Η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη γράφει κριτική για την παράσταση «Αχ!» των bijoux de kant που βρίσκεται σε μίνι περιοδεία.

Θα ξεκινήσω ανορθόδοξα. Με μια παραδοχή, που, ταυτόχρονα, αποτελεί και μια ευχαριστία. Ο Γιάννης Σκουρλέτης μαζί με τους Βijoux de Kant νοηματοδότησε εκ νέου με έναν πολύ ιδιοσυγκρασιακό τρόπο, που στάζει αμείλικτο  συναίσθημα,  ποιητικά κείμενα της σύγχρονης λογοτεχνίας μας. Ορόσημα. Επιζητώντας ταυτοχρόνως σταθερά εκείνη  την αυθεντική λαϊκότητα που ζητούσε επιμόνως και ο Τσαρούχης. Πήρε τον  Γιάννη Ιωάννου («Είσαι σκοπός και γύρω σου χορεύουν τσομπανόσκυλα») και τον μεταμόρφωσε  σκηνικά σε ζωή  που σπαρταρά κι  αλυχτά σαν ένα σκυλί που πονάει. Στο «Αχ», μια υπνωτιστική μεταγραφή της «Κερένιας Κούκλας» του Χρηστομάνου, από την Γλυκερία Μπασδέκη (το σημαντικότερο θεατρικό  έργο που έχει , κατά τη γνώμη μου, γράψει  μέχρι σήμερα η ποιήτρια) ο σκηνοθέτης μιλά για το ρευστό του ανθρώπινου ψυχισμού. Το θάνατο και την αναγέννηση. Και καθηλώνει.

Υπάρχει ένα αβαντάζ. Ο Σκουρλέτης προερχόμενος από τον χώρο των εικαστικών δεν έχει τα  στεγανά ενός τυπικού θεατρανθρώπου. Στο «Αχ» δημιουργώντας έναν απροσδόκητο «νέο» κι αρραγή Κόσμο, απέδωσε ακέραιο το μεδούλι της αθηναϊκής ηθογραφίας και πρώτου ελληνικού μυθιστορήματος που μιλά  για τη μεταφυσική του έρωτα, μέσα από συμβολισμούς και ένα συνταρακτικό ύμνο στη φύση και στο συναίσθημα. Ο έρωτας είναι κοσμογονία στο βιβλίο. Κοσμογονία γίνεται και στην παράσταση, όπου ο  σκηνοθέτης και σκηνογράφος διαχώρισε με ένα λεπτό τούλι τον κόσμο των νεκρών από τον κόσμο  των ζωντανών. Στην καρδιά των επίγειων, τοποθέτησε, σαν μαχαιριά, ένα μνήμα χωμάτινο, νωπό ακόμη,  με τα λουλούδια της κηδείας ζωηρά. Εκεί, στο πιο σκληρό κι αδιαφιλονίκητο σύμβολο, θρόνιασε το αντικείμενο του Έρωτα και την αιτία του θανάτου. Τον άνδρα. Ακόμη ένα σύμβολο. Το σχόλιο της νέας ανάγνωσης θέλει το θάνατο  παρόντα και στα δυο πεδία, λέγοντας χωρίς φωνασκίες: μην αυταπατάσθε, δεν υπάρχει πεδίο «καθαρό», αδιαμεσολάβητο  απ΄το θάνατο. Ζούμε μαζί του.

Τέσσερα πρόσωπα αναβιώνουν απ΄τις σελίδες του βιβλίου. Το ερωτικό τρίγωνο (οι σύζυγοι και η νεαρή ερωμένη). Και η κερένια κούκλα, απόκοσμη νεαρή γυναίκα στην παράσταση, το βρέφος της μικρής ερωμένης που εμφανίστηκε  ως δουλάκι στην οικία και α έφερε αναπάντεχα την Ανοιξη, σπέρνοντας  θάνατο. Το μωρό δεν έχει την εκτυφλωτική μορφή της μικρομάνας, αλλά την άρρωστη όψη της  φθισικής συζύγου που πεθαίνει. Όπως αυτή, και η Κερένια Κούκλα θα πεθάνει. Η μοιρολατρία της νομοτέλειας.

Η γλώσσα  της Μπασδέκη   στραφταλίζει, κροταλίζει στο στόμα και τα σώματα των επιδέξιων ερμηνευτών (Λένας Δροσάκη, Δημήτρη Μοθωναίου, Κατερίνας Μισιχρόνη, Μαίρης Συνατσάκη), μεταγγίζοντας ένα ατελείωτο «Αχ» -σωματικό και ψυχικό- , και έξω από τα σύνορα του υπερβατικού, ρεαλιστικού και συμβολικού συγχρόνως σκηνικού Κόσμου που συνέθεσαν οι Bijoux De Kant.

Ιωάννα Κλεφτόγιαννη