Η Κατερίνα Μπερδέκα μας μιλά για την παράσταση «Βυσσινόκηπος. Παρασκήνια».

Η ομάδας MeWe της Κατερίνας Μπερδέκα επανέρχεται μετά το «Έγκλημα στα παρασκήνια» του Γ. Μαρή και τον «Κροκόδειλο» του Φ. Ντοστογέφκσι για να παρουσιάσει τη ζωή των άνθρωπων του θεάτρου στα παρασκήνια. Για αυτό το σκοπό επιστράτευσε τον κλασικό «Βυσσινόκηπο» του Τσέχωφ, λόγω των παραλληλισμών που μπορούν να γίνουν ανάμεσα στις σχέσεις των χαρακτήρων επί σκηνής και μεταξύ των ηθοποιών που τους υποδύονται μακριά από αυτή.

Η παράσταση «Βυσσινόκηπος. Παρασκήνια» ξεκίνησε το Σάββατο που μας πέρασε στο φουαγιέ του θεάτρου Θησείον, την ίδια στιγμή που από τη σκηνή θα ακούγονται αποσπάσματα από την «κανονική» παράσταση του Τσέχωφ. Θέατρο μέσα στο θέατρο λοιπόν και γύρω από αυτή τη συνθήκη έρχονται στην επιφάνεια οι ζωές των ηθοποιών που τόσο επηρεάζουν αλλά και επηρεάζονται από τη μαγευτική πραγματικότητα της σκηνής.

Εμείς επικοινωνήσαμε με την Κατερίνα Μπερδέκα που είχε την ιδέα για αυτό το ξεχωριστό πρότζεκτ και μας μίλησε για τη δύναμη που ασκεί πάνω μας το θέατρο. Τόσο ως θεσμός όσο και ως χώρος.

Τι είναι αυτό που σας ώθησε να επιλέξετε τον «Βυσσινόκηπο» για να αναδείξετε τα παρασκήνια ενός θεάτρου;

Ο μοναδικός λόγος που αυτό το έργο είναι ο Βυσσινόκηπος και όχι οποιοδήποτε άλλο έργο σημαντικό είναι η εξής υπόθεση: «Τι θα γινόταν αν ένα θέατρο κινδύνευε να πουληθεί και μέσα στη σκηνή παιζόταν ο Βυσσινόκηπος όπου το κτήμα κινδυνεύει να πουληθεί;». Οι σχέσεις των ανθρώπων των παρασκηνίων, τα προβλήματα, οι έρωτες, θα ήταν ανάλογα όποια παράσταση παιζόταν στη σκηνή. Ο Βυσσινόκηπος όμως μας δίνει αυτή ακριβώς την ταυτόχρονη συνθήκη, τον κίνδυνο να πουληθεί κάτι που είναι τόσο σημαντικό. Από την στιγμή, βέβαια που η παράσταση που παίζεται επί σκηνής είναι ο Βυσσινόκηπος αναπόφευκτα τα δικά μας παρασκήνια παντρεύτηκαν με τους χαρακτήρες του, με την ατμόσφαιρά του και με τις υπόλοιπες θεματικές του.

Η φύση της παράστασης είναι από μόνη της ιδιαίτερη. Πώς αντιμετωπίζει την παρουσία του κοινού στα παρασκήνια και τι να περιμένει ο κόσμος;

Το κοινό θα «κρυφτεί» στα παρασκήνια για να παρακολουθήσει όσα διαδραματίζονται «πίσω» από την παράσταση. Δεν εμπλέκουμε το κοινό στη δράση μας-ας μην φοβηθούν, θα είναι «αόρατοι»..- με την έννοια ότι όταν παίζεται μια παράσταση τα παρασκήνια είναι ένας χώρος όπου το κοινό απαγορεύεται να μπει. Είναι ένα άβατο το οποίο δεν καταργούμε την δική μας παράσταση. Απλώς το εκθέτουμε σε κοινή θέα.

Μια καλή παράσταση πιστεύω έχει μια ισορροπία και μια θερμοκρασία που δεν μπορεί να μεταβληθεί σε υψηλό βαθμό. Όμως τα παρασκήνια, η ατμόσφαιρα που υπάρχει, οι τσακωμοί, η βαριεστημάρα καμιά φορά, οι υπόγειοι ή και φανεροί έρωτες είναι ένα σκαλοπάτι πριν πατήσει ο ηθοποιός το πόδι του στη σκηνή. Και ο ηθοποιός οφείλει να-και έχει-ανοιχτές τις κεραίες του πριν παίξει. Ναι, τα παρασκήνια κάτι ρυθμίζουν στην παράσταση, ή έστω κάτι από αυτά μεταφέρεται στον αέρα της σκηνής.

Μπορεί ένα έργο να σημαδέψει άμεσα τη ζωή ενός θεατράνθρωπου σε σημείο να την ορίσει για το διάστημα που καταπιάνεται με αυτή;

Ναι. Ναι. Ναι. Πώς αλλιώς; Η δική μου, τουλάχιστον, εμπειρία είναι ότι κάθε φορά, στην αρχή, φοβάμαι πως δεν έχω συνδεθεί ιδιαίτερα με αυτό που πρόκειται να παρουσιάσω. Αργότερα πάντα καταλαβαίνω ότι από την πρώτη στιγμή που μου μπαίνει στο μυαλό μια ιδέα για μια παράσταση δεν ησυχάζω στιγμή. Όλα περιστρέφονται γύρω από αυτό και όλα καταλήγουν σ’ αυτό. Πρέπει να περάσει πολύ καιρός και μετά την πρεμιέρα για να ησυχάσει το εσωτερικό μου τοπίο και άρα να είναι και πάλι γόνιμο για κάτι επόμενο. Με αυτή την έννοια δεν κατάλαβα ποτέ το κυνήγι της επόμενης σαιζόν. Σε ένα «κουρασμένο» χωράφι δεν φυτρώνει τίποτα που θα έλεγε και η γιαγιά μου.

Υπάρχουν πράγματα που είναι καλύτερο να μένουν για πάντα στα παρασκήνια;

Όχι, απλώς υπάρχουν πράγματα που δεν θα είχαν τόσο μεγάλο θεατρικό ενδιαφέρον ώστε να παρουσιαστούν στη σκηνή-αν και πολλές στιγμές άπραγης σιωπής για μένα έχουν ενδιαφέρον και έχουν ενταχθεί στην παράσταση. Για παράδειγμα έχουν πάντα ενδιαφέρον για μένα οι ατελείωτες οικονομικές συζητήσεις για να στηθεί ο προϋπολογισμός μιας παράστασης αλλά θεωρώ ότι αυτή είναι μια προσωπική μου διαστροφή που δεν αφορά όλους.

Με πλήγωσε ιδιαίτερα το κλείσιμο του κύκλου της διαχείρισης του θεάτρου Χώρα από τον Γιώργο Λυκιαρδόπουλο και τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη που διαχειριζόταν. Δεν έκλεισε το ίδιο το θέατρο αλλά έκλεισε ένας κύκλος πολύ σημαντικός για μένα μιας σημαντικής προσπάθειας να δημιουργηθεί ένα θέατρο με μεγάλες παραστάσεις αλλά και νέους ανθρώπους. Τι σε πληγώνει σε κάτι που συμμετέχεις και εσύ προσωπικά; Οι στιγμές ελπίδας που δημιουργήθηκαν και μετά δεν υπάρχουν πια. Η στιγμή που μιλήσαμε ο Γιώργος, ο Κωνσταντίνος και εγώ και ήμουν διακοπές και άκουσα τον ενθουσιασμό στη φωνή τους. Και τον ακολούθησα.

Δεν θα μπορούσα όμως να μην αναφέρω δυο θέατρα ιδιαίτερα σημαντικά και με τα οποία δεν είχα καμιά σχέση παρά μόνο ως θεατής. Το θέατρο Αμόρε και το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου. Γιατί στεναχωρήθηκα; Γιατί διαφορετικοί λόγοι για το κάθε ένα από αυτά τα κατέστησαν σημαντικούς φορείς υψηλού θεατρικού πολιτισμού. Αν δεν στεναχωρηθεί για το τέλος τους ένας άνθρωπος που θέλει να λέγεται «του θεάτρου» τότε για τι θα στεναχωρηθεί; Επειδή δεν προχωράει η προσωπική του καριέρα;..

Μελλοντικά σχέδια υπάρχουν αυτή τη στιγμή;

Σχέδια που υπήρχαν από πάντα και ακόμα δεν έχουν εκκολαφθεί για το μέλλον.

Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μπερδέκα. Κείμενο: Στράτος Σωπύλης, Κατερίνα Μπερδέκα. Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Μουσική: Δημήτρης Παπαλάμπρου. Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Φαίδων Καστρής, Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη, Αθηνά Μπερδέκα, Κωνσταντίνος Μωραίτης, Τάκης Σακελλαρίου, Στράτος Σωπύλης.

Στην παράσταση ακούγονται ηχογραφημένα αποσπάσματα του «Βυσσινόκηπου» του Τσέχωφ σε μετάφραση Θωμά Μοσχόπουλου. Στα αποσπάσματα ακούγονται οι φωνές των σκηνοθετών: Κατερίνα Ευαγγελάτου, Γιάννης Καλαβριανός, Λίλλυ Μελεμέ, Γιάννης Μόσχος, Γιάννης Σκουρλέτης, Τάκης Τζαμαργιάς, Κώστας Φιλίππογλου, Αργυρώ Χιώτη, και της stage manager Μαρίας Κακάρογλου.

Πληροφορίες: «Βυσσινόκηπος. Παρασκήνια» στο θέατρο Θησείον, ένα θέατρο για τις τέχνες, Τουρναβίτου 7, Θησείο. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Σάββατο 23:45, Κυριακή 22:00. Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 12 ευρώ, Φοιτητικό, άνω των 65, ανέργων: 10 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: Ticket Services, Πανεπιστημίου 39 (εντός Στοάς Πεσμαζόγλου), Τηλεφωνική αγορά: 210 7234567, Online: www.ticketservices.gr, Προπώληση εισιτηρίων και στα Καταστήματα Forthnet. Διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]