Η ηθοποιός/περφόρμερ Ρόζα Προδρόμου μας μιλά για την παράσταση «Pulsar».

Η παράσταση «Pulsar» είναι μια σόλο περφόρμανς της Ρόζας Προδρόμου που καταπιάνεται με το χρόνο, το θάνατο και τον οργασμικό ενθουσιασμό για ζωή. Βασικό ερώτημα της παράστασης είναι: Από πού αντλούμε πίστη όταν ο κόσμος φαίνεται να καταρρέει;

Πηγή έμπνευσης το υπερρεαλιστικό ποίημα «Αμοργός» του Νίκου Γκάτσου, που γράφτηκε το 1943, εν μέσω της κατοχής των Γερμανών Ναζί στην Ελλάδα και «Τα Τέσσερα Κουαρτέτα» του T.S. Eliot (1936-1942). Πρόκειται για έναν παραληρηματικό μονόλογο συνεχόμενης αφηγηματικής ροής που πραγματοποιεί εναλλαγές ελληνικών και αγγλικών. Πλάι στην «Αμοργό», ακούγονται και υφαίνονται αποσπάσματα από τα εξής έργα : «Ο θεός είναι νεκρός» από το Τάδε Έφη Ζαρατούστρα του Φ. Νίτσε, «Αυτό Είναι Μόνο για να Πω» του Κάρλος Ουίλιαμς Κάρλος, «Τα 4 Κουαρτέτα» του Τ.Σ. Έλιοτ, «Ωδή σε ένα Μήλο» του Π. Νερούντα και άλλα.

Εμείς επικοινωνήσαμε με την Ρόζα Προδρόμου η οποία μας εξήγησε τις καταβολές και τους στόχους της περφόρμανς και πώς η διττή συνθήκη της ζωής και του θανάτου επηρεάζει την αξιοποίηση του χρόνου μας.

Τι ήταν αυτό που σας κέντρισε στην «Αμοργό» του Νίκου Γκάτσου και τι να περιμένει το κοινό;

Η «Αμοργός» ήταν η σπίθα πίσω από τη δημιουργία αυτής της παράστασης, αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε το «από κάτω κείμενο». Στην παράσταση όμως, δεν ακούγεται παρά ένα σύντομο απόσπασμα από το σύνολο του έργου, το οποίο χρησιμοποιείται ως ξόρκι ή προσευχή ενάντια στη δύναμη καταστροφής του ανθρώπου, ένα ξόρκι ενάντια στον θάνατο.

Αυτό που με συγκινεί σ' αυτό το ποίημα είναι ότι ενώ γράφτηκε το 1943, περίοδο της Γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, είναι γεμάτο από ζωογόνο ορμή, αντιτείνοντας την αποδοχή στο παράπονο, τη δράση στη θλίψη. Κι αυτό είναι θέση και επιλογή της παράστασής μας.

Με ποιο κριτήριο έγινε η επιλογή των κειμένων που θα ακουστούν δίπλα στην «Αμοργό»;

Η παράσταση αποπειράται να αναζητήσει τα θραύσματα της εμπειρίας, γνώσης, φαντασίας που μπορούν να μας στυλώσουν σε καιρούς αποπροσανατολιστικούς κι απαιτητικούς. Αναζητήσαμε, λοιπόν, κείμενα που να εκφράζουν την απόγνωση της καθημερινότητας, τις υπαρξιακές μας ανησυχίες, αλλά και το χιούμορ που προκύπτει όταν προσπαθούμε να τα διαχειριστούμε όλα αυτά. Μεγάλο μέρος των κειμένων γράφτηκε κατά τη διάρκεια των προβών, προκειμένου να αποτυπωθεί η αίσθηση αυτή, μαζί με αποσπάσματα από άλλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Νομίζω γι' αυτό με συναρπάζει και με φοβίζει τόσο η έννοια του θανάτου. Γιατί χωρίς αυτόν, δεν υπάρχει το φαινόμενο της ζωής. Μας φέρνει, λοιπόν, αντιμέτωπους με τον χρόνο που μετράει αντίστροφα : αν όχι τώρα, πότε ; Όπως λέει κι ο Woody Allen, «η ζωή είναι γεμάτη μιζέρια, μοναξιά και πόνο - και επιπλέον τελειώνει πολύ γρήγορα».

Μάλλον το ιδανικό θα ήταν να αξιοποιήσουμε τον χρόνο με τα πράγματα που μας γεμίζουν, αντί να περιμένουμε το θαύμα. Εξάλλου το ότι είμαστε εδώ, ζωντανοί, αυτό  είναι το θαύμα.

Κατανοούμε καλύτερα την έννοια της πίστης αν την κρίνουμε στις πιο σκοτεινές στιγμές μας;

Η πίστη, είτε στον άνθρωπο, είτε σε κάτι ανώτερο ή ευρύτερο από αυτόν, νιώθω ότι είναι μια συνεχής διαπραγμάτευση. Οι σκοτεινές στιγμές μάς θυμίζουν ότι πλάι στη χαρά είναι ο πόνος, πλάι στη ζωή είναι ο θάνατος, πλάι στην ολοκλήρωση είναι το παράπονο. Χωρίς το σκοτάδι δεν υπάρχει το φως. Το αν θα επιλέξει κανείς να απελπιστεί ή να γραπωθεί από κάτι μεγαλύτερο από τον ίδιο, νομίζω συμβαίνει ταυτόχρονα, το ένα οδηγεί στο άλλο. 

Εσείς από πού αντλείτε πίστη όταν ο κόσμος φαίνεται να καταρρέει;

Είναι τόσο συχνά καταιγιστική αυτή η αίσθηση ανημποριάς μπροστά σε όσα συμβαίνουν καθημερινά, που είναι πολύ εύκολο να απελπιστεί κανείς. Η αλληλεγγύη, η δημιουργία, η αγάπη, οι καθημερινές δράσεις ουσιαστικής επικοινωνίας με καταπραΰνουν. Και βέβαια το χιούμορ μπορεί να απαλύνει σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση απελπισίας. Αλλιώς, είμαστε χαμένοι !

Πώς βλέπετε την κατάσταση στο χώρο του σωματικού θεάτρου αυτή την εποχή στην Ελλάδα; Υπάρχει το αντίστοιχο κοινό;

Σίγουρα ο όρος σωματικό θέατρο είναι πιο διαδεδομένος από ότι παλιότερα, αλλά και οι παραστάσεις που δανείζονται στοιχεία ή εκφράζονται εξ ολοκλήρου μέσα από αυτόν τον θεατρικό κώδικα έχουν αυξηθεί. Εξακολουθεί όμως να είναι σε μεγάλο βαθμό σχεδόν  ξένο σώμα, παρεξηγημένο είδος. Έχουμε μια προσήλωση σε πιο παραδοσιακές μορφές θεάτρου, αλλά και μια απουσία τεχνικής στην εκπαίδευση του ηθοποιού, που μάλλον δε βοηθάει στην κατανόηση του τί είναι επιτέλους αυτό το σωματικό θέατρο.

Το κοινό εκπαιδεύεται και ανάλογα με αυτά που βλέπει.  Δεν ξέρω αν υπάρχει το αντίστοιχο κοινό, θέλω όμως να πιστεύω ότι αν μια παράσταση έχει δομηθεί με τεχνική, ειλικρινή πρόθεση και δουλειά, μπορεί να αγγίξει τον θεατή, ανεξάρτητα από το είδος του.

Μελλοντικά σχέδια υπάρχουν;

Προσδοκούμε το Pulsar να ταξιδέψει στην Ελλάδα, για αρχή, για να διανύσει την πορεία του.

Επίσης, θα ήθελα να ασχοληθώ περισσότερο με τον κινηματογράφο, που είναι ένα είδος με τις δικές του απαιτήσεις, σε μεγάλο βαθμό διαφορετικές από του θεάτρου.

Συντελεστές
Ιδέα/σύλληψη/ερμηνεία: Ρόζα Προδρόμου. Σκηνοθεσία: John Britton. Κινησιολογική επιμέλεια: Μαριέλα Νέστορα. Μουσική: Τηλέμαχος Μούσας. Σκηνικά-κοστούμια: Λουκία Χατζέλου. Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα. photo credits: Μυρτώ Αποστολίδου.

Πληροφορίες: «Pulsar» στο Bios, Πειραιώς 84, Αθήνα. Προγραμματισμένη Πρεμιέρα: Παρασκευή 15 Μαΐου 2015. Παραστάσεις: 15-31 Μαΐου 2015, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. Διάρκεια: 60 λεπτά. Πληροφορίες-κρατήσεις: 210 3425335. Τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]