Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την παράσταση «Θείος Βάνιας» που παρουσιάζεται στο θέατρο Χορν σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ.

Δεν είναι λίγοι οι σκηνοθέτες που αναμετρήθηκαν με τον «Θείο Βάνια» του Τσέχοφ. Να αναφέρω χαρακτηριστικά τον Κουν, τον Βολανάκη, τον Μιχαηλίδη, τον Βογιατζή, τον Χουβαρδά, που ο καθένας τους έδωσε το προσωπικό του στίγμα χτίζοντας μια αψίδα από στανισλαφσκικές μέχρι ανατρεπτικές προσεγγίσεις. Ολοι τους θέλησαν -και κατάφεραν- να συνομιλήσουν με τους προβληματισμούς της εποχής τους αναδεικνύοντας τη βιωσιμότητα του εξαιρετικού αυτού έργου. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, ο «Θείος Βάνιας», με τη βαθιά μελαγχολία, τα υπαρξιακά ζητήματα, την ανατομία των κοινωνικών συνθηκών και την αδιέξοδη προοπτική των προσώπων του, ταυτίζεται με το τέλμα της κοινωνικοπολιτικής ζωής μας και η ανάγνωσή του απαιτεί μια άλλη ματιά.

Η Λίλη Μελεμέ ούτε μια νέα απόπειρα ανάγνωσης του έργου προσφέρει, ούτε τα εχέγγυα μιας ολοκληρωμένης πρότασης. Η κλασικότροπη σκηνοθεσία της, που παραπέμπει σε παλαιότερες σκηνικές προσπάθειες, αποδεικνύεται φιλότιμη απόπειρα αποκωδικοποίησης μιας terra incognita τόσο για εκείνην όσο και για τον θίασό της. Η αργόσυρτη παράσταση μάταια αγωνίζεται να υποδυθεί την πλήξη της ρωσικής επαρχίας, η καλή, καθαρή μετάφραση του κειμένου από τη Χρύσα Προκοπάκη μένει ανεκμετάλλευτη (όπως και το υπαινικτικό του χιούμορ) και οι πολυδιάστατοι χαρακτήρες, με τους ανεκπλήρωτους έρωτες, τις ακυρωμένες επιθυμίες και τις εσωτερικές ιλιγγιώδεις αναταράξεις, σχηματοποιούνται σταθμεύοντας σε ένα επιφανειακό επίπεδο.

Οι ηθοποιοί μοιάζουν υποψιασμένοι για όσα υποβόσκουν κάτω από την περιβόητη τσεχοφική ατμόσφαιρα, αλλά αρκετοί από αυτούς είναι ανήμποροι να διεισδύσουν στην ουσία της. Ο Γιάννης Φέρτης (Θείος Βάνιας), γοητευτικός σαν παρουσία αλλά κραυγαλέος δίχως λόγο. Η Μαρίνα Ψάλτη (Ελένα) απέχει ηλικιακά από την 27χρονη ηρωίδα και συνεχώς ακκιζόμενη, με στιγμές αμηχανίας, δεν πείθει για την καταλυτική επιρροή της πάνω στο ερωτικό ένστικτο των αντρών. Η Αλεξία Καλτσίκη (Σόνια) δείχνει τη δυναμική της ιδιαίτερα στον τελευταίο μονόλογο. Ο Στέλιος Μάινας (Αστρόφ) κινείται με άνεση και ο Γιάννης Βόγλης υποδύεται με θαυμαστή αμεσότητα τον ρόλο του καθηγητή Σερεμπριάνκοφ. Συμπαθητικές ερμηνείες καταθέτουν ο Χάρης Χαραλάμπους, η Ερση Μαλικένζου, ενώ εκτός κλίματος είναι η Μελίνα Βαμβακά. Ενδιαφέρον το σκηνικό της Αριάδνης Βοζάκη, λειτουργικά τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα και ατμοσφαιρική η μουσική του Σταύρου Γασπαράτου. Ωστόσο κάποιες γέφυρες αναπνοής δεν δικαιώνουν το εγχείρημα.

Ελένη Πετάση - [email protected]