Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την παράσταση «Φιλουμένα» του Εντουάρντο ντε Φιλίππο που παρουσιάζεται στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή.

Σπάνια έχω δει τέτοια θερμή ανταπόκριση από τους θεατές στο τέλος μιας παράστασης. Το έργο του Εντουάρντο ντε Φιλίπο βέβαια απλό, ρεαλιστικό, συναισθηματικό, υπόδειγμα λαϊκού θεάτρου, διαθέτει όλα αυτά τα στοιχεία που μπορούν να συγκινήσουν το κοινό.

Ακόμη και με τις προσθήκες της Ελένης Ράντου, που το εμβολίασε με ψήγματα από την ταινία του Βιτόριο ντε Σίκα «Γάμος αλά ιταλικά», συνεντεύξεις του ντε Φιλίπο, σκέψεις των ηρώων και περισσότερο από το ήδη υπάρχον υποδόριο χιούμορ, το κείμενο διατηρεί την ουσία του πρωτότυπου.

Και παρότι η ιστορία της Φιλουμένα μοιάζει ξεπερασμένη στην εποχή μας, στόχος του σκηνοθέτη και της πρωταγωνίστριας-διασκευάστριας είναι να εξάρουν τον αγώνα ενός ανθρώπου να επιβιώσει μέσα στον εμπόλεμο κόσμο μας. Καταφέρνουν, λοιπόν, να παρασύρουν το μεγάλο κοινό στον έντεχνα δομημένο τραγικωμικό κόσμο του ντε Φιλίπο, έστω και αν αυτός παγιδεύεται στη «φυγή του εύκολου γέλιου και των εύκολων δακρύων».

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Φιλουμένα, μεγαλωμένη στις φτωχογειτονιές της Νάπολης, καταλήγει σε οίκο ανοχής. Εκεί την συναντά, την ερωτεύεται και την παίρνει μαζί του ο έμπορος Ντομένικο Σοριάνο αλλά αρνείται να την παντρευτεί παρότι συζούν επί εικοσαετία και εκείνη διαχειρίζεται με αφοσίωση τόσο το σπίτι όσο και την επιχείρησή του.

Οταν ο Σοριάνο ετοιμάζεται να συνδέσει τη ζωή του με μια άλλη γυναίκα, η Φιλουμένα επιστρατεύει κάθε τέχνασμα για να προστατεύσει τα τρία νόθα παιδιά της από τον εμπαιγμό της αστικής τάξης.

Χρησιμοποιεί, λοιπόν, ως όπλο για να αμυνθεί τα ίδια τα μέσα που η κοινωνία χρησιμοποίησε για να τη διαλύσει: το ψέμα ενάντια στο ψέμα, την απάτη ενάντια στην απάτη, την υποκρισία ενάντια στην υποκρισία.

Ο Σταμάτης Φασουλής, μέσα στο ρεαλιστικό, ανέμπνευστο σκηνικό του Μανόλη Παντελιδάκη, επιλέγοντας τη σιγουριά της πεπατημένης, έστησε μια συμβατική παράσταση που δεν κάνει την παραμικρή προσπάθεια να φέρει το κείμενο κοντά στην εποχή μας.

Η Ελένη Ράντου, παρότι διαθέτει τη φλόγα της ηρωίδας, καταφεύγει στις ευκολίες της και μόνο στο τέλος προσφέρει αυθεντική συγκίνηση ενώ ο Αλκις Κούρκουλος άνευρα τη συνοδεύει. Σωστή η Βίλμα Τσακίρη και επιτυχώς τσαχπίνα η Μαρία Διακοπαναγιώτου. Τα κορίτσια του οίκου ανοχής θορυβούν ενοχλητικά.

Ελένη Πετάση - [email protected]