Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς» που παρουσιάζεται στο Από Μηχανής Θέατρο, σε σκηνοθεσία της Σοφίας Φιλιππίδου.

Είναι ενδεχομένως ο πιο αινιγματικός κι αλλόκοτος ήρωας που έχουμε δει σε θεατρική σκηνή.  Ο Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς, ζωντανεμένος από το αριστουργηματικό  εμμέσως  πολιτικό  διήγημα του Χέρμαν Μέλβιλ για το σανίδι  (Από Μηχανής Θέατρο) εγείρει ερωτήματα πολλά στο σύγχρονο θεατή.

Αυτός ο δίχως ταυτότητα και  παρελθόν άνδρας, που αφυπνίζει τον ανθρωπισμό  του αφεντικού του, παρόλη την εκνευριστική ανυπακοή του, σε ένα  από τα πολλά απρόσωπα γραφεία με γραφιάδες -μηχανές  της Γουόλ Στριτ, αρχές του 20ου αιώνα, απαντώντας αντιδραστικά «θα προτιμούσα όχι» (ένας συγκαλυμμένος αναρχικός;) ενσαρκωμένος από την Σοφία Φιλιππίδου δεν αποκτά -παραδόξως- κωμικές διαστάσεις.

Η ηθοποιός, σε μια ερμηνεία- έκπληξη, σχεδόν ανέκφραστη, υπόκωφα εκφραστική, σαν θηλυκός Μπάστερ Κίτον, αποδίδει  με υπόγεια δύναμη και ελεγχόμενο συναίσθημα έναν χωρίς φύλο άνθρωπο στα όρια της ύπαρξης.

Χλωμό  από την αφαγία και απολύτως  πένητα που αναγκάζεται να ζει λαθραία  μέσα στο γραφείο, το οποίο αρνείται να εγκαταλείψει, καταλήγοντας στη φυλακή.      

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να αναζητήσουμε τι συμβολίζει αυτός ο ανορθόδοξος αντιγραφέας δικογραφιών που στασιάζει ενάντια στην κανονικότητα.

Είναι ένας ανεπεξέργαστος  εκπρόσωπος του αναρχισμού, ένα σύμβολο κατά οποιασδήποτε εξουσίας, αυθεντίας κι αρχής;

Η παράσταση που σκηνοθέτησε η Σοφία Φιλιππίδου, εμβολισμένη με ασπρόμαυρα βίντεο  εποχής από συνάξεις κλόουν του περασμένου αιώνα, μελαγχολικά αστεία και άνιση, σε σημεία δε σχεδόν ερασιτεχνική, δημιουργεί την αίσθηση του χειροποίητου, διαθέτοντας  ένα ακαταμάχητο πλεονέκτημα: την ίδια στον κεντρικό ρόλο- απολαυστική και ταυτόχρονα άκρως συγκινητική.

Η θεατρική διασκευή της βασίστηκε στη μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα.

Ιωάννα Κλεφτόγιαννη