Ο Γιάννης Μόσχος γράφει κριτική για την παράσταση «Τα Γεγονότα» του Ντέηβιντ Γκρέηγκ (David Greig) που παρουσιάζεται στο Μικρό Γκλόρια σε σκηνοθεσία Αντώνη Γαλέοου.

Η βία έχει πολλά πρόσωπα. Εκφράζεται ξαφνικά και απότομα και πάντα σοκάρει. Η πίστη ότι μια κοινωνία δίχως βία είναι εφικτή καταλήγει μάλλον ουτοπική ρίχνοντας μια ματιά έως τα βάθη της ιστορίας, το ζητούμενο επομένως είναι πώς αντιδράς σε αυτή. Το να πέσεις προσωρινά από τα σύννεφα είναι σίγουρα ένας τρόπος, η προσπάθεια για κατανόηση των αιτιών που οδήγησαν στην εμφάνισή της είναι τελικά ο πιο δύσκολος δρόμος και αυτός που έχει μια τύχη να περιορίσει μελλοντικές εκφάνσεις της. Η βία ως πράξη μίσους δημιουργεί περισσότερο μίσος και η αλυσίδα του θανάτου όλο και μεγαλώνει. Η απόπειρα κατανόησής της είναι λοιπόν μια λύση που απαιτεί όχι μόνο τόλμη, αλλά και μεγαλείο ψυχής και παραγκωνισμό των πιο ισχυρών ενστίκτων που διέπουν την ανθρώπινη φύση.

Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από τη σφαγή που προκάλεσε ο Άντερς Μπρέιβικ στο νησί Ουτόγια του Όσλο και τα «γιατί» συνεχίζουν να αιωρούνται σαν φαντάσματα. Έτσι απλά μια μέρα του Ιουλίου 77 νέοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μέσα από μια πράξη που ξεπερνά τα όρια της σκέψης και της ύπαρξης. Ο Σκωτσέζος θεατρικός συγγραφέας Ντέηβιντ Γκρέηγκ δέχτηκε πρόσκληση να μεταβεί στη Νορβηγία και να γράψει ένα έργο για τα γεγονότα της αποφράδας 22ας Ιουλίου του 2011. Τη διάρκεια που έμεινε στο Όσλο βρέθηκε στην παράσταση μιας χορωδίας και τότε συνειδητοποίησε πως αυτό που ήθελε να γράψει είναι η αντιδιαστολή ο,τιδήποτε φωτεινού απέναντι στο ατέρμονο σκοτάδι της βίας. Κάπως έτσι

«Τα Γεγονότα» χαρακτηρίστηκαν Θεατρικό Έργο της χρονιάς από τον Guardian και απέσπασαν διθυράμβους από τους New York Times. Και τώρα παρουσιάζονται μπροστά και από το ελληνικό κοινό, εγκαινιάζοντας έτσι τη νέα θεατρική σκηνή Μικρό Γκλόρια.

«Τα Γεγονότα» είναι ένα έργο σύγχρονο όχι μόνο ως προς τη θεματική του αλλά και με βάση τη δομή του. Δεν πρόκειται για μια παράσταση με κοστούμια και φωτισμούς και με συγκεκριμένη αρχή, μέση και τέλος. Όπως επίσης δε μιλάμε για ένα αποστειρωμένο είδος εξερευνητικού θεάτρου που οδηγείται στο διδακτισμό. Μόλις μπεις στην αίθουσα θα βρεις ήδη καθισμένους σε καρέκλες τους δύο ηθοποιούς της παράστασης (Θεοδώρα Τζήμου και Πάνος Βλάχος) και έκτοτε δε θα αισθανθείς ποτέ ότι είναι κάτι περισσότερο από δύο απλά μέλη του κοινού που αναλαμβάνουν να καθοδηγήσουν και τους υπόλοιπους προς έναν κοινό σκοπό. Η αίθουσα δε σε προϊδεάζει ότι θα παρακολουθήσεις θεατρική παράσταση (όχι τουλάχιστον με τον πατροπαράδοτο τρόπο) και αυτό είναι από τα ατού. Η μετάφραση του Αντώνη Γαλέου στο κείμενο του Γκρέηγκ είναι σαφής και επίκαιρη και σκηνοθετικά έχει δημιουργήσει την κατάλληλη ατμόσφαιρα ώστε να αναδειχθεί αυτόφωτο το μήνυμα των «Γεγονότων».

Στο κέντρο του έργου συναντάμε την Κλερ, μια ιερέα επικεφαλής μιας χορωδίας που απαρτίζεται από μέλη όλων των φυλών. Πιστεύει πως η μουσική έχει τη δύναμη να

εκμηδενίσει οποιαδήποτε διαφορά, όμως η χορωδία της πέφτει θύμα μαζικής δολοφονίας με την ίδια να μένει ως εκ θαύματος η μοναδική επιζήσασα. Σοκαρισμένη από το συγκλονιστικό γεγονός, αδυνατεί να προχωρήσει τη ζωή της. Παρόλα αυτά δεν επιλέγει το δρόμο του μίσους. Αποφασίζει να αναζητήσει τα αίτια που μπορούν να οδηγήσουν έναν άνθρωπο να κάνει κάτι τέτοιο σε έναν άλλο άνθρωπο, αφήνοντας στην άκρη τις καθεστηκυίες απόψεις γύρω από τη λογική και τη μεταφυσική πίστη και κοιτάζοντας πίσω από την πολιτική και την επιστήμη. Απέναντί της μονίμως «ο άλλος» στήνει τις άμυνές του και περιστοιχίζει τα τείχη του, αλλά αυτή επιμένει στην πίστη. Όχι σε κάποια ανώτερη οντότητα, μα στην ανθρώπινη επικοινωνία. Και αυτή είναι ίσως και η πιο οριακή πίστη που μπορεί να υπάρξει.

Μια χορωδία ακολουθεί την Κλερ σε κάθε της βήμα ως η φωνή της συνείδησής της. Υπό τη διεύθυνση του Δημήτρη Καραβίτη, μας παρουσιάζει τις ψυχικές διακυμάνσεις της ίδιας της και φέρνει στην επιφάνεια τη διαμάχη που λαμβάνει χώρα μέσα στην ψυχή της ανάμεσα στις δυνάμεις του φως και του σκοταδιού. Η Θεοδώρα Τζήμου είναι εξαιρετική ως συνήθως και με όσα εκφραστικά μέσα διαθέτει μετατρέπει το τραύμα της Κλερ σε συλλογικό. Από την άλλη, ο Πάνος Βλάχος είναι μια μικρή αποκάλυψη. Τον έχουμε συνηθίσει σε πιο εμπορικές και ασφαλείς επιλογές, εδώ ωστόσο βρίσκει την ευκαιρία να ξεδιπλώσει τις δυνατότητές του μέσα από ένα ευρύ φάσμα ρόλων και ερμηνειών. Χωρίς την πολύπλευρη παρουσία του δεν μπορούμε να φανταστούμε πώς θα λειτουργούσε το σκηνικό πείραμα των «Γεγονότων».

Δύσκολα μπορούμε να βρούμε κάποια άλλη παράσταση που να μοιάζει με «Τα Γεγονότα». Και αυτό γιατί στο τέλος της νιώθεις πράγματα που δεν ξεπερνούν μόνο τους άξονες της πίστης και της επιστήμης αλλά και το ίδιο το θέατρο. Ίσως επειδή τελικά η φύση του θεάτρου είναι να ξεπερνά τα όρια που το ίδιο θέτει στον εαυτό του. Υπάρχουν ελάχιστα εξωτερικά χαρακτηριστικά που εντάσσουν «Τα Γεγονότα» στο χώρο του θεάτρου, στο επίκεντρό τους όμως είναι θεατρική πράξη εν τη γενέσει της. Καυτή σαν λάβα και αιχμηρή σαν δόρυ. Οι παραστάσεις ολοκληρώνονται την Κυριακή 5 Απριλίου και όσοι αναζητάτε μια διαφορετική και έντονη εμπειρία που θα τεστάρει τις ανοχές και αντοχές σας, δεν έχετε παρά να σπεύσετε.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]