Η «Μηχανή Άμλετ» (1977) («Hamletmachine») το πολυπρισματικό και ειρωνικό κείμενο του Ανατολικογερμανού Χάινερ Μίλερ (1929-1995), ζωντανεύει μέσα από τη συγκλονιστική περφόρμανς της Μαριάννας Δημητρίου στο θέατρον Θησείον και περιμένει τον συνένοχο και συν-δημιουργό-θεατή.

Δεν έχει και τόσο νόημα να αναφερθούμε στις πλούσιες διακειμενικές αναφορές αυτού του- εκ πρώτης όψεως- αινιγματικού κειμένου που μιλά για το τέλος της τέχνης, της πολιτικής, την αηδία του σκεπτόμενου ανθρώπου και τους αέναα επαναλαμβανόμενους μηχανισμούς της Ιστορίας μέσα από το στόμα αρχετυπικών χαρακτήρων του  θεάτρου.

Οι θεατές θα πρέπει να το αντιμετωπίσουν σαν ένα ζωντανό πίνακα αφηρημένης τέχνης πάνω στον οποίο μπορεί να ακουμπήσει η δική τους απόγνωση. Η Μαριάννα Δημητρίου,  χάρη στην τολμηρή  σκηνοθεσία του Γιώργου Ζαμπουλάκη, μεταμορφώνεται σε καμβά-ζωντανό σώμα πάνω στο οποίο βρίσκουν θέση τα πνευματικά ερείπια της Ευρώπης.

Όρθια πάνω σε ένα βάθρο, με φόντο τρεις περούκες του αφαιρετικού σκηνικού του Θάνου Βόβολη, η Μαριάννα Δημητρίου αποτελεί το ερέθισμα για να βρουν το στόχο τους οι θραυσματικές φράσεις με τις οποίες μας «πυροβολεί».  Η ηθοποιός αρχικά μας υποδέχεται μέσα σε μια εκκωφαντική σιωπή.

Μετά μας βομβαρδίζει με μια ταχύτατη απαγγελία του  πρώτου μέρους του κειμένου-με αξιοθαύμαστη άρθρωση.  Παλεύει να το αποστηθίσει, επανέρχεται, μας δείχνει έναν τρόπο να ανοίξουμε ένα διάλογο μαζί του. Το κοστούμι που έφτιαξε ο Θάνος Βόβολης  σταδιακά αποκαλύπτει την οργισμένη, καθηλωτική γύμνια της ηθοποιού στο τελευταία μέρος, όταν με μπαλτάδες στα χέρια μετατρέπεται σε τρομακτική Ηλέκτρα.

Από αυτή τη διαδρομή χάρη στην προσεγμένη-«οριστική»-μετάφραση της Ελένης Βαροπούλου, μας μένει ο απόηχος της αηδίας του σκεπτόμενου ανθρώπου: «…για τα ψέματα που πιστεύουν/οι ψεύτες και κανείς άλλος αηδία/.Για τα ψέματα που γίνονται πιστευτά αηδία/. Για τις φάτσες των παραγόντων σημαδεμένες/απ’ τον αγώνα για θέσεις, ψήφους, καταθέσεις/αηδία ένα δρεπανηφόρο με λάμες που πετάνε σπίθες/διασχίζω δρόμους αγορές πρόσωπα/ με ουλές απ’ τη μάχη της κατανάλωσης φτώχεια/χωρίς αξιοπρέπεια φτώχεια χωρίς την αξιοπρέπεια/…».

Μια σημαντική παράσταση, σε παραγωγή της  ομάδας Deviant GaZe που ήδη έχει προσελκύσει τους φίλους του πειραματικού θεάτρου και τους πιο «ανήσυχους» θεατρόφιλους.

Mάνια Στάικου