Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την παράσταση «Straight White Men» της Γιανγκ Τζην Λη που παρουσιάστηκε από τις 22 έως τις 24 Ιουνίου στην Πειραιώς 260, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών.

Ποιοι είναι αυτοί οι «Straight White Men» ή αλλιώς «Ετερόφιλοι Λευκοί Ανδρες»; Σύμφωνα με τη Γιανγκ Τζιν Λι είναι άτομα που έχοντας εξασφαλίσει την υπεροχή της εθνοτικής, σεξουαλικής και κοινωνικής ταυτότητάς τους, ακολουθούν το πρότυπο που τους επέβαλε ο δυτικός κόσμος και που προϋποθέτει την επαγγελματική επιτυχία.

Κατ’ επέκταση, στην πλειονότητά τους κατακτούν -με όποιο κόστος- σημαντικές διευθυντικές και οικονομικοπολιτικές θέσεις, γίνονται αντικείμενο ζήλιας ή ακόμα και μίσους. Αντίθετα, όσοι παρεκκλίνουν από τις προδιαγραφές βρίσκονται αυτομάτως στο περιθώριο, ενώ συχνά προκαλούν αυτολύπηση και οίκτο.

Ωστόσο, το έργο «Straight White Men» δεν στέκεται στη στοχοποίηση μιας κατηγορίας ανδρών που υπαινίσσεται ο τίτλος του.

Η, μεγαλωμένη στις ΗΠΑ, Κορεάτισσα συγγραφέας και σκηνοθέτης μπορεί να καυτηριάζει τις σαθρές αξίες του σύγχρονου κατεστημένου και να σατιρίζει τη γελοιότητα των υποστηρικτών τους, αλλά στην ουσία αντιμετωπίζει με συμπόνια τον πρωταγωνιστή της, έναν μεσοαστό σαραντάρη άνδρα που απέτυχε να χρησιμοποιήσει τα προνόμιά του και κατ’ επέκταση να εκπληρώσει τις προσδοκίες τόσο της ελεύθερης αγοράς όσο και της οικογένειάς του.

Αυτή η οικογένεια -που αποτελείται από τρία αδέλφια και τον πατέρα τους- τοποθετημένη, με μια δόση ειρωνείας, μέσα σε ένα ακραιφνώς ρεαλιστικό σαλονάκι και θυμίζοντας εσκεμμένα τηλεοπτικού τύπου στιγμιότυπα, συναντιέται για να γιορτάσει τα Χριστούγεννα. Εκεί αφήνουν όλοι πίσω τους τη σοβαροφάνεια της καθημερινής τους ζωής, ξαναγίνονται παιδιά, αναμοχλεύουν τις αναμνήσεις τους, πειράζουν ο ένας τον άλλον, εκτοξεύουν αμπελοφιλοσοφίες τρώγοντας κινέζικα νουντλς από χάρτινα κουτάκια και παίζουν το παιχνίδι της «Μονόπολης» μετονομασμένο (εμφανώς συμβολικά) σε «Προνόμιο».

Μέχρι που ο μεγαλύτερος αδελφός, ο πιο χαρισματικός -ο οποίος εγκατέλειψε μια θαυμάσια καριέρα λόγω υπαρξιακής αναζήτησης και ζει με τον πατέρα του κάνοντας εθελοντικές δουλειές- βάζει τα κλάματα. Η ψυχολογική του κατάρρευση ενεργοποιεί τις επικρίσεις των άλλων.

Η Γιανγκ Τζιν Λι έχει χαρακτηριστεί από τους New York Times «η πιο περιπετειώδης συγγραφέας της γενιάς της» στην Αμερική. Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου κάτι τέτοιο δεν διακρίνεται στη συγκεκριμένη παράσταση, που παρότι το θέμα της έχει ενδιαφέρον, η δραματουργία είναι αφελής και μονοδιάστατη. Ανάλογοι προβληματισμοί έχουν αποδοθεί πολύ καλύτερα στο παγκόσμιο θέατρο και τον κινηματογράφο εδώ και πολλά χρόνια.

Ελένη Πετάση - [email protected]