Η σκηνοθέτις Γιολάντα Μαρκοπούλου μας μιλά για την παράσταση «Είμαστε οι Πέρσες!» που θα παρουσιαστεί στις 3 και 4 Ιουνίου στο Φεστιβάλ Αθηνών.

Μια από τις παραστάσεις που θα παρουσιαστούν τις πρώτες μέρες του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών είναι το «Είμαστε οι Πέρσες!» της Γιολάντας Μαρκοπούλου. Πρόκειται για μια παράσταση-ντοκουμέντο που γεννήθηκε στο καλλιτεχνικό εργαστήρι Station Athens για νέους μετανάστες και πρόσφυγες και παρουσιάζει μαρτυρίες Αφγανών, Πακιστανών και Μπαγκλαντεσιανών από το κολαστήριο της Αμυγδαλέζας.

Η πολυπολιτισμικότητα περιοχών της Αθήνας και ο ρατσισμός που βιώνουν καθημερινά αυτοί οι άνθρωποι στην ελληνική κοινωνία έρχονται σε διάλογο με τους «Πέρσες» του Αισχύλου και η έννοια της τραγωδίας αποκτά μια βαθύτατη επίκαιρη σημασία.

Εμείς συναντήσαμε την Γιολάντα Μαρκοπούλου η οποία μας μίλησε για τις διαδρομές που ακολουθεί την παράσταση, τις εμπειρίες της από αυτούς τους ανθρώπους καθώς και όσα λαμβάνει από αυτή τη συνεργασία.

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου η παράσταση μπολιάζει τους «Πέρσες» και τις «Ικέτιδες». Πώς θα γίνει αυτή η σύνδεση;

Προς το παρόν έχουμε σταθεί πιο πολύ στους «Πέρσες», γιατί δουλεύοντας είδαμε ότι τα θέματα που προκύπτουν από το έργο είναι αρκετά έντονα και σημαντικά. Μας έχουν προλάβει και τα γεγονότα γιατί σίγουρα τον τελευταίο καιρό έχουμε πάρα πολλές

ειδήσεις για τα ναυάγια που γίνονται στη Μεσόγειο και όλες αυτές οι ζωές που έχουν χαθεί τους τελευταίους μήνες έρχονται πάρα πολύ κοντά στο θέμα των «Περσών», όπως το βλέπουμε εμείς δηλαδή. Ένα ταξίδι από ένα μέρος της Γης στο άλλο, ένας πόλεμος επιβίωσης, να βρεις μια καλύτερη ζωή και να κυνηγήσεις ένα όνειρο. Το βλέπουμε μέσα από αυτή την οπτική και όχι τόσο πολύ ότι έρχεται κάποιος να κατακτήσει μια χώρα προφανώς. Έχουν αντιστραφεί κάπως τα πράγματα και η μετανάστευση και η προσφυγιά είναι ένα μείζον θέμα αυτή τη στιγμή παγκοσμίως το οποίο πρέπει να βρει μια λύση. Ίσως πρέπει να αλλάξουν κάποιοι όροι με τους οποίους χειριζόμαστε το θέμα αυτή τη στιγμή ως Ευρώπη. Οπότε οι «Πέρσες» έρχονται και δένουν σε αυτό το επίπεδο. Ας πούμε υπάρχουν παράλληλα θέματα με το έργο του Αισχύλου και τη ζωή των παιδιών. Γιατί βασίζεται σε προσωπικές ιστορίες το μεγαλύτερο μέρος της παράστασης και μέσα σε αυτό εμφανίζονται και κείμενα του Αισχύλου ως μια παράλληλη ζωή.

Μιλάμε δηλαδή για μια πολύ ελεύθερη διασκευή.

Ναι, πάρα πολύ ελεύθερη. Για αυτό και δε λέγεται «Πέρσες» το έργο μας. Δε λέμε ότι παρουσιάζουμε τους «Πέρσες». Μπορεί να ακολουθούμε το timeline του τι συμβαίνει στην ιστορία όσον αφορά τα θέματα που διαχειρίζεται ο Αισχύλος και εφόσον εμείς τα διαβάζουμε, είναι η δική μας ανάγνωση η οποία συνδέεται με τις εμπειρίες των παιδιών. Σε αυτό το ταξίδι από τη Μέση Ανατολή, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν μέχρι και την Ελλάδα.

Μέσω του Φεστιβάλ η ομάδα θα ανοιχτεί σε κόσμο που δεν είχε επαφή μαζί της έως τώρα. Τι φιλοδοξεί να κερδίσει από αυτό;

Δεν ξέρω αν είναι τόσο φιλοδοξία. Το εργαστήριο δουλεύει εδώ και πέντε χρόνια και δεν είχε ποτέ στόχο να παρουσιάσει μια παράσταση σε ένα πιο «επαγγελματικό» πλαίσιο. Παρόλα αυτά τα παιδιά έχουν περάσει από χίλια κύματα για να φτάσουν ως εδώ. Έχουν δουλέψει πάρα πολύ σκληρά και στα εργαστήρια και στις προηγούμενες παραστάσεις και ας το πούμε είναι ένα επόμενο βήμα που τους δίνει την ευκαιρία να ακουστούν παραπάνω οι φωνές τους και απευθύνεται όχι μόνο σε ένα κοινό που ασχολείται ή έχει γνώση της κατάστασης του μεταναστευτικού και των προσφύγων, αλλά και σε ένα κοινό το οποίο μπορεί να γνωρίσει τα παιδιά για πρώτη φορά και να συνδεθεί με αυτή την ιστορία επίσης για πρώτη φορά. Οπότε είναι σίγουρα και η προσπάθειά μας να συνομιλήσουμε και με ένα άλλο κοινό το οποίο μπορεί να μην ερχόταν σε μια παράστασή μας στο Συνεργείο ή σε έναν πεζόδρομο στο Μεταξουργείο.

Αυτό που είναι διακριτό από τις παραστάσεις της ομάδας είναι ότι από τη μία σίγουρα υπάρχει έντονο το προσωπικό δράμα και από την άλλη υπάρχει ένας ενθουσιασμός και μια θερμότητα. Εκτός από αυτά που προσφέρεις στην ομάδα, ποια είναι τα συναισθήματα που λαμβάνεις;

Λαμβάνω πάρα πολλά συναισθήματα και μου είναι πολύ δύσκολο να το περιγράψω αυτό. Υπάρχουν στιγμές που η σχέση μας μεταβάλλεται την κάθε στιγμή. Από τη μία υπάρχει μια πιο προστατευτική σχέση απέναντι στα παιδιά και από την άλλη υπάρχει μια ας πούμε δασκάλου μαθητή, υπάρχει και μια άλλη που ξεφεύγω από τις πρόβες και συγκινούμαι προσωπικά με αυτά τα οποία μου εμπιστεύονται ή μου αφηγούνται. Η σχέση αυτή έχει πολλά επίπεδα και θα κρατήσω το θέμα της παιδικότητας που είναι σημαντικό. Και οι ίδιοι μπαίνουν σε μια πρόβα και νιώθουν πιο πολύ σαν παιδιά με τον τρόπο που δουλεύουμε. Υπάρχει αυτοσχεδιασμός και ελευθερία στο πώς εκφραζόμαστε και εγώ τους δίνω πολύ χώρο να μιλήσουν ελεύθερα και να πουν αυτό που θέλουν οι ίδιοι να πουν και όχι αυτό που θέλω εγώ να ακούσω. Από εκεί ξεκινάει πάντα, το τι θέλουν τα παιδιά να αφηγηθούν. Υπάρχει μια διαδικασία ερωτήσεων και απαντήσεων αλλά σίγουρα προέρχεται και από αυτούς. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ότι δεν καταπιέζονται δηλαδή από αυτή τη διαδικασία και το παιδί μέσα τους είναι ελεύθερο να μιλήσει και να παίξει. Και αυτοί παίζουν μεταξύ τους και έχουν αυτή την ανάγκη, ευκαιρία που ίσως να μην είχαν όταν ήταν παιδιά.

Στα τελευταία εκλογικά αποτελέσματα έχει αποδειχθεί ότι στις περιοχές που υπάρχει μεγαλύτερη πολυπολιτισμικότητα υπάρχει και μεγαλύτερη ξενοφοβία. Τι είναι αυτό που εμποδίζει την ομαλότητα και τη συμφιλίωση των φυλών;

Αν το ήξερα αυτό 100% θα το ήξεραν και πολλοί άλλοι άνθρωποι που σημαίνει ότι θα είχε λυθεί σίγουρα αυτό το θέμα (γέλια). Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι σίγουρα η χώρα μας δεν έχει συνηθίσει αυτή την πολυπολιτισμικότητα και είναι κάτι καινούριο. Και ο,τιδήποτε καινούριο, ειδικά στην Ελλάδα, στην αρχή καταπολεμάται και θέλουμε να το διώξουμε μακριά, ό,τι και αν είναι αυτό. Εγώ επειδή σπούδασα στην Αμερική και έζησα πολλά χρόνια σε μια χώρα η οποία βασίζεται πάνω στην πολυπολιτισμικότητα, το αγάπησα πολύ αυτό και όταν γύρισα στην Ελλάδα και άρχισα να δουλεύω στο Μεταξουργείο, ήταν η μεγαλύτερή μου χαρά να νιώθω ότι είμαι σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Αλλά το έβλεπα μέσα από το τι μπορώ να μάθω από αυτούς τους ανθρώπους και τι μπορούν να μου προσφέρουν. Πώς μπορώ να δω εικόνες από μια άλλη χώρα στην οποία ίσως δεν πάω ποτέ μου. Πώς μπορώ να ακούσω και να μάθω πώς ζουν οι άνθρωποι κάπου αλλού. Πώς μπορείς να γνωριστείς και να έχεις μια επικοινωνία με κάτι άλλο διαφορετικό.

Νομίζω ότι όσο εμείς βοηθάμε αυτούς τους ανθρώπους να συμβιώσουν μαζί μας με το να τους δείξουμε πώς ζούμε εμείς εδώ και εμείς να μοιραστούμε κάποια δικά μας πράγματα και να τους μάθουμε κιόλας κάποιους κανόνες που εμείς έχουμε στη χώρα μας, αυτή είναι η αρχή. Πρώτα απ’ όλα να χτιστεί ένας διάλογος να δούμε που διαφέρουμε και που είναι τα κοινά μας για να μπορέσουμε να τα καλλιεργήσουμε. Δε γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη προφανώς. Αλλά το να κλείνουμε την πόρτα και να μη θέλουμε να έχουμε καμία σχέση εγώ το θεωρώ τρομερά ανώριμο εκ μέρους μας.

Μετά την αλλαγή της κυβέρνησης έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικό στο θέμα της Αμυγδαλέζας και στο μεταναστευτικό; Ποιο είναι το feedback που λαμβάνεις από τους ανθρώπους της ομάδας;

Νομίζω ότι είναι πολύ νωρίς ακόμα για να πούμε κάτι τέτοιο. Προφανώς γίνονται προσπάθειες στο να υπάρχει καλύτερη μεταχείριση των ανθρώπων αυτών οι οποίοι βρίσκονται εκτεθειμένοι εδώ και δεν έχουν χαρτιά και τα απαραίτητα. Έχει αρχίσει μια τέτοια διαδικασία και θεωρώ ότι –δυστυχώς- με αφορμή τα τελευταία γεγονότα, ότι πλέον και η Ελλάδα και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης που αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα θα σκεφτούν πολύ καλά ποιος είναι ο νέος τρόπος διαχείρισης της κατάστασης. Πιστεύω ότι αυτό θα βοηθήσει πολύ. Είμαι αισιόδοξη και πιστεύω ότι τα πράγματα ίσως βελτιωθούν σιγά-σιγά προς το καλύτερο, αλλά θέλει μεμονωμένες προσπάθειες. Δηλαδή το εργαστήριο που γίνεται το Station Athens τα τελευταία χρόνια μπορεί να μην έχει πάρα πολλούς συμμετέχοντες γιατί είναι αδύνατον και είναι ένα εργαστήρι που βασίζεται στον εθελοντισμό από όλους τους συμμετέχοντες, αλλά αν υπήρχαν κι άλλα εργαστήρια σε άλλα σημεία, νομίζω ότι αυτό θα βοηθούσε στην αρμονική ένταξη των ανθρώπων στην κοινωνία. Τουλάχιστον των ανθρώπων που θέλουν να μείνουν εδώ.

Δίπλα στο συνεργείο υπάρχει η Polyplanity που σχετίζεται και με μεγαλύτερες και εμπορικότερες παραγωγές. Ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά στο θέατρο που σου αρέσει και που θες να κάνεις;

Νομίζω είναι καλλιτεχνικός ο στόχος. Δηλαδή το Συνεργείο σίγουρα έχει πολλές πλευρές και είναι ένας χώρος ανοιχτός σε πολλές δράσεις και η Polyplanity είναι μια εταιρεία παραγωγής που συνεργάζεται με καλλιτέχνες. Οπότε έχει μεγάλη σημασία με ποιους συνεργάζεσαι και ποιοι είναι οι άνθρωποι με τους οποίους συνομιλείς σε μια παραγωγή. Και ως τώρα έχω σταθεί πολύ τυχερή και σε όλες τις μεγάλες παραγωγές με τις οποίες είχα ασχοληθεί, είχαν πολύ καλή συνεργασία. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι αποτέλεσμα φέρνει μια παράσταση. Το κύριο είναι να ξεκινά από μια καλή βάση και να παραμένει η βάση αυτή.

Τα τελευταία χρόνια στο Φεστιβάλ Αθηνών βλέπουμε πολλές παραστάσεις που εξερευνούν διαφορετικές και πιο σύγχρονες οπτικές πάνω στο είδος της αρχαίας τραγωδίας. Είμαστε σε μια εποχή που είναι λίγο επιτακτικό να βλέπουμε και με άλλο μάτι τη μεταφορά τους στην Επίδαυρο και πέρα από αυτή;

Το ερώτημα για μένα πάντα ξεκινάει από το γιατί επιλέγεις ένα έργο και γιατί επιλέγεις ένα υλικό. Για κάποιο λόγο το κάνεις, όχι επειδή θέλεις να ανεβάσεις απλά μια τραγωδία. Ο κάθε σκηνοθέτης θέλει να μιλήσει για ένα συγκεκριμένο θέμα. Εγώ είμαι αυτής της άποψης. Τώρα από εκεί και πέρα ο καθένας το σκηνοθετεί με τον τρόπο που επιλέγει και θέλει. Δεν κρίνω ούτε τη μία πλευρά ούτε την άλλη. Νομίζω πως το να δοκιμάζεσαι και μνα συνομιλείς με τέτοια κείμενα είναι από μόνο του τολμηρό. Δεν είναι απλό καθόλου. Εγώ δε θεωρώ ότι με τους «Πέρσες» συνομιλούμε εις βάθος. Έχουμε πάρει μια πολύ βασική γραμμή.

Μελλοντικά σχέδια έχεις μετά το Φεστιβάλ;

Το εργαστήρι Station Athens θα συνεχίσει κανονικά και ελπίζω να μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία της πόλης. Όσον αφορά το θέατρο, ο «Θάλαμος αρ. 6» που ανέβηκε τώρα στη Β’ Σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας παίχτηκε τώρα μόνο για 10 παραστάσεις και τον Οκτώβριο να επιστρέψει στον ίδιο χώρο και πιθανόν να παιχτεί και σε κάποια άλλα σημεία στην Ελλάδα, και να δούμε πώς το έργο «Είμαστε οι Πέρσες!» αν θα συνεχίσει και αυτό την πορεία του. Γενικότερα είμαι σε μια φάση στην οποία δε σχεδιάζω αυτή τη στιγμή τι έρχεται παραπέρα γιατί έχω τόσο δουλειά και τόση αφοσίωση σε αυτό που κάνω αυτή τη στιγμή που καμιά φορά χρειάζεσαι λίγο χρόνο να σταθείς και να σκεφτείς τι δούλεψε και τι δε δούλεψε, να διορθώσεις, να επανέρχεσαι, να γυρίσεις σε κάτι και μετά να συνεχίσεις. Οπότε βήμα-βήμα.

Ταυτότητα παράστασης

Σύλληψη - Σκηνοθεσία: Γιολάντα Μαρκοπούλου. Δραματουργία: Μαργαρίτα Παπαδοπούλου, Γιολάντα Μαρκοπούλου. Kίνηση: Pauline Huguet. Σκηνογραφία: Αλεξάνδρα Σιάφκου, Αριστοτέλης Καρανάνος. Μουσική: Λάμπρος Πηγούνης. Φωτισμοί: Ολυμπία Μυτιληναίου. Βίντεο: Ελίνα Φέσσα, Δάφνη Καλαφάτη. Βοηθός σκηνοθέτη: Βανίνα Καρβούνη. Βοηθός Παραγωγής: Τζέλα Χριστοπούλου.

Με τους Chaljl Ali Zada, Ramzan Mohammad, Hossain Amiri, Aidim Joyimal, Reza Mohammadi, Reza Muosevi.

Πληροφορίες: «Είμαστε οι Πέρσες!» στην Πειραιώς 260, Αθήνα. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: 3 και 4 Ιουνίου στις 21:00. Τιμές εισιτηρίων:  15 ευρώ, 10 ευρώ (μειωμένο), 5 ευρώ (φοιτητικό, άνω 65, άνεργοι, ΑΜΕΑ).

Εισιτήρια για τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ μπορείτε να εξασφαλίσετε:
• Online με χρέωση πιστωτικής κάρτας στην ιστοσελίδα www.greekfestival.gr
• Τηλεφωνικά με χρέωση πιστωτικής κάρτας στο 210.3272000 καθημερινά (και Κυριακές) 9:00 - 21:00
• Από τα εκδοτήρια του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου
• Από τα Βιβλιοπωλεία Παπασωτηρίου, τα Καταστήματα Public, τα Βιβλιοπωλεία Ιανός και τα Reload Stores

Κεντρικά εκδοτήρια Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου: Πανεπιστημίου 39 (εντός στοάς Πεσμαζόγλου).
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή: 9:00-17:00, Σάββατο: 9:00-15:00.
Εκδοτήρια εισιτηρίων λειτουργούν σε όλους τους χώρους των εκδηλώσεων και ανοίγουν δύο ώρες πριν την ώρα έναρξης των παραστάσεων. Εξυπηρετούν μόνο την παράσταση της ημέρας.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]