Ο Σπύρος Σουρβίνος υπογράφει το πρωτότυπο κείμενο και τη σκηνοθεσία του έργου που βλέπουμε στη σκηνή του πολυχώρου ΠΛΥΦΑ.

Σε έναν κόσμο όπου οι ψευδαισθήσεις και οι κοινωνικές μάσκες κυριαρχούν, το θέατρο αναλαμβάνει πάντα τον ρόλο του καθρέφτη που αποκαλύπτει τις κρυμμένες αλήθειες μας. Η παράσταση Μόνο Αλήθειες έρχεται να ταρακουνήσει τα νερά με μια ωμή, αμείλικτη ματιά στην ανθρώπινη σχέση.

Ο δημιουργός της ελληνικής μεταφοράς και σκηνοθέτης, Σπύρος Σουρβίνος, μας εξηγεί περισσότερα για αυτόν τον ύμνο στην ευθραυστότητα των σχέσεων και στην ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας χωρίς φίλτρα.

Τι θα δούμε στην σκηνή του πολυχώρου ΠΛΥΦΑ;

Για πολύ καιρό αναρωτιόμουν: «Πώς γίνεται μια τηλεοπτική εκπομπή, οποιουδήποτε είδους, να έχει τόση πολύ κρυμμένη – ή και φανερή – θεατρικότητα;» Αυτού του είδους τη θεατρικότητα τη βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, πόσο μάλλον όταν άρχισα να σκέφτομαι και τα όσα μπορεί να γίνονται στα OFF AIR μίας εκπομπής. Καλώς ή κακώς, ζούμε σε μια εποχή που το «κάτω κείμενο», δηλαδή το υπονοούμενο, το «άλλο λέω κι άλλο εννοώ», μας έχει γινεί καθημερινότητα. Η γλώσσα έχει χάσει την αξία της. Οι όροι έχουν χάσει τα νοήματά τους. Μιλάμε για αλήθεια, για ελευθερία, για δικαιοσύνη και πρακτικά… δεν έχουμε ιδέα – οι συνομιλητές μεταξύ μας – τι εννοούμε έκαστος, χρησιμοποιώντας τέτοιες έννοιες. Το θεατρικό πρόσταγμα σ’ αυτόν τον κοινωνικό και λεξιλογικό παραλογισμό το έδωσε ο Μπέκετ με το μνημειώδες έργο του κι ύστερα ήρθε ο Πίντερ και, μέσα απ’ τις σιωπές και τα υπονοούμενά του, σφυγμομέτρησε έναν ολόκληρο κόσμο που άλλαζε πιο γρήγορα απ’ όσο οι πολίτες του μπορούσαν να αντιληφθούν.

Οπότε… στο «ΜΟΝΟ ΑΛΗΘΕΙΕΣ» η σκηνή μετατρέπεται σε τηλεοπτικό πλατό, όπου κάθε λέξη είναι αμφίσημη και κάθε πράξη… τόσο καθαρή όσο και βρώμική. Στο τέλος της ημέρας, ποιος είναι αυτός που ορίζει τι είναι αλήθεια και τι ψέματα για τον καθένα και την καθεμιά μας;

 Στο «ΜΟΝΟ ΑΛΗΘΕΙΕΣ» δύο γυναίκες παίζουν με τη φωτιά μπροστά στις κάμερες. Υπάρχουν δημόσιες αλήθειες;

Οι δύο αυτές γυναίκες, η παρουσιάστρια Σμαράγδα Λαμπράκη και η Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Κλυταιμνήστρα Πατριώτη, όχι απλά παίζουν με τη φωτιά. Οι ίδιες είναι η φωτιά, μια φωτιά που ή θα κάψει και τις δύο ή και όλους εμάς μαζί τους. Ακριβώς αυτή είναι μία απ’ τις βασικές παραμέτρους του συγκεκριμένου έργου. Επειδή πρόκειται για δημόσια πρόσωπα, οι δικές τους αλήθειες αποκτούν κι αυτές δημόσιο χαρακτήρα. Ούτως ή άλλως, μία απ’ τις βασικές παραμέτρους του έργου είναι πως μία διαδήλωση (!) κατευθύνεται προς το σταθμό που συμβαίνει η συγκεκριμένη εκπομπή. Και γιατί έρχονται; Διότι οι «δημόσιες» αλήθειες που εκφράζουν οι δύο αυτές γυναίκες, είναι αρκετά συγκεκριμένες ώστε να υπάρχουν τόσο (τηλε-)θεατές που τις βρίσκουν αληθινές όσο και εκείνοι που τις αντιμετωπίζουν ως χυδαία ψέματα και προπαγάνδα. Στην τελική – κακά τα ψέματα– οι δημόσιες αλήθειες είναι ένα ακόμη μέσω χειραγώγησης και ετεροκαθοδήγησης της μάζας, την ίδια στιγμή που λειτουργούν και ως πρόσταγμα σε αυτούς που τις πιστεύουν.

Η αποκάλυψη της ταυτότητας του νεκρού διαδηλωτή λειτουργεί σαν πυροδότης όλης της δράσης. Υπήρξε γεγονός που δημιούργησε την δυνατότητα να συνδεθεί η πολιτική ευθύνη με μια τόσο προσωπική τραγωδία; 

Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η συγκεκριμένη σας ερώτηση. Το πρωτόλειο ερώτημα που δημιούργησε μέσα μου το «χώρο» να γράψω το συγκεκριμένο έργο, στη βάση του, είναι πολύ απλό: Τι θα συνέβαινε αν ένας απ’ τους ανθρώπους που πέθαναν στα Τέμπη ήταν συγγενής πρώτου βαθμού ενός απ’ τους κορυφαίους πολιτικούς της χώρας μας; Όλα θα γίνονταν όπως κι έγιναν; Η αλήθεια και το ψέμα δε θα μπορούσαν και τότε να διακριθούν; Όταν, δηλαδή, δημιουργείται το τραύμα σ’ έναν άνθρωπο που υπηρέτει πιστά κι αδιακρίτως μία εξουσία, θα συνεχίσει και μετά το συμβάν να πιστεύει στις βεβαιότητες που, εξ αρχής, τον έφεραν στην εξουσία; Μην ξεχνάμε πως και όλες οι αρχαίες τραγωδίες μας έχουν ως εφαλτήριο της πλοκής τους ένα μεγάλο, υπαρξιακό συμβάν. Το ίδιο φυσικά και στο σαιξπηρικό δράμα. Τα χαμηλότερης κλίμακας αρχικά συμβάντα «εφευρέθηκαν» πολύ μεταγενέστερα και πολύ πιο πρόσφατα στη δική μας χωροχρονική κλίμακα.

Αν το κοινό πρέπει να κρατήσει μία μόνο “αλήθεια” φεύγοντας από την παράσταση, ποια θα ήθελες να είναι αυτή; 

Πως όποιον σου λέει ότι ξέρει την Αλήθεια, να τον φοβάσαι. Για εμένα, δουλεύοντας όλους αυτούς τους μήνες πάνω στο συγκεκριμένο έργο, συνειδητοποίησα πως… δεν ξέρω πλέον τι σημαίνει «Αλήθεια». Πρακτικά, ούτε σε λεξικό ούτε πουθενά δεν υπάρχει καθαρός ορισμός τη συγκεκριμένης λέξης. Ίσως ο μοναδικός ορισμός που κάπως με ικανοποίησε στο άκουσμά του ήρθε απ’ το δάσκαλο και μέντορά μου Αντώνη Γαλέο όταν, σε μια συζήτησή μας, με ρώτησε, μαιευτικά, για τη σύνθεση της συγκεκριμένης λέξης. «Α» και «λήθη»: αυτό που δε μπορείς να ξεχάσεις… Κι αν το προσεγγίσουμε και λίγο πιο ψυχαναλυτικά, θα μπορούσε κανείς να πει πως: τα τραύματά μας είναι αυτά που μας δημιουργούν και τις αλήθειες μας.

Άρα, τα μόνα δύο σημεία που θα ήθελα ο θεατής να πάρει μαζί του φεύγοντας απ’ την παράστασή μας είναι πως:

Όποιος ευαγγελίζεται πως ξέρει την Αλήθεια, είναι πιο κοντά απ’ όσο νομίζει με τις έννοιες του φασισμού, του ναζισμού και όλων των απολυταρχικών ιδεολογιών της ανθρωπότητας.

Όσο υπάρχει έρωτας, τόσο και σε μας – ανεξάρτητα με τα λάθη μας – θα μας δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία. Μπορεί όχι σε αυτή τη ζωή, αλλά σίγουρα σε κάποια επόμενη. Αν δεν υπάρχει έρωτας, κανείς μας δεν πρόκειται να αλλάξει.

Πως θα περιέγραφες την εμπειρία του να κάνεις παράσταση στην Αθήνα του 2025;

Τραγικά δύσκολη και συνεχώς μ’ ένα μαχαίρι στο λαιμό.

Το «ΜΟΝΟ ΑΛΗΘΕΙΕΣ» είναι μια παράσταση που έχει στηθεί με σχεδόν μηδενικό budget, αλλά με πάρα πολλή όρεξη. Δεν υπάρχει παραγωγός, δεν υπάρχουν λεφτά, υπάρχει μόνο πίστη και αυτοθυσία. Και φυσικά, στη θεατρική Αθήνα των 500 παραστάσεων, η δική μας δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά κανόνα. Υπάρχουν πάρα πολλές μικρές παραγωγές στην πόλη μας που, όχι απλά δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα απ’ τις μεγάλες, λουστραρισμένες, κεντρικές παραγωγές, αλλά πολλές φορές έχουν και κάτι πολύ πιο σπουδαίο κι ενδιαφέρον να μας πουν. Κάτι νέο! Για να το πούμε, όμως, αυτό στον κόσμο, χρειαζόμαστε βοήθεια. Και όχι, δεν είναι μόνο τα λεφτά η βοήθεια. Εσείς, οι δημοσιογράφοι, οι θεατρικοί κριτικοί, οι άνθρωποι της πολιτιστικής ενημέρωσης θα μπορούσατε να είστε η βοήθειά μας. Κάθε χρόνο, το 80% των παραστάσεων είναι από μικρές ομάδες σε μικρά θέατρα. Κι όμως, όλα τα βραβεία και όλες οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις περικυκλώνουν τα ίδια και τα ίδια θέατρα, τους ίδιους και τους ίδιους καλλιτέχνες του χώρου. Εγώ, σε καμία περίπτωση δε λέω να σταματήσει αυτό. Προς Θεού. Αυτό που προτείνω είναι… να επιλέγατε εσείς, οι άνθρωποι της πολιτιστικής επικοινωνίας, συνειδητά να πηγαίνατε σε όσες περισσότερες μικρές παραστάσεις μπορείτε. Και ναι, σίγουρα, ο χρόνος είναι χρήμα σ’ αυτή την πόλη που δεν ησυχάζει ποτέ. Αλλά, στο τέλος της ημέρας, όταν πέφτεις για ύπνο και αναλογίζεσαι τα όσα είδες κι έκανες σήμερα, είμαι βέβαιος πως η επιλογή να παρακολουθήσεις νέους ανθρώπους, άγνωστους μεταξύ αγνώστων, που έχουν κάτι να πουν και το λένε ακόμη και με αέρα κοπανιστό, θα σου προσφέρει έναν ύπνο γλυκό, γεμάτο αισιοδοξία για το μέλλον που σιγά σιγά… γίνεται παρόν.

Διαβάστε περισσότερα.