λύκος». Έτσι κι εδώ, έρχεται μία εποχή που το χωριό γίνεται πόλη, οι ρυθμοί της ζωής γίνονται πιο γρήγοροι, οι άνθρωποι πιο μόνοι. Χωρίς λόγο, χωρίς λόγια, χωρίς λέξεις.

-Το χειροποίητο λένε καθυστερεί.

-Και το έτοιμο;

-Το έτοιμο, πας το αγοράζεις και σε λίγο το αλλάζεις!

Το ραφείο μένει άδειο και από κόσμο και από λέξεις. Και τότε έρχεται ο χειρότερος χειμώνας που έχει δει ποτέ άνθρωπος.

Ο Ραφτάκος θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια;;;

Είναι τόσο επίκαιρο ως έργο που η ιδιαιτερότητά του είναι αυτή. Είναι η πραγματικότητα σε παραμύθι και δεν ξέρω πόσο συμβολικό ή πόσο ρεαλιστικό είναι τελικά;

Ως καλλιτέχνης που έχει ανοίξει εταιρεία θεατρική (εννοείται την έκλεισα) επιλέγοντας-τότε-τις δουλειές που θα κάνω αλλά και ως δάσκαλος και εμψυχωτής, αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι πολιτικό θέατρο. Αυτό έκανα με τις δικές μου ομάδες, αυτό κάνω με τους δικούς μου μαθητές, μικρούς και μεγάλους. Και τι είναι πολιτικό θέατρο θα μου πεις; Ειλικρινά δεν ξέρω. Όμως ο όρος «πολιτικό» περιλαμβάνει την λέξη πολίτης. Τι άλλο θα μπορούσε να είναι πιο πολιτικό; Ευθύνες, υποχρεώσεις, ενσυναίσθηση, αγάπη, μοιρασιά, φόροι, τέλη, αγκαλιές, πολιτική, ψηφοφορίες, φόβοι, ελευθερία, φτώχεια, δημοκρατία, παιδεία, γέννηση, κράτος, πολιτεία, πλούτος, θάνατος κ.α. Οτιδήποτε λοιπόν υπάρχει μέσα, έξω, πάνω, κάτω, γύρω από έναν πολίτη. Από έναν άνθρωπο. Από εσένα και από εμένα. Και τι τελικά κάνουμε γι’ αυτά και με αυτά;

Αυτό το επάγγελμα έχει στην φύση του να ψάχνεις πολλές φορές το χρόνο για δουλειά και ξέρεις από την αρχή πως είναι δύσκολο να ζήσεις από αυτό. Και κάθε χρόνο, κουτσά στραβά, ευχαριστείς για ακόμα μία φορά τον «Θεό του Θεάτρου», που τα κατάφερες. Ευτυχώς είχα δουλειά-λες-όχι βέβαια λεφτά, αλλά μια χαρά. Την επόμενη θεατρική σεζόν ίσως είναι καλύτερα. Και πάλι από την αρχή.

Ε λοιπόν φέτος, είναι η πρώτη χρονιά που όλα πήγαιναν «καλύτερα», πρώτη φορά τόσο καλά από το 2006 που τελείωσα την σχολή και ξεκίνησα να δουλεύω επαγγελματικά. Και καλλιτεχνικά, ήμουν ευχαριστημένος με τον Ραφτάκο και την ομάδα Μικρός Νότος αλλά και οικονομικά η παράσταση πήγαινε τέλεια. Και ξαφνικά, τέλος. Πάτος. Μαυρίλα. Η τέχνη χτυπήθηκε πρώτη… Σ’ αυτή την φάση με πέτυχε καλλιτεχνικά το lockdown.

Στις 27 Μαρτίου, γεννήθηκε ο γιος μου. Με το πρόγραμμα που είχα πριν κλείσουμε, δεν θα ήμουν ούτε καν στην γέννα κοντά σ’ αυτόν και στην γυναίκα μου. Αυτό ήταν το μόνο καλό της πρώτης καραντίνας. Ότι βρήκα άπειρο χρόνο να ζήσω όλες αυτές τις στιγμές με την οικογένειά μου.

Το κακό είναι ότι η κατάθλιψη μου χτύπησε την πόρτα. Όπως και σε πολλούς συναδέλφους. Δεν της άνοιξα νομίζω. Αλλά το χέρι πήγαινε μόνο του στο χερούλι. Αβεβαιότητα για το μέλλον (περισσότερη από ποτέ), οικονομικά γκρίζα, απραξία, αισθηση αχρηστίας και μοναξιάς. Υπήρξαν στιγμές που δεν μπορούσα να χαρώ ούτε τον μικρό μου! Εκεί άρχισα να ψάχνω σωσίβιο. Πώς θα ανέβω από τον βυθό στην επιφάνεια, χωρίς να πνιγώ; Έτσι άρχισα να παίρνω οξυγόνο, μέσα από την Αντιγόνη του Σοφοκλή. 40 ηθοποιοί, ο καθένας από το σπίτι του, δημιουργήσαμε ένα βίντεο με αφορμή ένα χορικό της. «Η Αντιγόνη σε Καραντίνα».

Τι πιστεύω ότι ήρθε να μας υπενθυμίσει αρχικά το «μένουμε σπίτι» και τώρα το «μένουμε ασφαλείς»;

α) προσέχουμε για να έχουμε.

β) Η ατομική ευθύνη είναι πολύ σημαντικό πράγμα.

γ) Η κρατική ευθύνη όμως ακόμα σημαντικοτερο.

δ) Η ανθρώπινη επαφή είναι πολύτιμη

ε) Μένουμε σπίτι και μένουμε ασφαλείς από την παραπληροφόρηση, από την τρομοκρατία και από τον διχασμό.

Σημείωση: Υπήρξα θετικός στον ιό κι εγώ και η γυναίκα μου και ο 8 μηνών γιος μου. Ο ιός υπάρχει αλλά μας ήρθε από το σχολείο (η γυναίκα μου εκπαιδευτικός Θεατρικής Αγωγής) που «δεν κολλάει». Στο θέατρο κολλάει, στο σχολείο δεν κολλάει.

Οι καλλιτέχνες οφείλουν για να μείνουν ζωντανοί, τουλάχιστον ψυχικά, να παλέψουν ενάντια σε οτιδήποτε και σε οποιονδήποτε θεωρεί την τέχνη πολυτέλεια ή άχρηστη δραστηριότητα. Για να μείνουν ζωντανοί όμως και σωματικά θα πρέπει να φάνε. Και όσο υπάρχει ένα Υπουργείο Πολιτισμού που δεν ξέρει πόσοι και ποιοι καλλιτέχνες υπάρχουν, ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας(απλήρωτες και ανασφάλιστες πρόβες κλπ.), με ανύπαρκτα ή επιλεκτικά ειδικά βοηθήματα, αναγνωρίζει ως καλλιτέχνες μόνο όσους γράφτηκαν στο «Μητρώο καλλιτεχνών», στο μπερδεμένο και πρόχειρο Μητρώο δηλαδή, που είχε επαγγέλματα που έχουν εκλείψει 50 χρόνια πριν, που δεν αναγνωρίζει(δεν ξέρει καν ότι υπάρχει)το παιδικό θέατρο ως κανονικό θέατρο που απασχολούνται επαγγελματίες, τότε θα πεθάνουν, δυστυχώς! Μαζί τους και οι τέχνες!

Δεν θα μιλήσω εδώ για τους καλλιτέχνες με αναπηρία, που δεν χωρούν στην σημερινή «κανονικότητα» γιατί θα γέμιζα ένα ολόκληρο βιβλίο.

Η τέχνη είναι ερώτηση και όχι απάντηση. Θα πρέπει λοιπόν οι καλλιτέχνες να συνεχίσουν να ρωτούν. Τους εαυτούς τους, τους θεατές τους, τους συμπολίτες τους, τα υπεύθυνα Υπουργεία, τις Κυβερνήσεις.

Οι τέχνες ήδη έχουν πληγεί από την αυθαίρετη χρήση της τηλεόρασης και του ίντερνετ. Την εποχή αυτή-λόγω covid-επιλέγουμε οι καλλιτέχνες να επιβιώσουμε με άλλες μορφές «παράστασης» αλλά και οι θεατές επιλέγουν να παρακολουθήσουν τα πάντα μέσα από την ασφάλεια που προσφέρει το σπίτι τους. Αυτό είναι μία συνειδητή και αναγκαία επιλογή. Το θέμα είναι πως τώρα, απλώς βγαίνουν προς τα έξω οι παθογένειες χρόνων. Όχι λοιπόν, δεν είναι το πρόβλημα οι νέες τεχνολογίες. Ή τουλάχιστον δεν είναι το βασικό πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι πως οι τέχνες έχουν υποβαθμιστεί από το σύστημα παιδείας. Δεν μαθαίνουν τα παιδιά πόσο σημαντική είναι η τέχνη για την επιβίωση και του σώματος και της ψυχή μας. Τα καλλιτεχνικά μαθήματα έχουν μπει πιλοτικά στα σχολεία, χωρίς υλικοτεχνικό εξοπλισμό, αίθουσες κλπ. και στελεχώνονται από αναπληρωτές εκπαιδευτικούς που κάθε χρόνο δεν ξέρουν αν θα δουλέψουν, σε ποια περιοχή της Ελλάδας, σε πόσα σχολεία θα διδάσκουν συγχρόνως. Τα τελευταία χρόνια, η θεατρική αγωγή, ας πούμε, κόπηκε από Ε’ και ΣΤ’ τάξη ως μη αναγκαίο μάθημα. Πώς τα παιδιά μας, θα αντισταθούν στην ευκολία της τεχνολογίας, όταν μόνο αυτή θα γνωρίζουν ως κανονικότητα; Πώς να μην την επιλέξουν όταν το μόνο που μαθαίνουμε είναι όλα να τα κάνουμε εύκολα, γρήγορα, χωρίς κόπο. Χωρίς φυσική παρουσία. Μην γελιόμαστε! Η τέχνη έχει πληγεί βαθιά ήδη. Η ζωή μας έχει πληγεί ήδη. Ο ιός ήταν απλά η αφορμή να το δούμε. Λίγοι έχουν την πολυτέλεια να αναγνωρίσουν τι σημαίνει ανθρώπινη επαφή και να αναζητήσουν την δια ζώσης θέαση.

Όταν τελειώσει όλη αυτή η κατάσταση με την πανδημία, το πρώτο πράγμα που θα κάνω θα είναι να αγκαλιάσω με όλη μου την δύναμη τους δικούς μου ανθρώπους αλλά και όσους αντέχουν να τους σφίξω τόσο δυνατά.

Δυστυχώς, η ερώτηση: «Επόμενα σχέδια;», είναι η πρώτη φορά που φαντάζει μη ρεαλιστική. Ζούμε ένα πόλεμο που το μόνο επόμενο σχέδιο και στόχος είναι να βγούμε ζωντανοί.

Θα ακουστεί κλισέ αλλά λόγω οικονομικών, οικογένειας που δεν είχε ποτέ, καμία σχέση με την τέχνη, προσωπικών ανασφαλειών και φόβων δεν πίστευα ποτέ ότι θα μπορούσα να κάνω μία δουλειά που μου αρέσει και τελικά να ζω από αυτήν. Πέρασα από πολλές δουλειές. 15 χρόνια σε νυχτερινά μαγαζιά(Έτσι έβγαλα το Λύκειο και την Δραματική Σχολή), μαρμαράδικο, μεταφορές κλπ. Όμως τελικά έγινα ηθοποιός. Μάλλον, όνειρο που πραγματοποιήθηκε.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Συγγραφέας: Αντώνης Παπαθεοδούλου|Θεατρική διασκευή-στίχοι τραγουδιών: Τίνα Γιωτοπούλου|ΘεατρικήΣκηνοθεσία: Γιώργος Τζαβάρας |Καλλιτεχνική επιμέλεια-επιμέλεια κειμένου-βοηθός σκηνοθέτις: Χρύσα Διαμαντοπούλου|Πρωτότυπη Μουσική: Νίκος Πλατύραχος |Εικαστική επιμέλεια-ενδυματολόγος: Γεωργία Μπούρδα|Επιμέλεια κίνησης: Άννα Ανουσάκη|Ηθοποιοί: Νίκος Αξιώτης, Δημήτρης Γιαννής, AγγελικήΠαναγιωτοπούλου|Ζωντανή μουσική: Η ομάδα Μικρός Νότος|Σχεδιασμός-διδασκαλία ρυθμικού τοπίου: Γιώργος Τζαβάρας|Διδασκαλία τραγουδιών: Νίκος Πλατύραχος|Επιστημονικός σχεδιασμός διαδραστικού μέρουςκαι προσαρμογής για video: Φλώρα Σπύρου|Γραφιστικός σχεδιασμός υλικού: k2design|Υπεύθυνη Τύπου: Ευαγγελία Σκρομπόλα|Τηλεσκηνοθεσία:Κωνσταντίνος Γρηγορακάκης|Eκτέλεση παραγωγής μαγνητοσκόπησης: CGCFilms|Οργάνωση-Διεύθυνση Παραγωγής: Χρύσα Διαμαντοπούλου|Παραγωγή: ΜΙΚΡΟΣ ΝΟΤΟΣ ΑΜΚΕ

To βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις METAIXMIO.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Έως τις 10 Ιανουαρίου 2021. Διάρκεια: 60 λεπτά

H παράσταση απευθύνεται σε παιδιά από 4 ετών.

**ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: