Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για το έργο «Gagarin Way» που παρουσιάζεται στο θέατρο Βασιλάκου, σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Αβρανά.

Ιδανικότερο timing  για το  πανελλαδικό πρώτο ανέβασμα  του άκρως πολιτικού  «Gagarin Way» του Σκωτσέζου Gregory Βurke (στο θέατρο Βασιλάκου) , ενός  στατικού, όπως έχει επισημανθεί, Ταραντίνο –το έργο θυμίζει  θεατρικό απόηχο του «Reservoir Dogs»- δεν θα μπορούσε να βρεθεί από τις μέρες τρομολαγνίας που ξαναζούμε τελευταία.

Την ώρα που πολιτικοί  και κανάλια διαβλέπουν ενδεχόμενο τρομοκρατικό χτύπημα (!)  λόγω του φυγά Χριστόδουλου Ξηρού, επί σκηνής παρακολουθούμε ένα φιλόδοξο τρομοκρατικό χτύπημα, που στοχεύει να ταρακουνήσει όλο τον κόσμο, εκπέμποντας ένα δυνατό μήνυμα.

Η κατάληξή του είναι αποτυχημένη, ωμή, παράλογη, εγκληματική και ξετινάζει όλα τα επιχειρήματα περί ένοπλης πάλης.

Οι δυο φορείς της, εργάτες σε κολοσσό απρόσωπης πολυεθνικής, με πενιχρό μισθό,  ο ένας  διαβασμένος κι ενταγμένος στο εργατικό κίνημα, ο άλλος αδιάβαστος και  μάλλον υπέρμαχος της βίας για τη βία, παρά του αντάρτικου των πόλεων, εμφανίζονται ανερμάτιστοι, «θλιβεροί», αντιφατικοί και  πολύ «λίγοι»  ακόμη και για ένα  φόνο.

Ούτε κατά διάνοια για μια πολιτική δολοφονία, που θα  εκπέμψει ένα μήνυμα σε όλο τον πλανήτη για τον ανθρωποφάγο Καπιταλισμό.

Αν και τα όρια  μεταξύ πολιτικής και κοινής  δολοφονίας,  ο δραματουργός  και μαζί και ο Ελληνας σκηνοθέτης- βραβευμένος με Αργυρό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας Αλέξανδρος Αβρανάς- τα εκμηδενίζουν.

Είναι σύνηθες να απογοητευόμαστε όταν ένας άνθρωπος του σινεμά μπλέκεται  με το θέατρο. Όσο πετυχημένος και αν είναι στη μεγάλη οθόνη, στη θεατρική  σκηνή τα μέσα, οι χρόνοι, η δουλειά με τον ηθοποιό, οι απαιτήσεις είναι διαφορετικής φύσης.

Και, το συχνότερο, ο κινηματογραφιστής αποτυγχάνει –είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Μιχάλη Κακογιάννη, γιατί η σχετική δοκιμασία του  Γιώργου Λάνθιμου  με τον «Πλατόνοφ» παρουσιάζει ειδικού τύπου ενδιαφέρον.

Στο «Gagarin Way»,  ένα σκηνικό debate για  την πολιτική βία, το αδιέξοδο του εργατικού κινήματος, τη λερναία ύδρα της παγκοσμιοποίησης, o Aβρανάς αποδεικνύεται έντιμος και δυνατός  παίκτης.

Στήνει μια παράσταση με ελεγμένους ρυθμούς, εστιάζοντας  στο χτίσιμο των χαρακτήρων  -που προκύπτουν  ανάγλυφα αληθινοί-  και στις  λεπτομέρειες –σαν να πρόκειται να καταγράψει μια κάμερα με ζουμ τα πάντα, από  μια έκφραση, μια κίνηση του χεριού, ένα βλέμμα.

Το σκηνικό, ένα απρόσωπο βιομηχανικό περιβάλλον που φωτίζουν ψυχρά νέον λάμπες, παραπέμποντας  σε σφαγείο, είναι το ιδανικό κέλυφος για να ξετυλιχθεί μια εντελώς μάταιη  τραγωδία, στην οποία ο φορέας του Καπιταλισμού εμφανίζεται να είναι και ο πιο ισορροπημένος  εκ των αντιηρώων.

Δεν είναι μόνο οι θύτες του  απόγονοι γενεών Βρετανών ανθρακωρύχων αλλά και ο ίδιος. Γνωρίζει, με ρεαλιστικούς όρους,  πώς λειτουργεί η παγκόσμια οικονομία, οι μηχανισμοί της και η ρευστή νεωτερικότητα. Ξέρει ότι όλα εντέλει είναι μάταια. Και προκαλεί τους δολοφόνους του κατά πρόσωπο.

Οι ανήσυχοι της ιστορίας, ο Εντυ- Στέφανος Κοσμίδης και ο Γκάρυ-Κώστας Ανταλόπουλος, εκπέμπουν  ακόμη και με την ανάσα τους τη νευρικότητα, την αδρεναλίνη που τους σπάει τα μηνίγγια αλλά και την αντιφατικότητα, ενόψει του φόνου, που τους αποσυντονίζει.

Με καλοσχεδιασμένη την έντονη σωματικότητά τους εκφέρουν τις λέξεις (στην πολύ καλή μετάφραση του Αλέξανδρου Μπαλαμώτη) σαν πυροβολισμούς.

Αφάνταστα αυτοελεγχόμενος ο Φράνκ του Μάνου Βακούση, το κατά λάθος θύμα τους, ένα γρανάζι της πολυεθνικής στην οποία εργάζονται, έρχεται σε απόλυτη αντίστιξη με την δική τους ταραχή, κάνοντάς την ακόμη πιο εκκωφαντική.

Ο Τομ -Μιχάλης Μουλακάκης, ένας από τα εκατομμύρια των πτυχιούχων της υφηλίου που καταλήγουν σεκιουριτάδες, αποτυπώνει τον μέσο πολίτη  του κόσμου που αδυνατεί να σκεφτεί με οξύνοια πολιτικά  (ετούτος είναι υπέρμαχος του Τρίτου Δρόμου του Μπλερ). ΕΙΝΑΙ αυτό που υποδύεται.  Ανόητος και φοβισμένος.

Ιωάννα Κλεφτόγιαννη