Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου και η Λένα Δροσάκη μας μιλούν για την παράσταση «Η Λίλα λέει».

Φωτογραφίες: Χρυσαφένια Μόσχου

Το Θέατρο Τέχνης συνεχίζει το φετινό του πρόγραμμα στο Υπόγειο με την παράσταση «Η Λίλα λέει», σε συν-σκηνοθεσία Μαριάννας Κάλμπαρη και Βασίλη Μαυρογεωργίου, και τον ίδιο τον Μαυρογεωργίου μαζί με την Λένα Δροσάκη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Το κείμενο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα γαλλικά το 1996 και κανείς δεν είναι σίγουρος για την ταυτότητα του συγγραφέα που κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο «Σιμώ». Είναι ένα έργο προκλητικό και συνάμα τρυφερό, αστείο και τραγικό και παρά το γεγονός ότι ο ερωτισμός ξεχειλίζει στην ατμόσφαιρα, ποτέ δε μετουσιώνεται σε πράξη.

Η παράσταση είχε προγραμματιστεί αρχικά να ανέβει στο θέατρο Skrow, ωστόσο η ανάληψη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Τέχνης από την Μαριάννα Κάλμπαρη το έφερε τελικά αυτή την άνοιξη στο Υπόγειο. Η πρεμιέρα έχει προγραμματιστεί για απόψε, Δευτέρα 2 Μαρτίου και οι Βασίλης Μαυρογεωργίου και Λένα Δροσάκη μας μίλησαν για την παράσταση, τους παραλληλισμούς που δημιουργεί και για την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα γύρω μας, σε μια μακροσκελή συνέντευξη που αξίζει να διαβάσετε μέχρι τέλους.

Πώς αντιμετωπίζετε τον ερωτισμό της παράστασης;

Λένα Δροσάκη: Με αθωότητα. Γιατί είναι βίαιος. Δεν είναι απλά ερωτισμός. Είναι σκληρός και έρχονται οι ήρωες να αντιμετωπίσουν όλη αυτή τη βιαιότητα με κάτι μεν σκληρό, αλλά συγχρόνως με πολλή τρυφερότητα.

Βασίλης Μαυρογεωργίου: Είναι σαν παιχνίδι. Είναι σαν ένα ερωτικό παιχνίδι, ένα πλησίασμα. Το κείμενο είναι πάρα πολύ τολμηρό και το στόμα της Λίλας είναι απίστευτα βρώμικο. Ο Σιμώ λέει κιόλας μέσα ότι φοβάται πως οι λέξεις θα πληγώσουν το στόμα της. Ότι μπορεί τα δόντια της να πέσουν από την ντροπή της στο χώμα. Όλο αυτό το πράγμα όμως γίνεται σαν παιχνίδι. Είναι αυτό που λέει η Λένα. Αντιμετωπίζουν αυτή τη βιαιότητα με μια σκληρή γλώσσα που όμως μεταξύ τους η σχέση είναι πολύ αγνή και πολύ αθώα.
Προσπαθούν να εκφράσουν αυτό που νιώθουν. Δεν έχουν άλλο τρόπο. Ψάχνουν να βρουν τρόπο.

ΒΜ: Είναι πολύ σημαντικό ότι η ιστορία διαδραματίζεται στα γκέτο έξω από το Παρίσι και ο συγγραφέας αναφέρει συνεχώς ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν τίποτα, ότι δεν υπάρχει τίποτα στη ζωή τους και υπάρχει μια γενικότερη εγκατάλειψη. Δεν έχουν δουλειές, δεν έχουν καμία επαφή με τους ανθρώπους που ζουν στο Παρίσι και οι μόνες διέξοδοι που έχουν για επιβίωση είναι πορνεία, ζιγκολίκι, ναρκωτικά, κλοπές, αλλά το κυριότερο είναι η εγκατάλειψη. Πιστεύω αυτό το έργο αφορά πολύ όλους μας ακόμη και αν δε ζεις σε ένα γκέτο γιατί βλέπεις ότι ο ήρωας και τα πρόσωπα που μένουν σε αυτή την περιοχή καλύπτονται πίσω από αυτή την εγκατάλειψη, οπότε είναι μια δικαιολογία για να μην προσπαθήσεις. Το να λες δηλαδή ότι όλοι είναι άδικοι απέναντί σου και ο κόσμος είναι σκατά και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για αυτό, είναι μια πολύ ωραία δικαιολογία για να μη δημιουργήσεις τίποτα και να μην κινηθείς προς το καλύτερο. Και ας πούμε για τον Σιμώ που είναι μέσα σε αυτά τα σκατά, αλλά έχει μέσα του ένα σπόρο (γιατί ας πούμε ότι γράφει εκθέσεις στο σχολείο και έχει μια τάση να γράφει, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια από μόνο του κάτι), όταν γνωρίζει την Λίλα, το να γνωρίσεις την ομορφιά είναι κάτι που μπορεί να σε ταράξει, να σε ταρακουνήσει και να σε κινητοποιήσει. Αυτό είναι δηλαδή ένα πράγμα το οποίο κινητοποιεί. Και ενώ όλοι στο γκέτο αφομοιώνονται και μοιάζουν ο ένας με τον άλλον και κρύβονται ο ένας πίσω από τον άλλον, αυτή έχει το θάρρος να είναι διαφορετική, αυτόνομη, ξεχωριστή και να μην την πλησιάζει κανείς. Και σιγά-σιγά γεννάει το μίσος όλων. Και στον Σιμώ βέβαια γεννάει την ανάγκη για συγγραφή.

ΛΔ: Όταν το περιβάλλον είναι μια κινούμενη λάσπη και εσύ έχεις μπει μέσα και έρθει η ελπίδα να σου δώσει το μέλλον πρέπει και εσύ λίγο να προσπαθήσεις. Δεν είναι εύκολο. Και ο Σιμώ παλεύει με τη συνήθεια που έχει κυριεύσει τη μιζέρια γύρω του.

Ο ερωτισμός γενικότερα παραμένει ταμπού στην κοινωνία μας;

ΛΔ: Πιστεύω ναι, είναι ακόμη. Γιατί εμπεριέχει συναίσθημα, άρα νιώθεις ερωτική διάθεση προς τον άλλον. Οπότε για να το δείξεις πρέπει να εκτεθείς. Είσαι ευάλωτος, οπότε φτιάχνουμε λίγο τοίχους να μην εκτεθούμε. Και αυτό το ονομάζουμε ταμπού «ω τι είπε και τι έκανε». Δεν είμαστε ελεύθεροι. Λέει κάποια στιγμή ο Σιμώ μέσα «αφήνω τις πόρτες μου ανοιχτές, το συναίσθημά μου γυμνό στο ρεύμα». Αυτό δεν είναι εύκολο.

ΒΜ: Ο έρωτας σε κάνει ευάλωτο. Ενώ αυτό που επικρατεί και μέσα στο έργο είναι «γάμα τη, πήδα τη την γκόμενα» και οι φίλοι του αυτό του λένε, χωρίς συναίσθημα. Και όταν έχουν καιρό να γαμήσουν βρίσκουν ένα κορίτσι και το παίρνουν ως παρέα. Το βιάζουν ομαδικά. Δεν υπάρχουν συναισθήματα. Και αν έχεις συναισθήματα είσαι μαλάκας.Σε αυτό τον κόσμο ζουν οπότε για αυτό και ο ερωτισμός βγαίνει από το στόμα της τόσο άγριος και ακραίος. Δεν είναι ένα αγοράκι και ένα κοριτσάκι που λέει «γεια, θες ένα λουλούδι;».

ΛΔ: Αυτό θέλει να του πει. Θες να σου δώσω ένα φιλί; Θες να κοιταχτούμε; Θες να πάμε μια βόλτα; Αλλά δεν το ξέρει γιατί γύρω της είναι πολύ σκληρά τα πράγματα.

Υπάρχει χώρος για συναίσθημα στην εποχή μας;

ΒΜ: Εγώ πιστεύω ότι το να τολμήσεις να αγαπήσεις, να τολμήσεις να δημιουργήσεις, να τολμήσεις να ξεχωρίσεις από το σύνολο είναι μια κίνηση που μέσα της εμπεριέχει πάντα την αποτυχία. Ο έρωτας έχει χυλόπιτα, η δημιουργία έχει αποτυχία, το να ξεχωρίσεις είναι επικίνδυνο, επομένως οποιαδήποτε κίνηση προς τα πάνω τη φοβόμαστε γιατί δε μας αρέσει να αποτυγχάνουμε. Οπότε καμιά φορά νιώθεις καλύτερα με το να κάθεσαι στα αυγά σου και να βρίσκεις άπειρες δικαιολογίες και να βρίζεις παρά να τολμάς. Δηλαδή η αποτυχία είναι απλά να πέφτεις και να ξανασηκώνεσαι. Δεν είναι για να το βάζεις στα πόδια. Αλλά νομίζω ότι η ζωή μας είναι χτισμένη στο ότι δεν τολμάμε τίποτα. Και μας αρέσει πολύ και έχουμε συνηθίσει πάρα πολύ να ζούμε με αυτό τον τρόπο. Και πιστεύω ότι όλοι μας φτιάχνουμε πολύ ωραίες κοσμοθεωρίες για να δικαιολογούμε τη στάση μας και για να γεμίζουμε τον εαυτό μας ψευδαισθήσεις εξέλιξης. Ότι γίνομαι όλο και καλύτερος ενώ στην ουσία είσαι πάντα στο ίδιο σημείο, μην πω και παρακάτω.

ΒΜ: Η πρώτη σκέψη που κάνει ένας άνθρωπος είναι «και γιατί να το κάνω;». Η ματαιότητα ας πούμε. Γιατί ας πούμε να γράψω; Γιατί να δώσω τη ζωή μου; Γιατί να ερωτευτώ; Γιατί να τολμήσω να φάω μια χυλόπιτα; Γιατί να ξεχωρίσω την άποψή μου από τους άλλους και μετά να με χλευάσουν; Για ποιον να το κάνω; Και όταν τα κίνητρά σου είναι πάντα προσωπικά, δηλαδή η προσωπική μας εξέλιξη, τότε και όλες οι κινήσεις είναι και πολύ προσεκτικές. Βλέπεις ότι όλοι κινούμαστε βήμα-βήμα να πετύχουμε κάτι. Ενώ καμιά φορά χρειάζεται μια τολμηρή έξοδος. Σουλιώτισσες (γέλια).

Το Θέατρο Τέχνης δοκιμάζει κάτι διαφορετικό φέτος, πιο σύγχρονο και διαφορετικό. Πώς βλέπετε αυτή την προσπάθεια;

ΒΜ: Χαιρόμαστε που συμμετέχουμε. Είναι ωραίο και να βλέπεις ανθρώπους που εκτιμάς να μπαινοβγαίνουν μέσα στο θέατρο που κάνεις πρόβα, να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που εκτιμάς. Φέτος το Θέατρο Τέχνης έγινε ένας τόπος συνάντησης. Συναντιέσαι και κάτι γίνεται. Και όλο αυτό είναι και ένας πυρήνας δημιουργίας.

Τι είναι αυτό που ζητάτε από το θέατρο; Τόσο ως θεατές αλλά και ως συμμετέχοντες σε αυτό.

ΛΔ: Εγώ όταν βλέπω μια παράσταση θέλω να με κάνει να νιώθω. Να ξυπνάνε συναισθήματα που ίσως έχω ξεχάσει και ίσως με την καθημερινότητα έχουν λίγο παραγκωνιστεί. Αλλά το θέατρο νομίζω αυτό είναι. Έρχεται να σου δείξει ή να σου αφυπνίσει, να σου ξυπνήσει συναισθήματα που εσύ ξεχνάς. Γιατί η καθημερινότητα σε κάνει λίγο πιο μηχανάκι. Οπότε θέλω να νιώθω και νομίζω για αυτό είμαι και εδώ. Να είμαι ελεύθερη να μπορώ να νιώσω χωρίς να κρίνω. Γιατί και όλο αυτό που γίνεται γύρω μας, σε κρίνει, φοβάμαι μη με κρίνει μην είμαι κακή… Όχι, χωρίς καμία κρίση. Καθαρά. Συναίσθημα και να νιώθω.

ΒΜ: Εγώ φοβάμαι το θέατρο και ως δημιουργός και ως θεατής, αλλά και συνεχίζω να δουλεύω σε αυτό και να βλέπω παραστάσεις. Νομίζω που αυτό ενώ σε βασανίζει σε τραβάει κιόλας είναι γιατί έχει ένα στοιχείο αφύπνισης. Σε ανησυχει. Ενώ όλοι θέλουμε να είμαστε καλά και να είμαστε ήρεμοι και να βρούμε επιτέλους αυτή την απόλυτη ευτυχία, νομίζω ότι ο άνθρωπος ποτέ δεν ησυχάζει και θέλει πάντα κάτι να τον ταρακουνάει και το θέατρο δεν ξέρω ποιος είναι ο σκοπός του, αλλά σίγουρα να αφυπνίζει είναι. Μέσα δηλαδή από αυτό που είπε και η Λένα. Να βγει ένας αναστεναγμός από μέσα σου βλέποντας μια ωραία παράσταση και να χαθείς μέσα στην ιστορία και να αρχίσεις να σκέφτεσαι πάλι. Γιατί το φοβερό είναι ότι το θέατρο το ανακαλύπτεις σε κάθε παράσταση που βλέπεις. Δηλαδή πάλι βλέπεις να λειτουργεί ο μηχανισμός αυτός που πάλι φαντάζεσαι μια ιστορία και κάνεις εικόνες και λες τι ωραίο που είναι το θέατρο και μετά πάλι το ξεχνάς, μπορεί να δεις μια παράσταση που να μη λειτουργεί αυτό και να λες «τι είναι το θέατρο» και μετά πάλι το ανακαλύπτεις αλλά συνεχώς βλέπεις ότι είναι κάτι άπιαστο. Δεν μπορείς να το πιάσεις. Πρέπει συνεχώς να είσαι αγχωμένος και να το κυνηγάς και βασικά πάντα στο κυνήγι μένεις. Δεν πιάνεις ποτέ τίποτα. Συνέχεια κυνηγάς.

ΛΔ: Ναι, εγώ είμαι αισιόδοξη.

ΒΜ: Μουδιασμένοι ίσως λίγο.

ΛΔ: Εγώ έχω μια αισιοδοξία όμως. Αλλιώς πώς;

ΒΜ: Είναι αυτό το μούδιασμα που ήταν όλα σκοτεινά και σου λένε «εντάξει, θα πάνε καλύτερα τα πράγματα». Και χαίρεσαι, αλλά η μετάβαση από το ένα στο άλλο έγινε πολύ απότομα. Πάντως έχει πλάκα στην «Ιστορία της αυτοθυσίας» που κάνω αυτές τις ερωτήσεις στην αρχή, έχει αρχίσει και λέει «- Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ήρωας; - Ο Βαρουφάκης» και «- Ποιος είναι ο μεγαλύτερος δειλός που έχετε γνωρίσει στη ζωή σας; - Ο Αντώνης Σαμαράς». Ο κόσμος πριν από αυτό δεν το έκανε. Να εκφράζεται πολιτικά ξεκάθαρα και με χιούμορ. Ότι ναι ρε παιδί μου εννοείται, ο Βαρουφάκης είναι αυτή τη στιγμή σαν σούπερ ήρωας. Και μου έκανε εντύπωση αυτό γιατί το λένε πολλοί και γελάνε. Όταν κάποιος το λέει γελάνε όλοι μαζί και γουστάρουν. Γιατί νομίζω ότι θέλουμε να πιστέψουμε σε ήρωες  κάποια στιγμή. Μας χρειάζεται κάποια στιγμή κάποιος να πει «Άντε γαμηθείτε, δε θα κοιτάξω μόνο την καριέρα μου και τον εαυτό μου. Μπορεί και να προσπαθήσω να κάνω όντως αυτό που λέω ότι θα κάνω». Αυτή δεν είναι η δουλειά τους; Είναι πολιτικοί. Για αυτό τους ψηφίζουμε, για αυτό είναι εκεί, για αυτό παίρνουν τόσα χρήματα, για να κάνουν αυτό που λένε. Έχουμε συνδέσει τον όρο πολιτικό με κάποιον που μας λέει κάτι, βγαίνει και μετά δεν το κάνει. Αυτό είναι ο πολιτικός, μην τρελαθούμε κιόλας. Για να μας διορίσει κανά δυό ξαδέρφια στο δημόσιο.

ΛΔ: Ξέρεις τι νομίζω ότι έχει γίνει τώρα; Γενικά έχουμε ξεχάσει την ομαδικότητα. Και νιώθω ότι οι συγκεκριμένοι μας έβαλαν κι εμάς λίγο στο παιχνίδι. Και αυτό έχει μια ισχύ. Έλειπε η αισιοδοξία.

ΒΜ: Ναι και οι συγκεντρώσεις που έγιναν τώρα. Δηλαδή πορεία συμπαράστασης και χωρίς επεισόδια; Γιατί όταν συμπαραστέκεσαι, γιατί να κάνεις επεισόδια; Και βλέπεις πολύ καθαρά αυτή την αλλαγή νοοτροπίας. Όταν αλλάζει κάτι σε μια χώρα η Ευρώπη ξαφνικά δείχνει τα σιδερένια της όρια. Ότι δε χωράνε αυτά τα πράγματα εδώ. Είναι σαν να κάνεις λίγο ένα άνοιγμα και συνειδητοποιείς όχι μόνο το εδώ που ζεις εδώ, αλλά το πιο ανοιχτό. Και λες μαλάκα, κοίτα πού ζούμε. Δηλαδή πόσοι παράγοντες παίζουν ρόλο στη ζωή μας που είναι πολύ μακριά από εμάς, αλλά εδώ ζούμε. Είμαστε μέρος αυτού του συνολικού πράγματος που λέγεται Ευρώπη ή κόσμος και δεν το αντιλαμβανόμαστε πολλές φορές.

ΒΜ: Εγώ αυτή την περίοδο έχω βρει μια πολύ ωραία ασχολία: κοιμάμαι. Φοβερό χόμπι (γέλια). Γιατί ξεκινάμε πρόβες νωρίς το πρωί, μετά έχω και παρατάσεις οπότε μετά απλά κοιμάμαι. Εσύ Λένα δε μου έχεις πει τι χόμπι κάνεις. Ασχολείσαι με τίποτε άλλο εκτός από το θέατρο;

ΛΔ: Δεν προλαβαίνω. Τρώω και μαγειρεύω και προσπαθώ να βλέπω τους φίλους μου.

ΒΜ: Της αρέσει όντως πολύ το φαγητό. Το βάζει νούμερο ένα. Θα μπορούσε να κάνει μια παράσταση με γαστριμαργικές διαστροφές (γέλια).

Είδατε τώρα τελευταία κάτι που σας κέντρισε την προσοχή;

ΒΜ: Εγώ το «Birdman» είδα και μ’άρεσε πολύ. Και το «Whiplash» αλλά ειδικά το «Birdman» με αποτρέλανε (σ.σ. η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε τη μέρα πριν την τελετή απονομής των Όσκαρ όπου το «Birdman» τελικά... αποτρέλανε και την Ακαδημία). Τη μία μέρα που είχα δύο ώρες ελεύθερες, έχασα δύο ώρες ύπνου για να δω μια ταινία.

Μελλοντικά σχέδια;

ΒΜ: Εμείς συνεχίζουμε στο Skrow την «Ιστορία της αυτοθυσίας» και το «Μπιλ και Λου» μέχρι το Πάσχα, τα κορίτσια που δουλεύουν μαζί θα κάνουν μια καινούρια παραγωγή σε κείμενο Κατερίνας Μαυρογεώργη και εμείς θα κάνουμε σιγά-σιγά την επόμενη παραγωγή μας για του χρόνου.

Μετάφραση - Διασκευή: Μαριάννα Κάλμπαρη. Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαυρογεωργίου & Μαριάννα Κάλμπαρη. Σκηνικά-κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Μουσική επιμέλεια:  Γιάννης Σορώτος. Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου.

Παίζουν (Αλφαβητικά): Λένα Δροσάκη, Βασίλης Μαυρογεωργίου.

Πληροφορίες: «Η Λίλα λέει» του Σιμώ στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα. Διάρκεια παραστάσεων: 2 Μαρτίου -  7 Απριλίου. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις  21:15, Τετάρτη στις 20:00. Εισιτήρια: Τρίτη και Τετάρτη 15 ευρώ Γενική Είσοδος,10 ευρώ φοιτητές, άνεργοι με κάρτα ΟΑΕΔ, ΑΜΕΑ, νέοι κάτω των 23 ετών, συνταξιούχοι άνω των 65 ετών & groups 8 ατόμων και άνω. Δευτέρα Γενική Είσοδος 10 ευρώ. Προπώληση: viva.gr.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]