Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Family stories» που παρουσιάζεται στο 2ο Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Αθηνών, έως τις 4 Μαϊου.

Δεν είναι συμπτωματικό  που το ακραίο, αιμοσταγές, υπερεαλιστικό «Family stories» της Σέρβας ακτιβίστριας, δημοσιογράφου και δραματουργού Μπίλιανα Σερμπλιάνοβιτς παρουσιάζεται ειδικά σήμερα στην Ελλάδα και μάλιστα σε δυο παραστάσεις, στο 2ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αμπελοκήπων και στο θέατρο Επι Κολωνώ.

Το έργο  γράφτηκε την εποχή που η Γιουγκοσλαβία σπαρασσόταν, ο λαός της εξαθλιωνόταν, αποτυπώνοντας όλη τη διαταραχή και την παράνοια μιας κοινωνίας που κατέρρεε.

Και προοριζόταν από τη συγγραφέα του για το φυσικό σκηνικό  ενός ρημαγμένου γηπέδου μπάσκετ. Στην Αθήνα η συνθήκη αλλάζει. Παίζεται στα γυμνασιακά θρανία που πέρασε τα μαθητικά του χρόνια ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας -και στο φουαγιέ ενός θεάτρου, του Επι Κολωνώ.

Στην πρώτη περίπτωση που θα αναφερθούμε τώρα αποκλειστικά,  η βία που διαπερνά τη ραχοκοκαλιά του θεατρικού υπό μια έννοια συναντά τη σχολική εφηβική βία, και ενδεχομένως τη βία του εκπαιδευτικού συστήματος, ακόμη τη βία της κεντρικής εξουσίας που καταργεί  τη δημόσια εκπαίδευση. Και εδώ υφέρπει το στοιχείο της διάλυσης.

Η μεταφορά της συνθήκης είναι επιτυχής, με πολλαπλούς συμβολισμούς, με άλλα λόγια, και ως εμπειρία για το θεατή εμπεριέχει ένα ευχάριστο  ξάφνιασμα.

Ενήλικες όλων των ηλικιών επιστρέφουν στα σχολικά θρανία σαν μαθητές όχι για μία εύθυμη αναμόχλευση των ανέμελων μαθητικών τους χρόνων αλλά για  να παρακολουθήσουν  το σοκαριστικό και  βουτηγμένο στη βαλκανική τρέλα θεατρικό που  αποδομεί βάναυσα οικογένεια, θρησκεία, πολιτική, πολιτικούς  ακόμη και την  έννοια της ανάκαμψης, οδηγώντας σε  εξαιρετικά δυσάρεστους συνειρμούς.

Ένα έργο βγαλμένο μέσα από την «καταστροφική δύναμη των βομβών, τα γεμάτα πρόσφυγες μονοπάτια, τη μαζική υστερία, τη συνεχή αγωνία, την τρομοκρατία, τον εθνικισμό, την ολοκληρωτική καταστροφή της οικονομίας και το πανικόβλητο θάρρος», όπως λέει η αντικαθεστωτική συγγραφέας, δεν θα μπορούσε παρά να αποτυπώνει όλη τη ανθρώπινη διαταραχή.

MENELAOS PROKOS

Η Σερμπλιάνοβιτς επέλεξε να τρυπώσει στα έγκατα της ενδοοικογενειακής νοσηρότητας εναλλάσσοντας ξέφρενα θύτες και θύματα. Ωστόσο, υπάρχει η σταθερά της εξόντωσης των γονιών για ψύλλου πήδημα μέσα από διάφορες παραλλαγές, που γίνονται ολοένα πιο γκροτέσκες και σαδιστικές.

Η σκηνοθέτιδα Εσθέρ Αντρέ Γκονζάλες εξώθησε τη σκηνική πράξη στο παταράκι του καθηγητή μπροστά απ’ τον πράσινο σχολικό πίνακα στην οδό της υπερβολής και τους ηθοποιούς σε χειρονομίες μαριονέτας.

Μια επιλογή «φωνακλάδικη» την ώρα που το  υπερβολικό  υλικό της απαιτούσε μια πιο λιτή και  καθαρή γραμμή. Οι  τέσσερις ηθοποιοί,  Αιμιλία Βασιλακάκη, Γιάννης Στεφόπουλος, Μάνος Καναβός και Μάρθα Μπουγιούρη  ως σπαστικοί κλόουν  υποδύονται με μια ακραία σωματικότητα τέσσερα παιδιά που παίζουν τους ενήλικες (δύο γονείς και δύο παιδιά). Αντιλαμβάνεσαι αμέσως ότι ζούν στη Γιουγκοσλαβία (υπάρχουν σαφείς αναφορές και στον Μιλόσεβιτς και στον Κλίντον), μια  χώρα με διαλυμένο τον κοινωνικό ιστό και την οικονομία, με πρόσφυγες και διεφθαρμένους πολιτικούς και νέους που ξενιτεύονται.

«Δεν υπάρχει πια εδώ μέλλον, δεν υπάρχουν άνθρωποι, δεν υπάρχουν λεφτά. Έφυγαν όλοι. Και δεν έχω πια σε τι να πιστέψω», διαπιστώνει ο πατροκτόνος και μητροκτόνος γιος με τη βαλίτσα της μετανάστευσης στο χέρι. Στο κοινό  τα πάντα  αναπόφευκτα  θυμίζουν την Ελλάδα. Αν και ο «τρελός» πόλεμος που διαλύει δομές και  ζωές παραπέμπει  ευθέως στην «σημερινή Γιουγκοσλαβία», την Ουκρανία.
Πολύ ενδιαφέρουσα η σκηνογραφία του Χρήστου Κωνσταντέλλου στην περιορισμένων δυνατοτήτων σχολική τάξη: ένα αποπνικτικό  κολάζ –εγκατάσταση από γκράφιτι, σημαίες, χάρτες και στατιστικές για την ευρωπαϊκή μετανάστευση.

Πληροφορίες: «Family stories» στο 2ο Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Αθηνών, Παναγή Κυριακού 12, Αμπελόκηποι, στάση μετρό Αμπελόκηποι. Παράταση παραστάσεων έως 4/5. Κυρ. 18:00. Πέμ.-Σάβ. 21:15. Τιμή : 12 ευρώ, 8 ευρώ (μειωμένο), προπώληση:  6 ευρώ. Κρατήσεις: 6945411630. Προπώληση www.viva.gr, καταστήματα Public και Ελευθερουδάκης. Διάρκεια παράστασης 90 λεπτά.

Ιωάννα Κλεφτόγιαννη