Η Ελένη Πετάση γράφει για την πολυσυζητημένη παράσταση του έργου «Ο συγγραφέας» του Τιμ Κράουτς που παρουσιάζεται στο Δώμα του Θεάτρου Νέου Κόσμου.

«Με λένε Αντριαν. Είμαι ο Αντριαν και εσύ είσαι; Πώς σε λένε; Σου αρέσει εδώ; Ετσι που ακουμπάν τα γόνατά μας; Ε;... Τι ωραίο όνομα. Αλλά και εσύ είσαι ωραία. Δεν είναι ωραία; Τι λέτε όλοι εσείς;»

Κάπως έτσι αρχίζει διάλογο με τους θεατές ο Μάκης Παπαδημητρίου εκμαιεύοντας τη συμμετοχή τους σε ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει. Η μικρή, γυμνή αίθουσα στο Δώμα του Θεάτρου Νέου Κόσμου δεν επιτρέπει την παραμικρή μετακίνηση. Η ατμόσφαιρα είναι χαλαρή, καθόμαστε στριμωγμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο με τους ηθοποιούς ανάμεσά μας και οι αντικριστές κερκίδες μας ωθούν να παρατηρούμε τις αντιδράσεις των απέναντι.

Οι ανάλαφρες ερωτήσεις βρίσκουν ανταπόκριση, το χιούμορ και οι αυτοσχεδιαστικές ατάκες προκαλούν ευφορία και οι παρευρισκόμενοι αρχίζουν να εξοικειώνονται με αυτό το «περίεργο» έργο στο οποίο η κατεστημένη σύμβαση ανάμεσα στα δρώμενα, το κοινό και τους ερμηνευτές ανατρέπεται από την πρώτη στιγμή.

Ο Μάκης Παπαδημητρίου υποδύεται τον Αντριαν, ένα θεατή, «αθεράπευτα ρομαντικό... που ξεροσταλιάζει ώρες έξω από τα καμαρίνια... αντισταθμίζοντας έτσι την καθ' όλα μπανάλ ζωή του». Και ύπουλα, με υποδόρια ειρωνεία, και την αμεσότητα που τον χαρακτηρίζει μας εισάγει τόσο στον κόσμο του θεάτρου όσο και στον κόσμο των θεατρόφιλων. «Εγώ είμαι φίλος του "Royal Court", με συνδρομή. Γι' αυτό βλέπω ό,τι και αν ανεβάσουν! Ακόμη και αν δεν ξέρω τίποτα για το έργο... Τους εμπιστεύομαι», αυτοσαρκάζεται.

Το κείμενο, εξάλλου, του Τιμ Κράουτς χρησιμοποιεί τη σάτιρα ως εργαλείο για να σχολιάσει τη βρετανική σκηνή (Royal Court) που φιλοξενεί τη δουλειά του όσο και τη δουλειά άλλων αιρετικών συγγραφέων (όπως η Σάρα Κέιν και ο Εντουαρντ Μποντ), τους δημιουργούς ενός αποτρόπαιου καλλιτεχνικού πονήματος αλλά και τη δική μας ευθύνη αφού επιλέγουμε να το μοιραστούμε μαζί τους.

Ετσι η αρχική ευεξία δίνει σταδιακά τη θέση της σε μια βαθιά ενόχληση καθώς οι ηθοποιοί (Χρήστος Σαπουντζής, Κατερίνα Λυπηρίδου) ενδύονται τους ρόλους τους ερμηνεύοντας μια ιστορία σεξουαλικής κακοποίησης και ταυτόχρονα αφηγούνται την επίδραση που είχε πάνω τους μια τέτοια εμπειρία. Κανείς δεν είναι αθώος.

Εκείνοι ενδίδουν στη φρίκη αλλά και στη «γοητεία» της διαστροφής ενώ ο ίδιος ο συγγραφέας (Γιάννος Περλέγκας) φτάνει στο σημείο να εξομολογηθεί ανατριχιαστικές παρεκτροπές από την προσωπική του ζωή που συγγενεύουν με τη διεστραμμένη λογοτεχνική του φαντασία. Και εμείς; Συνηθισμένοι καθώς είμαστε να καταβροχθίζουμε άκριτα κάθε είδους βίαια ή ακόμα και εμετικά προϊόντα, γινόμαστε συνένοχοι στη γενικότερη ελεύθερη πτώση των ηθικών αξιών.

Ο «Συγγραφέας», όπως και όλα τα έργα του Τιμ Κράουτς (στο Bios είδαμε πρόσφατα το «My arm» και το «An oak tree» με τον ίδιο πρωταγωνιστή), εξερευνά την τέχνη της αφήγησης και ενθαρρύνει τους κινδύνους της τυχαιότητας, αφήνοντας στο κοινό ανοιχτό το πεδίο για ποικίλες αντιδράσεις. Το διαδραστικό θέατρο βέβαια δεν είναι κάτι καινούργιο αλλά σε αυτή του τη μορφή έχει λειτουργήσει καταλυτικά.

Στην Αγγλία και στο Λος Αντζελες, για παράδειγμα, αρκετά άτομα σηκώθηκαν και έφυγαν (το έναυσμα δίνει ένας ηθοποιός που εγκαταλείπει ξαφνικά την αίθουσα χωρίς όμως να αποκαλύπτει την ιδιότητά του), κάποιοι έκλειναν τα αφτιά τους ενώ στο τέλος, έπειτα από πρόκληση του Αντριαν να εκφράσουν τις απόψεις τους (γεγονός που παραλείφθηκε από την ομαδική σκηνοθεσία του Παντελή Δεντάκη και των ηθοποιών του θιάσου), ορισμένοι διατύπωσαν με ένταση τις αντιρρήσεις τους. Και έφθασαν μέχρι το σημείο να απειλήσουν τους περφόρμερ με σωματική βία.

Η ελληνική παράσταση ύψωσε δίχτυ ασφαλείας, τίποτα δεν εξωθήθηκε στα άκρα και η συμμετοχή όσων την παρακολούθησαν -τουλάχιστον στην πρεμιέρα- περιορίστηκε σε γέλια, τραγούδια και ανώδυνα σχόλια.

EΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ

[email protected]