Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την παράσταση «Situation rooms» που παρουσιάστηκε από τους Rimini Protocoll στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Πώς μπορεί ένα ipad να σε οδηγήσει στα βάθη της συνείδησής σου; Πώς γίνεται να βιώσεις την απάνθρωπη πραγματικότητα ενός άλλου κόσμου, που στη βολεμένη καθημερινότητά σου αρνείσαι να αντικρίσεις κατάματα;

Με οδηγό αυτή τη σύγχρονη αποκάλυψη της τεχνολογίας, με ακουστικά στ’ αφτιά και ακολουθώντας μια πολυδαίδαλη διαδρομή σε  είκοσι ημιφωτισμένα δωμάτια, που καθένα τους αφηγείται μια τραγική ιστορία, οι Rimini Protocoll μοιάζουν να «παίζουν» μαζί μας ένα ευφάνταστο παιχνίδι σκάκι. Δεν έχουν, ωστόσο, πρόθεση να μας μυήσουν σε νοητικές διασκεδαστικές απολαύσεις. Ούτε στο τέλος υπάρχει νικητής ή ηττημένος.

Η δική τους διαδρομή - συνεπής από την ίδρυση της ομάδας τους στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 (στην Ελλάδα πρωτοήρθαν το 2004  και σε συνεργασία με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό σκηνοθέτησαν το «Hot Spots» στο «Θησείον, ένα Θέατρο για τις Τέχνες», ενώ στη συνέχεια παρουσίασαν δουλειά τους στο Bios, στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του 12ου Ευρωπαϊκού Βραβείου Θεάτρου όπου και βραβεύτηκαν -και στο Φεστιβάλ Αθηνών- αποδεικνύει πως όλοι μας είμαστε ένοχοι ή, αν  μη τι άλλο, συνυπεύθυνοι.

Και βγαίνοντας από την άκρως πολιτική τους παράσταση-ντοκιμαντέρ νιώθουμε την ανάγκη να απολογηθούμε πρώτα απ’ όλα στους εαυτούς μας. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Μια ογκώδης εγκατάσταση σε «προσκαλεί» να την επισκεφτείς.

Έχοντας ένα ipad στο χέρι που κατευθύνει τα βήματά σου αρχίζεις να περιπλανάσαι και καθώς μπαινοβγαίνεις στα «situation rooms», ανεβαίνεις και κατεβαίνεις σκάλες, ή μπαίνεις σε ασανσέρ και σε καταπακτές, αλλάζεις πρόσωπα που αφηγούνται προσωπικά βιώματα, τρως τη σούπα τους ή φοράς τα ρούχα τους, κρατάς καλάσνικοφ στα χέρια σου, αφουγκράζεσαι την αγωνία τους, βρίσκεσαι ακόμη μπροστά στο γραφείο αυτών των ισχυρών που καθορίζουν το ακαθόριστο μέλλον τους (μας).

Ιράκ, Κογκό, Συρία, ΟΗΕ, Πακιστάν, Ισραήλ, Ινδία, Σουδάν, κατασκευαστές όπλων, ελεύθεροι σκοπευτές, αντάρτες, μετανάστες, χειρουργεία των γιατρών χωρίς σύνορα, στρατόπεδα συγκεντρώσεων, τρομοκράτες και «τρομοκράτες», θύτες και θύματα.

Ολα σε ένα χορό εφιαλτικό, γνήσιο όμως, και οπωσδήποτε θεαματικά δολοφονικό. Ο θεατής, εγκλωβισμένος στο παγκοσμιοποιημένο σύμπαν των όπλων και των πολέμων, καλείται να είναι σε συνεχή εγρήγορση, καθώς ταυτόχρονα αφομοιώνει χιλιάδες πληροφορίες, βλέπει διαφορετικά περιβάλλοντα και βιντεοσκοπημένους ανθρώπους, ενώ υπακούοντας στις οδηγίες χαράζει την προσωπική του διαδρομή.
Αν χαθεί, τα μέλη του θιάσου τον βοηθούν να βρει το δρόμο του, να βυθιστεί και πάλι στο «μαρτύριο» των αποκαλύψεων. Γιατί σ’ αυτό το λαβύρινθο των Μινώταυρων δεν υπάρχει λύτρωση.

Ένα «θέατρο διαμεσικό» χωρίς ηθοποιούς, κάτι ανάμεσα σε περφόρμανς, αφήγηση, ντοκιμαντέρ και εγκατάσταση, που επαναπροσδιορίζει τα όρια της σκηνικής πράξης και μας μυεί στο δικό του κόσμο.

Μια σύλληψη εξαιρετική και μια εκτέλεση από τεχνικής πλευράς αξιοθαύμαστη και θαυμαστά αποτελεσματική. Και όπως επισημαίνει ο σκηνοθέτης Ντάνιελ Βέτσελ των Rimini Protocoll: «Δεν κάνουμε θέατρο για να καταθέσουμε μια πολιτική δήλωση. Κάνουμε πολιτικό θέατρο. Υπάρχει διαφορά. Το πρώτο είναι προπαγάνδα».

Ελένη  Πετάση- [email protected]