Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Σλάντεκ» που παρουσιάζεται στο θέατρο Πόρτα σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά.

"Πολεμώ με τα όπλα των ιδεών . Εμένα μπορείτε να με σκοτώσετε, οι ιδέες όμως δεν πεθαίνουν ποτέ. Τα όπλα σας είναι ήδη σκουριασμένα και σύντομα θα γυρίζουν στη σκόνη. Δεν υπάρχει πια μέρα, αλλά βαθιά νύχτα. Οποιος επιβιώσει απ αυτή τη νύχτα θα δει τη δικτατορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων " («Σλάντεκ»).

Μόνο ευγνωμοσύνη μπορεί να αισθάνεται ένας θεατρόφιλος για την καίρια ( έξω από οποιουσδήποτε αναπόφευκτους ζοφερούς συσχετισμούς με την  επικαιρότητα), επιλογή του Θεάτρου Πόρτα ( που ξαναμπήκε αισίως  δυνατά στις ζωές μας, μετά από ένα χρόνο σιωπής) να ανεβάσει   τον άγνωστο στην Ελλάδα  «Σλάντεκ» του Εντεν φον Χορβατ, με κεντρικό  ήρωα ένα άβουλο «ποίμνιο», το οποίο στρατολογείται από τους προάγγελους του γερμανικού Φασισμού, τους μελανοχίτωνες του Μεσοπολέμου. Ενα άβουλο αγόρι που «σκέπτεται πολύ», εντούτοις  χειραγωγείται σε τέτοιο βαθμό ώστε να συναινέσει αμφίθυμο ακόμα και στο φόνο της προστάτιδάς του. Κι αποδεικνύεται  σοφή η απόφαση να παραδοθεί αυτό το εύθραυστο κείμενο, μια πολιτική βόμβα που είναι έτοιμη να εκραγεί, στα σκηνοθετικά  χέρια του Δημήτρη Καραντζά, ενός σοφού παιδιού.

Δύσκολα φαντάζεσαι το αριστουργηματικό κείμενο, ένα ευφυές σκηνικό δοκίμιο για την επώαση του αυγού του φιδιού, που σπαρταρά από ζωή, έρωτα, αρρωστημένο πατριωτισμό και οργή, να ανεβαίνει σήμερα ρεαλιστικά. Ο Καραντζάς κατορθώνει και το διασώζει  αναδεικνύοντας  τις δυναμικές, το ιδεολογικό υπόβαθρο και τα υποστρώματά  του επιλέγοντας  την αφαίρεση, τον μινιμαλισμό των μέσων , τη σωματικότητα των ερμηνειών (κίνηση Σταυρούλα Σιάμου) και την πολυφωνική εκφορά, το μοίρασμα –σπάσιμο των ρόλων  σε πολλά πρόσωπα, που λειτουργούν ως ένας Χορός-όχλος. Τεχνική που εφάρμοσε και στην Ελένη του Ευριπίδη και την οποία εξελίσσει συνεχώς. Μόνο ένα πρόσωπο παρέμεινε ατόφιο: ο Σλάντεκ. Συνταρακτικός ο Αρης Μπαλής, εύπλαστος και διαφανής, συνθέτει  την ιδανική εικόνα του συσκοτισμένου  πρωτόβγαλτου που  προσηλυτίζεται από τις δυνάμεις των υπερπατριωτών δολοφόνων .

Σταθερή θεατρική αξία και απόλυτη κυρίαρχος της σκηνής η Μαρία Κεχαγιόγλου, πλαισιωμένη από τους Αντώνη Αντωνόπουλο, Γιάννη Κλίνη,Μιχάλη Οικονόμου, Αινεία Τσαμάτη, Αργύρης Πανταζάρας, μια ευέλικτη ομάδα -μηχανή επανενεργοποίησης ενός κειμένου που μιλά  στον σύγχρονο θεατή  εκμηδενίζοντας  το χρονικό χάσμα που μας χωρίζει από  την εποχή που γράφτηκε και αυτήν που περιγράφει: "βλέπεις διαρκώς σκέφτεσαι πως μπορεί να ευτυχήσει όλο το ανθρώπινο γένος (…). Η ανθρώπινη φυλή δεν αγαπά τον Σλάντεκ. κι ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τους λαούς. αυτή την εποχή δε μας αγαπά κανείς. είμαστε μισητοί. και μόνοι».

Πόσο ανατριχιαστικά οικεία ηχεί  η φασιστική αποστροφή:"Είσαι μόνο ένα κομμάτι. τα κομμάτια που σκέφτονται από μόνα τους είναι περιττά, δηλαδή βλαβερά και γι αυτό θα πρέπει να εκτελούνται";

Ρέει η εύστοχη  μετάφραση της βοηθού σκηνοθέτη Θεοδώρας Καπράλου, ενισχυμένη από τα ηχητικά τοπία του Δημήτρη Καμαρωτού.

Ιωάννα Κλεφτόγιαννη