Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για το έργο του Πιραντέλο «Έτσι είναι (αν έτσι νομίζετε)» που παρουσιάζεται, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά, στην κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.

Μια παράσταση- «μηχανή» που απογειώνει  τον Πιραντέλο - διαπερνώντας το χρόνο- φέρνοντάς τον στο παρόν, με υπογραμμισμένο το γκροτέσκο της ανθρώπινης γελοιότητας, είναι  το «Έτσι είναι (αν έτσι νομίζετε)», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, που κινδύνεψε να κατεβεί αιφνιδίως  από την Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου –τελικά παρατείνεται έως τον Μάιο.

Ένα έργο σκοτεινό, πίσω από την επίφαση της ομαδικής  υστερίας, που προκαλεί  πικρό γέλιο, και πραγματεύεται, ως  προάγγελος των νοσηρών reality show, εκτός από τη σχετικότητας της αλήθειας (καθένας έχει τη δική του, κατά τον Πιραντέλο), τη νοσηρή περιέργεια των συγχρόνων μας για τον ιδιωτικό βίο των γειτόνων.

Η ευφυία του νεαρού σκηνοθέτη, που είχε άποψη  καθαρή για το κείμενο και την  έκανε πράξη με τόλμη, έγκειται  στην επεξεργασία του  μέσα από έναν αρραγή εξπρεσιονιστικό  φορμαλισμό, μεταγράφοντάς το σε μια ξέφρενη χορογραφία κινήσεων και φωνών. Δεν θα μπορούσε να βρει ιδανικότερη «γλώσσα» στο υστερικό, θορυβώδες παρόν μας, φοβάμαι, ο Πιραντέλο.

Όλες οι φιγούρες - άνθρωποι, θεωρητικώς, καθημερινοί-  σε αυτό το καλοκεντημένο πιραντελικό γαϊτανάκι τού «είναι» και του «φαίνεσθαι» (αγγίζει τις σφαίρες μιας φιλοσοφικής αναζήτησης  το παιχνίδι των ταυτοτήτων στο έργο του Πιραντέλο)  δουλεύτηκαν σαν σπαστικές μαριονέτες, που  χειρονομούν εντόνως και κραυγάζουν υστερικά. 

Patroklos Skafidas

Τι  επιτυγχάνεται τελικά καθώς  οι χαρακτήρες τρέχουν, λαχανιάζουν, τραντάζονται, φωνάζουν κι αγωνιούν, μπροστά και πίσω από μια πόρτα, που χωρίς να υπάρχουν τοίχοι, ανοιγοκλείνει  ασταμάτητα –θυμίζοντας Ιονέσκο;

Τη διόγκωση της αγωνίας για μια αλήθεια. «Ζητάμε μια αλήθεια, μια οποιαδήποτε αλήθεια, φτάνει να είναι ξεκάθαρη και κατηγορηματική», δηλώνουν απηυδισμένοι  οι πιραντελικοί ήρωες στον αγώνα μεταξύ δυο  εξίσου αληθοφανών αληθειών. Στο τέλος, εξοντωμένοι, βρίσκονται ακόμα στην αρχή.

Η παράσταση του Καραντζά, μετά από τη σκηνή –δικαστήριο της συνάντησης των αντιδίκων (γαμπρός και πεθερά) για την ίδια  οικογενειακή αλήθεια (γιατί παραμένει η σύζυγος και κόρη κλεισμένη στο σπίτι της)  χάνει το ρυθμό.

Είναι το μοναδικό τρωτό σημείο σε μια σκηνική πρόταση αιχμής που διαθέτει αβυσσαλέο αυτοσαρκασμό, συνέπεια στο χτίσιμο της υστερίας των εξπρεσιονιστικών καρικατούρων της και φρένο ακροβάτη στους κατά συρροή εκτροχιασμούς, τους οποίους υπηρετούν σαν αθλητές  μεγάλων αντοχών οι Μαρία Κεχαγιόγλου, Γιώργος Συμεωνίδης, Κώστας Μπερικόπουλος, Ξένια Καλογεροπούλου, Υβόννη Μαλτέζου, Μιχάλης Κίμωνας, Έμιλυ Κολιανδρή, Θύμιος Κούκιος, Μιχάλης Οικονόμου, Ελίνα Ρίζου, Μηνάς Χατζησάββας και Σταυρούλα Σιάμου –η τελευταία ευθύνεται για την καλοκουρδισμένη κίνηση-χορογραφία.

Η σκηνογραφία  της Ελένης Μανωλοπούλου, μια μαύρη αχανής σκηνή, που αποκαλύπτει στο κοινό και τους μηχανισμούς της, είναι το ιδανικό κέλυφος για να καταπίνει κάθε βράδυ την ανθρώπινη μικρόνοια. 

Πληροφορίες: Κεντρική Σκηνή Εθνικού Θεάτρου στις ημερομηνίες; 10/4 και από 23/4 έως 4/5 στις 17:30. 11/4 στις 20:30.

Ιωάννα Κλεφτόγιαννη