Ο Αλέξανδρος Αβρανάς, μπορεί να οφείλει τη φήμη του στη βραβευμένη ταινία του «Μiss Violence» που θριάμβευσε στο φεστιβάλ Βενετίας, όμως δεν επαναπαύεται στις «κινηματογραφικές δάφνες» του αλλά επιλέγει να δοκιμαστεί και στο θεατρικό τερέν: σκηνοθετεί την πολιτική, μαύρη κωμωδία, «Gagarin Way» του Γκρέγκορι Μπερκ στο θέατρο Βασιλάκου (πρεμιέρα 17 Ιανουαρίου).

Άλλωστε η  αγάπη του  Αλέξανδρου Αβρανά για το θέατρο προηγήθηκε του κινηματογράφου: «Μεγάλωσα στη Λάρισα,  όταν το Θεσσαλικό Θέατρο ήταν στις δόξες του, με πολύ Μπρεχτ.

Μπορώ να πω ότι εκείνη την περίοδο ήταν μεγαλύτερη η σχέση μου με το θέατρο παρά με το σινεμά. Περισσότερες παραστάσεις έβλεπα παρά κινηματογράφο. Και πάντα με ενδιέφερε το θέατρο. Άλλωστε και τα σύγχρονα θεατρικά  έχουν πολλές επιρροές από τον κινηματογράφο. Συνήθως, έχουν κινηματογραφική δομή, όπως συμβαίνει για παράδειγμα και με το έργο του Μπερκ», μας δηλώνει ο ίδιος.

Πρόκειται για τη δεύτερη σκηνοθεσία του στο θέατρο, καθώς είχε προηγηθεί πριν λίγα χρόνια το πολιτικό μανιφέστο του Αύγουστου Στρίντμπεργκ «Μικρή κατήχηση για τις κατώτερες τάξεις» στη σκηνή του  Bios, με πρωταγωνίστρια την Ελένη Ρουσινού.

Το «Gagarin Way» του σκωτσέζου Γκρέγκορι Μπερκ πραγματεύεται με βιτριολικό χιούμορ το θέμα της επανάστασης που δεν έρχεται ποτέ. Το συγκεκριμένο έργο το άκουσε για πρώτη φορά ο Αλέξανδρος Αβρανάς, πριν δύο-τρία χρόνια από τον Κώστα Περούλη, τον συν-σεναριογράφο του «Miss Violence» και τού κέντρισε το ενδιαφέρον λόγω της θεματολογίας του. Κάπως έτσι δρομολογήθηκε η συνεργασία του με τον θεατρικό οργανισμό  Ακροπόλ.

«Ζούμε σε  μια πολιτική περίοδο και σε μια κοινωνία που έχει φτάσει σε τέλμα. Οι δημιουργοί αναζητούν πάντα απαντήσεις και θέλουν να προτείνουν πράγματα στον κόσμο. Tο Gagarin Way είναι σύγχρονο και αφορά πάρα πολύ την Ελλάδα και γι΄αυτό το λόγο θέλησα να το ανεβάσω.

Με ενδιαφέρουν τα έργα με πολιτικό υπόβαθρο. Ακόμη και στον κινηματογράφο,  το Miss Violence, σε δεύτερο επίπεδο, είναι μια πολιτική ταινία. Στην εποχή μας το πολιτικό σινεμά δεν είναι αυτό που ξέραμε επί Γαβρά και Αγγελόπουλου, από τη στιγμή που ο εχθρός δεν είναι πλέον ορατός-όπως ήταν παλιά, για παράδειγμα, η χούντα.

Νομίζω ότι η πολιτική διάσταση στο σινεμά και στο θέατρο δίνεται πλέον κυρίως με έμμεσους τρόπους. Βέβαια το «Gagarin way» είναι καθαρά πολιτικό» σχολιάζει ο Αλέξανδρος Αβρανάς.

Κεντρικοί ήρωες του έργου δύο εργάτες που οργανώνουν ένα τρομοκρατικό χτύπημα, φιλοδοξώντας με αυτό τον τρόπο να ξεσηκώσουν τον κόσμο και να κλονίσουν το σύστημα. Όμως αποδεικνύεται ότι ο ένας από αυτούς δεν ενδιαφέρεται για την επανάσταση αλλά για την ωμή βία. «Ουσιαστικά σε αυτό το έργο υπάρχουν τέσσερις χαρακτήρες που ο καθένας φέρει μαζί του ένα κοινωνικό και πολιτικό σύστημα. Ο ένας φέρει την καθαρή βία, τη βία για να ζήσει και να αισθανθεί πράγματα.

Ο Γκάρυ εκφράζει την εργατική αριστερά, ο Τομ τον τρίτο δρόμο του Μπλερ και ο Φρανκ είναι ουσιαστικά το κατεστημένο σύστημα που γνωρίζει την αλήθεια και μέχρι την τελευταία στιγμή δεν τη μοιράζεται με κανέναν. Είναι ένα ενδιαφέρον έργο για να προβληματιστεί κανείς σε μια περίοδο που είναι πολιτική αλλά και μη πολιτική εν τέλει, σε μια εποχή χωρίς ιδεολογίες.

Ο συγγραφέας έχει αβαντάρει τον  Έντι, ένα χαρακτήρα που έχει πάρει στο παρελθόν πολλά ναρκωτικά, με πολύ έξυπνες ατάκες. Ο ρόλος του είναι ιδιαίτερα συναρπαστικός.

Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχει και ο συγκινητικός  Γκάρυ. Εκπροσωπεί την εργατική τάξη και νομίζω ότι μαζί του θα ταυτιστούν περισσότερο οι θεατές, γιατί είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει καεί από την πολλή δουλειά, από την προσπάθειά του να επιβιώσει και να θρέψει την οικογένειά του», αποκαλύπτει ο σκηνοθέτης.

Η βία, η απάθεια, η ιδεολογική σύγχυση των ημερών μας, αλλά και το οικονομική πλευρά της παγκοσμιοποίησης αποτελούν το θεματικό πυρήνα του έργου. Μια πρώτη εικόνα για το πώς θίγονται αυτά τα ζητήματα μας δίνει ο Αλέξανδρος Αβρανάς: «Το έργο ουσιαστικά διαπραγματεύεται και την ιστορία του Amazon. To Αmazon  έχει κάποιες αποθήκες στην Αμερική αλλά και στην Αγγλία, στην περιοχή όπου  διαδραματίζεται το έργο.

Οι συνθήκες είναι αντίξοες και απάνθρωπες και  έχουν γίνει πολλές μηνύσεις γιατί είναι η εταιρεία με τις περισσότερες αυτοκτονίες εργαζομένων. Μέσα στο έργο υπάρχουν αυτά τα στοιχεία για την εκμετάλλευση του ανθρώπινου εργατικού δυναμικού σε μια εταιρεία. Σκεφτείτε ότι η  Amazon δίνει μπόνους, σε όποιον πάει να ρουφιανέψει τον άλλον ότι δεν δουλεύει.

Βέβαια εμείς το ονομάζουμε  ρουφιανιά, όμως οι ξένοι το ονομάζουν συνείδηση. Σου λέει γιατί εγώ να δουλεύω τόσο και εσύ να κάθεσαι; Άρα καταλαβαίνετε ότι είναι ένα πολύ σκληρό σύστημα...

Νομίζω ότι αυτό το σύστημα έχει έρθει και στην ελληνική πραγματικότητα με την κρίση. Ειδικά στον ιδιωτικό τομέα η εργασία έχει γίνει απάνθρωπη με τους εργοδότες να μπορούν να πατούν πάνω στους εργαζόμενους χωρίς να μπορεί να τους ελέγξει κανείς».

Η επιλογή των πρωταγωνιστών

Με τον  Στέφανο Κοσμίδη και  τον  Κώστα Ανταλόπουλο, που ερμηνεύουν αντίστοιχα, τον Έντι και τον Γκάρυ, ο σκηνοθέτης είχε συνεργαστεί  μαζί τους και στην ταινία του. Ο Μιχάλης Μουλακάκης και Μάνος Βακούσης, συμπληρώνουν το πρωταγωνιστικό κουαρτέτο. «Όταν κάνω κάστινγκ, όπως έγινε και στην ταινία μου, προσπαθώ να αναγνωρίσω κάποια στοιχεία στους ηθοποιούς, τα οποία να μπορώ να μεγεθύνω και να εκφράζουν το ρόλο», διευκρινίζει ο Αλέξανδρος Αβρανάς.

Πιστεύει ότι κάθε έργο απαιτεί και διαφορετικές επιλογές και θεωρεί ότι με τους πρωταγωνιστές της παράστασής του έχει βρει μια κοινή γλώσσα. Δεν τον ενδιέφερε οι πρωταγωνιστές να έχουν την ταμπέλα του «κωμικού» ηθοποιού, αφού όπως υποστηρίζει: «Η μεγαλύτερη παγίδα αυτού του έργου είναι να το αντιμετωπίσεις σαν κωμωδία.

Είναι άλλο να χρησιμοποιήσεις τα κωμικά στοιχεία του κειμένου και είναι άλλο να το δεις ως κωμωδία. Δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως κωμωδία, παρότι έχει πολύ χιούμορ. Δεν θα έπαιρνα λοιπόν ποτέ κωμικούς ηθοποιούς. Αντιθέτως: θα έπαιρνα δραματικούς ηθοποιούς που να μπορούν να κάνουν τον θεατή να τους δει και ως κωμικούς. Άλλωστε αυτό είναι και το ίδιον του καλού ηθοποιού. Η παρέα στο Gagarin Way είναι πολύ δυνατή και είναι πολύ ωραίο να δουλεύεις μαζί τους».

Το δυνατό σημείο του «Gagarin Way» είναι η σατιρική πλευρά  του, υποστηρίζει ο νεαρός σκηνοθέτης: «πάντα το χιούμορ μας κάνει πιο θετικούς σε ό, τι βλέπουμε και αυτό είναι πολύ σημαντικό σε ένα έργο που μιλάει για ένα βαρύ θέμα, όπως είναι η πολιτική».

Μετάφραση: Αλέξανδρος Μπαλαμώτη. Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Αβρανάς. Σκηνικά- Κουστούμια: Ευαγγελία Θεριανού. Φωτισμοί: Ολυμπία Μυτιληναίου. Συνεργασία και δραματουργία: Κώστας Περούλης. Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριτίνη Γκόγκα. Βοηθός σκηνογράφου: Χρυσούλα Κοροβέση. Διανομή: Έντυ: Στέφανος Κοσμίδης, Τομ: Μιχάλης Μουλακάκης, Γκάρυ: Κώστας Ανταλόπουλος, Φρανκ:  Μάνος Βακούσης.

Πληροφορίες:  πρεμιέρα στις 17 Ιανουαρίου, ώρα 21:00 στο θέατρο Βασιλάκου, Πλαταιών και Προφ.Δανιήλ 3,  Κεραμεικός,  τηλ. 210 3470707. Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη 19:00. Πέμπτη και Κυριακή 20:00. Παρασκευή και Σάββατο 21:00. Τιμές εισιτηρίων: 17 ευρώ (διακεκριμένη θέση), 13 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ φοιτητικό, ανέργων και ΑΜΕΑ.

Μάνια Στάικου