Ο Αιμίλιος Χειλάκης αποκαλύπτει στο click@Life το σύγχρονο πρόσωπο του Aμλετ, με αφορμή το ρόλο του στην παράσταση που σκηνοθετεί ο Θέμης Μουμουλίδης.

Σε ένα φορτισμένο, εξαιτίας της κρίσης, καλοκαίρι, ο «Άμλετ» του Σαίξπηρ μεταμορφώνεται σε οργισμένο διανοούμενο, ο οποίος αντιμέτωπος με ένα σαθρό σύστημα εξουσίας, νιώθει βαρύ το χρέος του να δράσει. Ο Αιμίλιος Χειλάκης, σε έναν ρόλο-σταθμό για την καριέρα του, ενσαρκώνει τον Άμλετ, στην παράσταση που σκηνοθετεί ο Θέμης Μουμουλίδης. Ο γνωστός ηθοποιός θα ζωντανέψει τα διλήμματα του Άμλετ λοξοκοιτάζοντας τις προκλήσεις του σήμερα. Ο ίδιος μας μίλησε για τον ρόλο του, την πολιτική και τον μικρόκοσμο του θεάτρου, με την αμεσότητα, το χιούμορ και τον αυθορμητισμό που τον χαρακτηρίζουν. Η παράσταση παρουσιάζεται την 1η Ιουλίου στο θέατρο Πέτρας, στην Πετρούπολη και στις 4 Ιουλίου, στο Βεάκειο Θέατρο στον Πειραιά, στο πλαίσιο της καλοκαιρινής της περιοδείας.

Πώς στέκεστε απέναντι στην πολιτική ανάγνωση του έργου που επιχειρεί ο Θέμης Μουμουλίδης;

Υπακούοντας. Δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς. Ο σκηνοθέτης έχει όλο το βλέμμα της παράστασης και πρέπει να είσαι εκεί για αυτόν και για ό, τι πρεσβεύει. Πράγματι η άποψη του Θέμη είναι πολιτική. Ο Άμλετ είναι ένας άνθρωπος ο οποίος δεν αναρωτιέται απλά. Ρωτάει, γιατί και η εποχή μας ρωτάει πλέον. Δεν είμαστε σε φάση λογοτεχνικού ενδιαφέροντος, είμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία πρέπει να πράξουμε. Ρωτάει λοιπόν ο ίδιος γιατί δεν πράττει, ρωτάει για μια «ξεθυμασμένη πράξη την οποία οφείλει», όπως λέει και η μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά. O Άμλετ είναι ένας πολίτης αυτού του κόσμου και θέλει να τον αλλάξει, αλλά δεν έχει τα εργαλεία.

Η μετάφραση του έργου φέρνει τη σφραγίδα του Γιώργου Χειμωνά. Ως ηθοποιός που έχετε πλέον δουλέψει εντατικά πάνω στο κείμενό του, ποια αίσθηση σας αφήνει η συγκεκριμένη μετάφραση; Ποιο στοιχείο της σας συγκινεί;

Η μετάφραση του Χειμωνά δημοσιεύτηκε το 1986 και δύο χρόνια αργότερα τη δούλευα στη σχολή με τη δασκάλα μου τη Ρένη Πιτακή, όντας πρωτοετής μαθητής του θεάτρου τέχνης. Το εν λόγω κείμενο το διαβάζω λοιπόν τα τελευταία 23 χρόνια. Αν και δεν το διαβάζεις πια. Κατά μια έννοια σου ανήκει πλέον όπως μας ανήκουν τα μεγάλα ποιήματα του Ελύτη ή του Σεφέρη. Και είναι πολύ ελληνική αυτή η μετάφραση. Μου αρέσει που το δάκρυ στον Χειμωνά έχει γεύση και είναι αλμυρό. Όπως μας αναφέρει ο ίδιος, τα μάτια της βασίλισσας είναι κόκκινα και αλμυρά από τα δάκρυά της.

Τι ανακαλύπτετε σε κάθε νέα ανάγνωση;

Συνέχεια ανακαλύπτεις κάτι καινούργιο και νομίζω ότι τώρα αναδεικνύεται η καθαρά πολιτική διάσταση του έργου. Παλιά διάβαζα τον Άμλετ σαν ένα θαμπό πρίγκιπα ο οποίος δεν αναλαμβάνει την ευθύνη της πράξης του. Τώρα όμως τον βλέπω σαν έναν άνθρωπο, ο οποίος και να θέλει δεν μπορεί να αντιδράσει. Η μοίρα θα τον οδηγήσει να σκοτώσει τον όποιον Κλαύδιο.

O Άμλετ είναι διστακτικός απέναντι στη διαφθορά που τον περιβάλλει;

Δεν είναι διστακτικός. Απλά αναγνωρίζει το τεράστιο μέγεθος που έχει να αντιμετωπίσει με την πράξη του.

Αν αναζητούσαμε σήμερα το πρόσωπo του Άμλετ πού θα τον βρίσκαμε;

O Άμλετ θα ήταν στην πλατεία Συντάγματος. Όλοι οι άνθρωποι εκεί είναι Άμλετ, οι οποίοι θέλουν τόσο πολύ να αλλάξουν τον κόσμο και τείνουν χείρα βοηθείας ανοιχτή προς τους βουλευτές και με τα δύο χέρια, μπας και αλλάξουν γνώμη. Τους πετάνε μάσκες με ημερομηνίες λήξεως γαλακτοκομικού προϊόντος αλλά αυτοί δεν καταλαβαίνουν. Το γιαούρτωμα υπογραμμίζει την απαξίωση και είναι μια μάσκα. Υποδηλώνει ότι θέλω να σου αλλάξω το πρόσωπο. Εγώ μάλιστα θα τους πέταγα μάσκες καρναβαλικές, αντί για γιαούρτι, αφού το φοβούνται και τους μυρίζει.

Τι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Ελλάδας, για να παραφράσουμε τη γνωστή φράση του Σαίξπηρ;

Δεν είναι σάπιο το βασίλειο της Ελλάδας. Σάπιο είναι το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης και της Αμερικής που μας έχει οδηγήσει στις εταιρείες-κράτη. Η Γερμανία είναι μια μεγάλη εταιρεία, όπως επίσης και η Γαλλία. Υπάρχουν και κάποιες άλλες «υπο-εταιρείες» , όπως η Ελλαδίτσα ή η Πορτογαλία που πρέπει να πτωχεύσουν για να ζήσουν οι άλλες. Έτσι έχει το σύστημα: ο θάνατός σου, η ζωή μου. Νομίζω ότι πλέον ζούμε τον θάνατο του καπιταλισμού, όπως τον είχαν προβλέψει κάποιοι θεωρητικοί διακόσια χρόνια πριν. Ειδικά ο Μπακούνιν, είχε πει ότι καπιταλισμός δεν θα καταρρεύσει με καμία επανάσταση, θα πεθάνει μόνος του. Βέβαια τον Μπακούνιν, τον θεώρησαν αναρχικό και όχι πατέρα οικονομικών θεωριών. Αυτό ήταν το πρόβλημα. Μάθαμε τον Μαρξ, δεν μάθαμε τον Μπακούνιν…

Ο Άμλετ είναι ένας ρόλος που ονειρεύεται κάθε ηθοποιός. Τον φοβηθήκατε;

Όχι, όσο κι αν μπορεί αυτό να ακουστεί άσχημα. Να φοβάσαι όσα ονειρεύεσαι να κάνεις; Βλέπετε, δεν ονειρεύεσαι να παίξεις τον Άμλετ ως ρόλο, ονειρεύεσαι να πεις τα συγκεκριμένα λόγια. Ποιος θα θυμάται ότι ο Χειλάκης έπαιξε τον Άμλετ; Ο Άμλετ θα υπάρχει για πάντα και για μένα το σημαντικό είναι ότι θα πω τα λόγια του. Αυτό που μετράει για μένα είναι ότι τα τελευταία 23 χρόνια σε αυτή τη δουλειά, έχω εκπαιδευτεί ώστε να μπορέσω να τα πω. Πιστέψτε με, δεν με νοιάζει τι θα γράψουν οι θεωρητικοί του θεάτρου πάνω στην ερμηνεία μου. Δεν το κάνω για αυτό. Είναι σαν γράψει κάποιος ένα άρθρο για τη στιγμή της μεγάλης σου χαράς. Δεν θα την έχει ζήσει, απλώς θα την έχει δει. Θα κρίνουν τη σημαντική αυτή στιγμή που ζω; Ας την κρίνουν και τι έγινε; Αυτός που ανεβαίνει στη σκηνή είναι πιο σημαντικός, όχι εκείνος που γράφει γι’ αυτόν. Ο ένας πράττει, ο άλλος παρατηρεί. Βέβαια παρατηρητής ήταν και ο Φερνάντο Πεσσόα, αλλά προς θεού, κανένας κριτικός δεν μπορεί να τον φτάσει.

Αναγνωρίζετε κάποια στοιχεία της προσωπικότητάς σας στον ρόλο που ενσαρκώνετε;

Αυτά είναι τα μεγάλα ψέματα που μας είπαν οι παλιοί ηθοποιοί για να τους σεβόμαστε. Ποτέ δεν υπήρξε κάτι τέτοιο. Όλοι οι μεγάλοι δάσκαλοι με τους οποίους μεγαλώσαμε και εμείς, έφερναν τον ρόλο στα μέτρα τους. Αυτό δεν το λέω με κάποια αρνητική χροιά. Θα σας εξηγήσω τι εννοώ: ο Άμλετ θα αναπνέει με το σώμα μου θα περπατάει με τα πόδια μου και θα μιλάει με τη φωνή μου. Τι να κάνω, να αλλάξω τη φωνή μου, να σας κρύψω ότι είμαι ο Αιμίλιος που παίζω τον Άμλετ; Να αρχίσω να παίζω τον ρόλο σαν τον Βεάκη για παράδειγμα; Θα ήταν ψέμα και δεν νομίζω ότι κι εκείνος μιμήθηκε κάποιον της εποχής του. Όχι, εγώ θα πω αυτά τα λόγια, όπως τα αντιλαμβάνομαι σήμερα.

Πώς είναι να βρίσκεστε εκτός του αθηναϊκού κέντρου; Σας ρωτάω με αφορμή την περιοδεία που θα κάνει η παράστασή σας και γνωρίζοντας επίσης ότι τα θεατρικά σας σχέδια σας είχαν κρατήσει και ένα διάστημα στην Πάτρα.

Να ορίσουμε δύο συνισταμένες για τη συζήτησή μας. Υπάρχει το κοινό που βλέπει θέατρο στην Αθήνα και το αθηναϊκό κοινό που περιφέρεται γύρω του θεάτρου. Το δεύτερο κοινό είμαστε οι σκηνοθέτες, οι ηθοποιοί, οι δημοσιογράφοι του πολιτιστικού ρεπορτάζ. Οι «μεταξύ μας» γνωριζόμαστε πολύ καλά. Το κοινό που βλέπει θέατρο κυμαίνεται από 5000 ή αν είναι πολύ μεγάλη μια παράσταση, μέχρι 70.000. Είναι αυτοί που πληρώνουν. Εμείς ωστόσο, συνεχίζουμε να κάνουμε θέατρο για να μας δει ένας σκηνοθέτης, ο συνάδελφος ή να μας γράψουν κάποια καλή κριτική. Δηλαδή παίζουμε θέατρο για αυτούς που δεν πληρώνουν. Δεν φεύγουμε από την Αθήνα να κάνουμε κάπου αλλού θέατρο μήπως και δεν μας δουν οι άνθρωποι του μικρόκοσμού μας και δεν γράψουν για εμάς. Ε, λοιπόν, διαφωνώ με όλο αυτό. Το θέατρο είναι λαϊκό. Το θέατρο ανήκει στις μεγάλες σκηνές και στις πολλές θέσεις. Δεν ανήκει στις παραστάσεις των 20 και των 30 θέσεων.

Τώρα που έχετε αφήσει πίσω σας την επιτυχία με την τηλεοπτική σειρά «Το Νησί», πώς αισθάνεστε;

Θα σας επαναλάβω το κλασικό μου αστείο. Νιώθω σαν ένα παίκτης της Εθνικής το 2004 που πήρε άπαξ το ευρωπαϊκό και γνωρίζει ότι αυτό δεν πρόκειται να ξανασυμβεί. Το ίδιο ισχύει με τις μεγάλες παραγωγές. Και εάν τύχει να επαναληφθεί, τότε θα είμαι πολύ μεγάλος ηλικιακά. Ίσως και να μου έδιναν πάλι κάποιο ρόλο, πάντως το σίγουρο είναι ότι επιτέλους, δεν θα έπαιζα ξανά τον εραστή. Ήμαρτον πια… Λες, βάλτε έναν νεότερο συνάδελφο 25-30 ετών, εγώ σαραντάρησα, πάλι τον εραστή θα κάνω; «Όχι, όχι εσύ θα κάνεις τον εραστή». Βάλτε με να παίξω κάποιον άνθρωπο με πρόβλημα, κάποιον γιατρό, κάποιον λεπρό. Τι ωραίοι που ήταν οι ρόλοι του Τάσου Νούσια και του Αλέξανδρου Λογοθέτη, ομολογώ ότι τους ζήλεψα!

Πληροφορίες: «Άμλετ», 1/7 στο θέατρο Πέτρας, στην Πετρούπολη(ώρα:21:30. Προπώληση εισιτηρίων: Cine Πετρούπολης, λεωφόρος Πετρουπόλεως 168, τηλ. 2105012391 (20:00-23:00), περίπτερο στο Δημαρχείο Πετρούπολης, 25ης Μαρτίου και Κ. Βάρναλη (Δευτέρα-Παρασκευή, 10:00-14:00 και 17:00-20:00). Στις 4/7 στο Βεάκειο (ώρα:21:30).

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ