Ο Γιάννης Μόσχος γράφει κριτική για την παράσταση «Kiska» της ομάδας ChameleoN που παρουσιάζεται στο Beton 7 σε σκηνοθεσία Ηλιάνας Μαυρομάτη.

Έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια από την υπόθεση των οροθετικών ιερόδουλων που απασχόλησε τα ΜΜΕ τον Μάιο του 2012  και ήδη αργοσβήνει στη λήθη του συλλογικού υποσυνείδητου. Οι γυναίκες που συνελήφθησαν και βρέθηκαν θετικές στον ιό του HIV διαπομπεύθηκαν και καταδικάστηκαν και οι πελάτες τους αθωώθηκαν στα μάτια της κοινωνίας, αφού ό,τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες είναι εντάξει,  αρκεί να μην το μάθουν οι γείτονες και πέσουν έτσι ομαδικά από τα σύννεφα. Αυτά τα τρία χρόνια φαντάζουν ένας αιώνας μακριά σε πολιτικό επίπεδο με πολλά να έχουν μεσολαβήσει, αλλά κάποια ριζική αλλαγή στις δομές τις κοινωνίας δε φαίνεται να έχει συμβεί. Και καθώς το θέατρο είναι επιφορτισμένο να καθρεφτίζει την κοινωνία και ειδικότερα τις δυσλειτουργικές πτυχές της, εκείνες οι μέρες ξαναζούν στον πολυχώρο Beton 7 μέσα από τις ανησυχίες της νεοσύστατης ομάδας ChameleoN.

Ο όρος devised theatre έχει γίνει λίγο βολικός τον τελευταίο καιρό, ωστόσο σε αυτή την περίπτωση δεν πρόκειται περί ταμπέλας αλλά περισσότερο για ανάγκη δημιουργίας. Το συγκεκριμένο θέμα είναι που ένωσε τα μέλη της ομάδας και τα κινητοποίησε να μοιραστούν την άποψή τους για όσες κοινωνικές αγκυλώσεις έφεραν αυτές τις γυναίκες-θύματα στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Έχουν μελετήσει εις βάθος, δε χρησιμοποιούν όμως λογική ντοκουμέντου. Η παράσταση φέρνει απέναντι δύο γυναίκες στις δύο αντίθετες μεριές ενός ανακριτικού γραφείου. Από τη μία πλευρά η αστυνομικός Ελένη και από την άλλη η εκδιδόμενη Ρωσίδα Kiska. Και μέσα από αυτή τη σύγκρουση δύο κόσμων έρχονται στο προσκήνιο ζητήματα προκατάληψης, ρατσισμού, σεξισμού, ξενοφοβίας και διαφόρων άλλων προβληματικών τάσεων που διακρίνουμε γύρω μας σε καθημερινή βάση.

Καθοριστική εξελίσσεται η απόφαση να μην τοποθετηθεί ένας άνδρας αστυνομικός απέναντι στην Kiska, αλλά μια γυναίκα. Έτσι δεν υπάρχει ο φόβος να χάσουμε το δάσος μένοντας σε μια επίπεδη μάχη των φύλων και διαγράφεται πιο καθαρά πως φαλλοκρατικές αντιλήψεις διατρέχουν ολόκληρη την κοινωνία και δεν περιορίζονται μόνο στο ανδρικό φύλο. Η αντιπαράθεση μεταξύ της Ελένης και της Kiska είναι σκληρή και άνιση, με την πρώτη να έχει αναλάβει να υπερασπιστεί το στρουθοκαμηλισμό μιας ολόκληρης κοινωνίας και τη δεύτερη να βρίσκεται ήδη στον γκρεμό, να κρατιέται με το ένα χέρι και να προσπαθεί να διασώσει τουλάχιστον την αξιοπρέπειά της ως άνθρωπος. Μήπως και η Ελένη δεν είναι όμως σιδηροδέσμια κάποιων άγραφων νόμων και μιας προτεσταντικού τύπου ηθικής;

Η Ηλιάνα Μαυρομάτη παίρνει θετικό πρόσημο στην πρώτη της σκηνοθετική απόπειρα. Ίσως σε κάποια σημεία το πάθος της για το πρότζεκτ να ξεχειλίζει υπέρ του δέοντος, ειδικά στον τρόπο που απεικονίζει τα συναισθήματα των δύο γυναικών, η ματιά της έχει όμως άποψη και κάνει την παράσταση να ρέει πιο «ανάλαφρα» απ’ ό,τι περιμένεις με βάση το θέμα, χωρίς να σημαίνει πως όταν χρειάζεται δε θα σου δεθεί κόμπος το στομάχι και δε θα ξεροκαταπιείς. Έξυπνη η κίνηση η παρεμβολή διαφόρων βίντεο, με αποκορύφωμα το φινάλε με τον υπουργό του Γιάννη Στάνκογλου. Από τους δύο κεντρικούς ρόλους, ξεχωρίζει η Μαρία Γίτσα στο ρόλο της Kiska η οποία στις επίμαχες στιγμές είναι συνταρακτική και κουβαλά πάνω στο σώμα της τις πληγές της θυματοποίησης και του στιγματισμού. Η Κάλλι Μαυρομάτη εκτός όλων των άλλων φέρνει και μια διακριτική κωμική νότα στην παράσταση που μόνο καλοδεχούμενη είναι.

Η τέχνη θα είναι πάντα το μοναδικό καταφύγιο μέσα στα πλαίσια του οποίου μπορεί να αποδοθεί μια αίσθηση δικαιοσύνης. Βέβαια σε αυτή την περίπτωση δεν υφίσταται τίσις, μα και μόνο που υπάρχει η δυνατότητα αυτή η ιστορία να επανέλθει και να ευαισθητοποιήσει το κοινό που θα την παρακολουθήσει αποτελεί από μόνο του μια μορφή δικαίωσης. Το θέατρο των ChameleoN εκφράζει το εδώ και το τώρα της κοινωνίας μας και μας φέρνει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα δίχως ωραιοποιήσεις. Η «Kiska» θα παίζεται στο Beton 7 όλα τα Δευτερότριτα του Μαρτίου και αξίζει μια επίσκεψή σας.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]