Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την πολυσυζητημένη παράσταση της Ανχέλικα Λίντελ «Όλος ο ουρανός πάνω στη γη (το σύνδρομο της Γουέντυ)» που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών.

Την έχουν αποκαλέσει νέα Αμπράμοβιτς. Είναι ανένταχτη, εκρηκτική, επιθετική, γεμάτη θυμό και με φλεγόμενη ένταση αμφισβητεί, υπονομεύει, κατακεραυνώνει τις βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις μας.

Η Ανχέλικα Λίντελ, συγγραφέας, σκηνοθέτης και εξαιρετική περφόρμερ (με όλη τη βαρύτητα της λέξεως), ήρθε στο Φεστιβάλ Αθηνών για να ανανεώσει τη «σημασία» του, να δείξει πώς μια παράσταση -«Ολος ο ουρανός πάνω στη γη (το σύνδρομο της Γουέντυ)»- μπορεί να τινάξει στον αέρα κάθε σύμβαση. Στον δικό της κόσμο δεν υπάρχει η έννοια «να αρέσω στο κοινό», ούτε η διάθεση να το ικανοποιήσει. Το έργο της, εξάλλου, διχάζει βαθιά τη γνώμη του.

Σίγουρα υπάρχει σύγχυση στη δομή της δραματουργίας της. Η ιστορία του Πίτερ Παν και το «σύνδρομο της Γουέντυ» μπερδεύονται με έναν παράξενο τρόπο με την ερωτική απογοήτευση μεσήλικων γυναικών και στη συνέχεια με τη μαζική δολοφονία 69 νέων στο νησί Ουτόγια της Νορβηγίας, από τον Μπρέιβεκ. Kοινό τους σημείο, πώς τα νεαρά θύματα δεν θα μεγαλώσουν ποτέ, όπως ποτέ δεν έγινε άντρας ο ήρωας του Τζέιμς Μπάρι. Έπειτα, όλα μεταφέρονται στην Κίνα και γίνονται βαλς που χορεύουν ακατάπαυστα -τουλάχιστον για ένα δεκάλεπτο- δύο ηλικιωμένοι Κινέζοι.

Ωστόσο, αν το πρώτο μέρος μοιάζει «ακατάληπτο», αν τα ετερόκλητα στοιχεία που το απαρτίζουν μπερδεύουν τον θεατή, αν φτάνει σε ακραία πρόκληση, το δεύτερο μας αποζημιώνει. Η Ανχέλικα Λίντελ, ολομόναχη πάνω στη σκηνή, επιδίδεται σε έναν ψυχαναλυτικό μονόλογο δύο ωρών περίπου που συγκλονίζει. Όχι μόνο για το κείμενό της, που αποζητά, με την αφαίρεση κάθε καλλιέπειας, την πραγματική έκφραση, αλλά με την ίδια της την ύπαρξη που δονείται από εσωτερικούς δαίμονες.

Ακούσαμε, λοιπόν, το κατηγορώ της για όσους έχουν βολευτεί στο «πλεόνασμα της αξιοπρέπειάς» τους, για όλες τις μάνες που «ζυμώνουν τις κόρες τους με τα χειρότερα υλικά του εαυτού τους», για τις γυναίκες που βιώνουν αγόγγυστα την προδοσία, για τη χαμένη νιότη και την αγωνία της απώλειάς της.

Με έναυσμα το μίσος για τη δική της μητέρα βρίζει ακατάπαυστα τους πάντες και τα πάντα: τους ακτιβιστές, τους εθελοντές, τη θρησκεία, τη συνύπαρξη, τη διαιώνιση του ανθρώπινου είδους, το στρουθοκαμηλισμό που κρύβει τις σκοτεινές μας πλευρές. Και όλα αυτά μέσα από μικρά «διαλείμματα-ρωγμές» στα οποία τραγούδησε εκπληκτικά σαν πραγματική ροκ σταρ το «The rising sun» των Animals, που κι αυτό έχει σημειολογικό χαρακτήρα.

Η 48άχρονη Καταλανή καλλιτέχνης πιστή στις πεποιθήσεις της, που ομολογεί «Είμαι μια απροσάρμοστη. Έπρεπε να είμαι έγκλειστη από όταν γεννήθηκα», δεν είναι ωστόσο μια κλινική περίπτωση αλλά μια ιέρεια ενός τελείως διαφορετικού θεάτρου. Με απίστευτη ωμότητα, πυρακτωμένη φαντασία και ποιητική διάθεση, μάγεψε ακόμη και όσους δεν ήταν σε θέση να την καταλάβουν.

Ελένη Πετάση - [email protected]