Κριτική θεάτρου: «Μόνος με τον Άμλετ»
Οργισμένη και άκρως τολμηρή, η ανάγνωση του «Άμλετ» που μας πρότεινε ο Αιμίλιος Χειλάκης, συνεργαζόμενος με τον Μανώλη Δούνια, στη «solo» περφόρμανς του «Μόνος με τον Άμλετ», στέφθηκε με επιτυχία-παρότι ήταν ένα δύσκολο θεατρικό στοίχημα.
Ο Μανώλης Δούνιας, συνυπογράφει μαζί με τον γνωστό ηθοποιό την εμπνευσμένη σκηνοθεσία αλλά και την καίρια διασκευή του έργου που είναι βασισμένη στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά.
Ηθοποιός-ορχήστρα, ο Χειλάκης, αντιμέτωπος με όλα τα πρόσωπα του σαιξπηρικού αριστουργήματος, τα φώτισε με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελέσουν εφιαλτικές αντανακλάσεις της σημερινής πραγματικότητας.
Ο Άμλετ μετέωρος ανάμεσα στα διλήμματά του, μπροστά σε ένα «σάπιο βασίλειο» και στη διεφθαρμένη εξουσία, αποκτά στο φινάλε της παράστασης διαφορετική πλέον φωνή και «κραυγάζει» για την ενεργή διεκδίκηση μιας άλλης, «ανθρώπινης» ζωής, στην ταπεινωμένη από την κρίση ελληνική κοινωνία.
Ο Αιμίλιος Χειλάκης και ο Μανώλης Δούνιας, με εφόδιο την κλασική πλέον μετάφραση του αξέχαστου Γιώργου Χειμωνά- που είχε διασκευαστεί κατάλληλα με γενναία αλλά καίρια «κοψίματα» και μεταθέσεις- θέτουν στο επίκεντρο τη σχέση των προσώπων του έργου με την εξουσία.
Η εύθραυστη Οφηλία-υπό το άγρυπνο βλέμμα του πατέρα της Πολώνιου που την κατασκοπεύει για να συλλέξει πληροφορίες για τον «τρελό» Άμλετ, υποτάσσεται στο φόβο, δεν ξέρει ή προσποιείται ότι δεν ξέρει τίποτα.
Ο Πολώνιος, ο γελωτοποιός-υπηρέτης, κάθε εξουσίας, διαρκώς κατασκοπεύει και ραδιουργεί, επιχειρώντας να κερδίσει την εύνοια του βασιλικού ζεύγους. Ο Κλαύδιος, έχει κατακτήσει το θρόνο και τη γυναίκα του αδελφού του, με κρυφή δολοφονία αλλά το στέμμα-το βαρύ φορτίο της εξουσίας-είναι σαν ένα ξένο, φορτικό κοστούμι. Παραμένει εγκλωβισμένος σε αυτό-παρά τις ενοχές του.
Η βασίλισσα-η μητέρα του Άμλετ-υποτάσσεται στην εξουσία του Κλαύδιου, χωρίς να είναι συνειδητοποιημένη, συμβολίζοντας την ανθρώπινη αδυναμία, την επιθυμία που διαβρώνει την κρίση.
Ο Λαέρτης, ο διψασμένος για εκδίκηση αδελφός της Οφηλίας, μεταμορφώνεται σε εκτελεστικό όργανο της εξουσίας, στο σπαθί που υπηρετεί τυφλά τον Κλαύδιο. Όλα τα πρόσωπα-και αυτό υπογραμμίζεται από την φόρμα της παράστασης με έναν μόνο ηθοποιό-βρίσκονται αδύναμα ως μονάδες μπροστά στους μηχανισμούς της εξουσίας.
Ο Άμλετ ωστόσο θυμάται-όπως γράφει στα μετακινούμενα θολωμένα τζάμια του λειτουργικού σκηνικού του Κένι Μακ Λέλλαν και αγωνίζεται διαρκώς να βρει μια διέξοδο από τις λέξεις και τις σκέψεις, στην ενεργό δράση.
Το μήνυμα της παράστασης έρχεται μετά τη συντριβή και το θάνατο όλων των προσώπων, μέσα από έναν φορτισμένο μονόλογο που αποδόθηκε με υποδειγματική ένταση από τον Χειλάκη.
Είναι ίσως το διασημότερο απόσπασμα του έργου που αναφέρεται στο δίλημμα να ζει κανείς ή να μη ζει. Έχοντας βρει νέα θέση ως επίλογος της παράστασης, μεταμορφώνεται σε σάλπισμα για κινητοποίηση, για δυναμική διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος.
Σε όλη αυτή τη διαδρομή, ο Αιμίλιος Χειλάκης και ο Μανώλης Δούνιας επέλεξαν συνειδητά τη λιτή σκηνοθετική γραμμή της αποστασιοποίησης.
Ο Αιμίλιος Χειλάκης χρησιμοποιώντας με συμβολικό τρόπο διάφορα θεατρικά αξεσουάρ, αξιοποιώντας τις διαφορετικές εντάσεις του ήχου, μέσα από ένα τεράστιο μεγάφωνο από το οποίο ξεπηδούσαν φωνές αλλά και μουσικά κομμάτια (εξαιρετική η δουλειά του ηχητικού σχεδιασμού του Γιώργου Σπανού και οι επιλογές της μουσικής), κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον, συμπυκνώνοντας, με αξιοπρόσεκτο τρόπο τη δραματική ένταση. Μια από τις ωραιότερες σκηνές της παράστασης, ήταν η αυτοκτονία της Οφηλίας.
Το «Μόνος με τον Άμλετ», πήρε παράταση και θα παίζεται μέχρι τις 16 Φεβρουαρίου. Είναι μια παράσταση που σας την συστήνουμε ανεπιφύλακτα. Επιπλέον, ανεβαίνει σε μια από τις ωραιότερες σκηνές της Αθήνας, στο ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Μάνια Στάικου