Κριτική: Είδαμε τα «Ανεξάρτητα κράτη» στο Θέατρο Χώρα
Από τη Σμαρώ Κώτσια, Θεατρολόγο - Κριτικό Θεάτρου.
Ο Αντώνης Τσιοτσόπουλος και ο Γιώργος Παλούμπης έχουν μια εξαιρετική χημεία ως συγγραφέας και σκηνοθέτης αντίστοιχα -"Εθνικός Ελληνορώσων" (2017-2018), "Κωλόκαιρος" (2023) και μια επιτυχημένη συνεργασία στη θεατρική προσαρμογή του έργου της Διδώς Σωτηρίου "Ματωμένα χώματα" (2022}. Φέτος, με την εμφάνισή τους, ως συγγραφικό δίδυμο εντυπωσιάζουν με τα "Ανεξάρτητα κράτη". Ένα δυναμικό θεατρικό έργο, με έντονο πολιτικό χαρακτήρα, ένα δημοσιογραφικό 'νεο-νουάρ', το οποίο αντανακλά παθογένειες του πολιτικοκοινωνικού και δημοσιογραφικού χώρου του παρελθόντος , του παρόντος και δυστυχώς, πολύ φοβάμαι, και του μέλλοντος, εδώ και σε όλον τον πλανήτη. Ένα καυστικό σχόλιο για το ρόλο της αδέκαστης δημοσιογραφίας, της αδέσμευτης έκφρασης του λόγου και της επιδραστικής δύναμης του τύπου στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Τότε, στις δεκαετίες του '70 και του '80, με τις εφημερίδες και τα περιοδικά και σήμερα με τη σαγηνευτική παγίδευση της τηλεόρασης και την παντοδυναμία του διαδικτύου.
Πηγή έμπνευσης ο ιδεαλιστής γιατρός Βασίλης Τσιρώνης, με την εκρηκτική προσωπικότητα , τον ταραχώδη βίο και την περιπετειώδη πολιτεία του. Ο άνθρωπος, ο οποίος αναστατώνει και διχάζει τη μεταχουντική ελληνική κοινωνία. Τον Δεκέμβριο του 1977, μετά από καταδίωξη της αστυνομίας κλείνεται μαζί με την οικογένειά του στο σπίτι του, στο Παλαιό Φάληρο, το οποίο κηρύσσει 'Ανεξάτητο Κράτος' μετά από τετράμηνη πολιορκία. Τελικά, στις 18 Ιουλίου του 1978, η αστυνομία πραγματοποιεί έφοδο στο διαμέρισμά του και ο Τσιρώνης βρίσκεται νεκρός με μια σφαίρα στο κεφάλι. Ο θάνατός του συνέβη κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες: αυτοκτονία ή κρατική δολοφονία;
"Υπάρχει Κράτος;", ένας τίτλος, κόλαφος, ενός άρθρου μιας εφημερίδας με μεγάλη αναγνωσιμότητα - για την 'πατρότητα' του οποίου ερίζουν δύο παλαίμαχοι δημοσιογράφοι- επηρεάζει την κοινή γνώμη και δυναμιτίζει τον κρατικό μηχανισμό. Η αστυνομία εισβάλλει στο διαμέρισμα του ανένταχτου γιατρού Τσιρώνη. Ο θάνατος του παμένει μυστήριο: αυτοκτονία, όπως ισχυρίζεται η αστυνομία, ή κρατική δολοφονία; Η νεαρή, ιδεαλίστρια και δυναμική δημοσιογράφος, Μαρία Θεοφίλου, παθιάζεται με το γεγονός, και παρά το αρνητικό και ανδροκρατούμενο εργασιακό περιβάλλον, αναζητά με επιμονή και υπομονή την αλήθεια σχετικά με τον θάνατο του Τσιρώνη. Στην επέτειο του θανάτου του γιατρού, μετά από ενδελεχή έρευνα ανακαλύπτει την αλήθεια, την οποία αρνείται να δημοσιεύσει ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας. Η Θεοφίλου έρχεται σε ρίξη με την εφημερίδα, δυστυχώς όμως βρίσκεται νεκρή με μια σφαίρα στο κεφάλι. Το συγκρότημα της εφημερίδας πανικοβάλλεται. Τελικά, βρίσκει τη 'λύση' φέρνοντας στο φως ένα 'γράμμα της', στο οποίο 'αποκαλύπτεται' ότι πρόκειται για αυτοκτονία λόγω ερωτικής απογοήτευσης.
Ο Τσιοτσόπουλος και ο Παλούμπης συνδιάζουν με δεξιοτεχνική ακρίβεια και ευστροφία μυθοπλασία και πραγματικά γεγονότα, μέσα σε ένα ισορροπημένο συγκερασμό δραματικών και κωμικών σκηνών. Με έναυσμα την εξιχνίαση του θανάτου του γιατρού Τσιρώνη από τη δημοσιογράφο Μαρία Θεοφίλου, δομούν το έργο με καίριο λόγο, ρέοντες διαλόγους, επιταχυνώμενο ρυθμό, ανατροπές και σασπένς κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή και ταυτόχρονα οξύνοντας την κρίση και τη σκέψη του. Με ευθυκρισία και ξεκάθαρη στόχευση "πλαγιοκοπούν" πρόσωπα και καταστάσεις του τότε αλλά και του σήμερα: πανίσχυρους εκδότες, κυνικούς και υπερφίαλους αρχισυντάκτες εφημερίδων, τον κίτρινο τϋπο, τη διαπλοκή πολιτικών προσώπων και οργανωμένων συμφερόντων με τον δημοσιογραφικό χώρο, υπέρμετρες φιλοδοξίες για προσωπική ανέλιξη στη δημοσιογραφική κλίμακα μιας εφημερίδας, τον σεξισμό, τη θέση της γυναίκας σε ανδροκρατούμενο εργασιακό περιβάλλον, τη σεξουαλική παρενόχληση.......
Η σκηνοθετική προσέγγιση του Γιώργου Παλούμπη έχει καθαρά ρεαλιστική ματιά, έναν τρόπο ανάγνωσης τον οποίο γνωρίζει να διαχειρίζεται με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα. Διαμορφώνει μια δυναμική παράσταση με καθαρά πολιτικό πρόσημο και καταγγελτικό χαρακτήρα αναδεικνύοντας τις ιδιαιτερότητες των χαρακτήρων, 'φωτίζοντας' τον εργασιακό χώρο καθώς και την περιρρέουσα κοινωνικοπολιτική κατάσταση της εποχής. Η Νατάσα Παπαστεργίου στήνει ένα άκρως ρεαλιστικό σκηνικό, έναν χώρο σύνταξης μιας εφημερίδας με τα γραφεία των δημοσιογράφων, αποτυπώνοντας κάθε λεπτομέρεια. Επίσης η δουλειά της, όσον αφορά τα κοστούμια είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Καθώς το έργο ξετυλίγεται στη διάρκεια ενός χρόνου : από τον θάνατο του Τσιρώνη μέχρι το ετήσιο μνημόσυνό του, όλοι οι χαρακτήρες αλλάζουν κοστούμια ανάλογα με την εποχή. Μόνο η νεαρή δημοσιογράφος, Μαρία Θεοφίλου, παραμένει με το ίδιο κοστούμι δημιουργώντας μια ξεχωριστή σκηνική φιγούρα. Μια διαφορετική προσωπικότητα, η οποία συμβολίζει την καθαρότητα, τη σταθερότητα και τα ιδεώδη με τα οποία μπήκε στο επάγγελμα της δημοσιογραφίας και στα οποία παραμένει πιστή μέχρι το τέλος της σύντομης ζωής της. Οι φωτισμοί του Βασίλη Κλωτσοτήρα ενισχύουν τη ρεαλιστική ατμόσφαιρα της παράστασης.
Αφενός οι ηθοποιοί: Θάνος Αλεξίου, Στέλιος Δημόπουλος, Στάθης Σταμουλακάτος και Αντώνης Τσιοτσόπουλος, η βασική υποκριτική 'μαγιά' των παραστάσεων, "Εθνικός Ελληνορώσων" και "Κωλόκαιρος", έχοντας έναν κοινό ερμηνευτικό κώδικα και μια ιδιαίτερη σκηνική χημεία απογγειώνουν τους τελείως διαφορετικούς χαρακτηρες που ερμηνεύουν. Και αφετέρου το δυναμικό 'νεο αίμα ', Βασιλική Διαλυνά, Άλκηστις Ζηρώ, Ελεάνα Καυκαλά και Μάκης Παπαδημητράτος, ενσωματώνεται πλήρως με την ανωτέρω ομάδα ηθοποιών δημιουργώντας ένα εκπληκτικό και στιβαρό ερμηνευτικό σύνολο. Και οι οκτώ ταλαντούχοι ηθοποιοί ξεδιπλώνουν τις ιδιαίτερες υποκριτικές τους ποιότητες υποστηρίζοντας τους ρόλους τους με ρεαλισμό. θέρμη και πειθώ.