Ο Χρήστος Λούλης, με αφορμή τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στον «Περικλή» του Σαίξπηρ, εξηγεί στο click@Life πώς ανακάλυψε την αξία του μινιμαλισμού στο θέατρο και την καθημερινότητά του.

Ο Χρήστος Λούλης αναμετριέται με έναν ακόμη κλασικό ρόλο, ερμηνεύοντας τον Περικλή, τον πρίγκιπα της Τύρου στο ομώνυμο έργο του Σαίξπηρ που ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο, από τις 16 Νοεμβρίου. Ο σκηνοθέτης Γιάννης Χουβαρδάς μας συστήνει- με πυξίδα τη λιτότητα- ένα έργο «πληθωρικό» με αρκετούς συναρπαστικούς ρόλους και εναλλαγές τοποθεσίας.

Η οδύσσεια του πρίγκιπα της Τύρου αποδίδεται από μια δυναμική ομάδα δώδεκα γνωστών ηθοποιών που πολλές φορές καλούνται να ενσαρκώσουν διαφορετικά πρόσωπα. Κεντρικός ήρωας είναι ο Περικλής, ο οποίος εγκαταλείπει το βασίλειό του για να αποφύγει την οργή του βασιλιά Αντίοχου, χάνει τη γυναίκα και την κόρη του, ενώ αργότερα κατορθώνει να ανασυστήσει την οικογένειά του αλλά και το κράτος του.

Η παράσταση, θα μας εκπροσωπήσει τον Απρίλιο του 2012 στο «Globe to Globe Festival» στο Λονδίνο, όπου θα παρουσιαστεί το σύνολο των έργων του Σαίξπηρ, το καθένα σε διαφορετική γλώσσα. Για την ιδιαίτερη φιλοσοφία της νέας αυτής παραγωγής μας μιλάει ο Χρήστος Λούλης.

Ο «Περικλής» του Σαίξπηρ, έργο δημοφιλές κατά την ελισαβετιανή περίοδο, είναι σχεδόν άγνωστο στο ελληνικό κοινό. Τι πιστεύετε ότι έχει να πει στον σημερινό θεατή;

Δεν μπορώ να μπω στη διαδικασία να σκέφτομαι τις αντιστοιχίες και την επικαιρότητα του έργου. Βεβαίως, όλο και πιο πολλοί το κάνουν αυτό, λες και η τέχνη χρειάζεται την επικαιρότητα. Πρέπει να θυμόμαστε ότι για να πάμε στο θέατρο, το έργο είναι μόνο η αφορμή. Σημασία λοιπόν έχει η συνάντηση των ανθρώπων. Δεν με απασχολεί τι έχει να πει το έργο στον σημερινό θεατή, με απασχολεί τι έχει να του πει η παράσταση.

Πώς σχολιάζετε την αισθητική πρόταση του κυρίου Χουβαρδά ο οποίος προκρίνει τη λιτότητα στο ανέβασμα του έργου;

Η λιτότητα αυτή δεν αφορά μόνο στα σκηνικά και τα κοστούμια, αγγίζει και τον τρόπο με τον οποίο παίζουμε. Ωστόσο μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι η απόφαση περί λιτότητας οφείλεται εν μέρει και σε πρακτικούς λόγους, δηλαδή στην έλλειψη χρημάτων.

Ώστε και αυτό το δεδομένο επηρέασε την παραγωγή;

Σε μια γενικότερη ένδεια που επικρατεί στη χώρα δεν μπορεί το Εθνικό να αποτελέσει εξαίρεση και να διαθέσει πολλά λεφτά για σκηνικά και κοστούμια. Τα έσοδά του προέρχονται από τα εισιτήρια αλλά και από επιχορηγήσεις. Εν πάση περιπτώσει, εμένα με ενδιαφέρει πολύ αυτή η λιτή αντιμετώπιση γιατί είναι σαν να προσπαθήσουμε να περάσουμε το μήνυμα ότι «κοιτάξτε, η πραγματική ουσία της τέχνης δεν βρίσκεται στα σκηνικά, στα κοστούμια και στο γκλάμουρ της υπόθεσης, αλλά κάπου αλλού».

Σε αυτό το πλαίσιο πώς διαμορφώνονται και οι ερμηνείες των ηθοποιών;

Η καλλιτεχνική πρόταση συνίσταται στο ότι δεν παριστάνουμε κάτι που δεν είμαστε. Αντιθέτως, από την πρώτη στιγμή που ο κόσμος θα έρθει στο θέατρο, δεχόμαστε και το δείχνουμε πολύ ανοιχτά, ότι εγώ είμαι ο Χρήστος Λούλης, ο ηθοποιός, ο οποίος έρχομαι να κάνω τη δουλειά μου και να σας πω μια ιστορία. Αυτή η «τιμιότητα» του να μην παριστάνεις ότι είσαι όντως ο Περικλής, όπως θα γινόταν σε κάποιου άλλου είδους θέαμα, όπου το ζητούμενο είναι να υπάρχει μεγαλύτερη απόσταση του κοινού, με ό, τι συμβαίνει στη σκηνή, προϋποθέτει μια συγκεκριμένη ερμηνεία. Θα την αποκαλούσα σχεδόν «μη παίξιμο». Και είναι το πιο δύσκολο από όλα.

Έτσι όπως το περιγράφετε θυμίζει λίγο την αποστασιοποίηση του μπρεχτικού θεάτρου.

Περίπου, αλλά όχι με την ίδια ανάγκη και λογική. Ο Μπρεχτ εισήγαγε την αποστασιοποίηση σε μια εποχή που κυριαρχούσε ο νατουραλισμός στο ανέβασμα των έργων. Σήμερα υπάρχουν πολλά είδη παιξίματος-αν και κυρίαρχο είναι το τηλεοπτικό που έχει μολύνει τα πάντα. Δεν μπορεί να πει κανείς ότι φέρνουμε κάποια επανάσταση, όμως κάνουμε πέρα όλα τα εφέ.

Η αφαίρεση τι προκλήσεις κρύβει;

Η πρόσθεση είναι πάντα εύκολη. Η αφαίρεση είναι πάντα πιο δύσκολη όχι μόνο ως προς το τεχνικό μέρος αλλά και γιατί δεν μπορείς να την αντέξεις. Αγγίζει υπαρξιακές χορδές. Με αφορμή την κρίση, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, έχει αρχίσει μια συζήτηση για το πόσες ανάγκες προβάλουμε τις οποίες δεν χρειαζόμαστε πραγματικά, για το πόσο άπληστοι έχουμε γίνει με τα χρήματα…Κάτω από την πρόσθεση κρύβεις πολλά πράγματα: τις δικές σου αδυναμίες ή την απουσία νοήματος. Όταν όμως αναγκαστείς να κάνεις αφαίρεση, εκεί αποκαλύπτονται όλα τα προβλήματα, οι ανισορροπίες και τα κενά που έχεις ως άνθρωπος. Με αφορμή τις περικοπές μισθών που επιβάλλονται στην Ελλάδα αρχίζουν να φαίνονται όλα τα προβλήματα που έχουμε ως λαός. Από την άλλη πλευρά και οι ηθοποιοί έχουμε μάθει να βάζουμε «πολλές σάλτσες» στην ερμηνεία μας και είναι δύσκολο να τις βγάλουμε. Και όπως ξέρουμε και από τα κακά εστιατόρια, όταν ένα πιάτο έχει πολλή σάλτσα, κάτι κρύβεται.

Ακούγεται σαν να έχετε κάνει ένα είδος αυτοκριτικής.

Εμείς που κάνουμε αυτή την δουλειά, κάνουμε κάθε μέρα αυτοκριτική.

Νιώσατε κάποια στιγμή ότι και εσάς σας είχε απορροφήσει αυτό το life style του συρμού που θέλει μεγαλύτερη λάμψη, περισσότερα πράγματα;

Όχι ακριβώς. Αυτό με τη λάμψη ανήκει σε παλιά πράγματα. Όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι ένιωσα ότι ήμουν άπληστος ως προς τις υλικές μου ανάγκες. Όσο και να μην θέλω να το παραδεχτώ, εάν κάτσω και το σκεφτώ, γυρνάω πίσω στα διδάγματα του Χριστιανισμού. Που υποστηρίζει ότι η υπέρ του δέοντος υλική απόλαυση είναι αμαρτία. Αμαρτία όχι με την έννοια της τιμωρίας αλλά με την έννοια του σφάλματος. Και αν το παρακάνεις, το σίγουρο είναι ότι θα το πληρώσεις.

Υπάρχει εναλλαγή στους ρόλους των προσώπων επί σκηνής;

Το έργο ξετυλίγει τις περιπέτειες του Περικλή σε όλη την ανατολική Μεσόγειο και αν το ανεβάζαμε κανονικά θα θέλαμε σαράντα άτομα θίασο. Εμείς όμως είμαστε μόνο δώδεκα και αναγκαστικά κάνουμε εναλλαγές. Για παράδειγμα, ο Μηνάς Χατζησάββας έχει έξι ρόλους να ερμηνεύσει. Εγώ έχω μόνο έναν, αυτόν του Περικλή. Όμως και το να κρατήσεις τον ίδιο ρόλο από την αρχή μέχρι το τέλος κρύβει παγίδες. Όπως για παράδειγμα ότι καμιά φορά οι ηθοποιοί πιστεύουμε ότι το κοινό καταλαβαίνει περισσότερα από όσα νομίζουμε, επειδή έχουμε κάτσει επί τρεις μήνες πάνω από ένα έργο και το έχουμε ξεψαχνίσει.

Ποια χαρακτηριστικά συγκεντρώνει στο πρόσωπό του, ο Περικλής, ο ηγεμόνας της Τύρου;

Ο ρόλος του Περικλή έχει μεγάλο εύρος. Ο ήρωας ξεκινάει νέος, θέλει να παντρευτεί, να κάνει οικογένεια-στο έργο αναφέρεται ότι έχει χάσει τον πατέρα του- και μετά από 15 χρόνια περιπετειών καταλήγει στο τέλος να βρει την οικογένειά του. Επομένως ο Περικλής έχει πολλά χαρακτηριστικά: είναι νέος, παρορμητικός και αισιόδοξος, όμως θέλει να βρει έναν πατέρα, μια οικογενειακή εστία, να φτιάξει τη ζωή τους ως βασιλιάς της Τύρου. Και καθώς περνούν τα χρόνια, οι μέρες και οι περιπέτειες, ο ίδιος δεν παραιτείται. Παρότι απελπίζεται πολλές φορές, αφήνει χώρο στην ελπίδα και στο τέλος τον βλέπουμε να φτάνει στο αποκορύφωμα της ευτυχίας του με μια σύνεση. Θα λέγαμε ότι είναι πολύ «χριστιανός» αυτός ο ήρωας του Σαίξπηρ, γιατί το έργο μας δείχνει έναν άνθρωπο ο οποίος υπομένει πολλά, με μεγάλη υπομονή και χωρίς να χάσει την αρετή του.

Ο πρωταγωνιστής του έργου προσπαθεί να χτίσει την οικογένειά του. Κατά κάποιο τρόπο αυτό είναι κάτι που σας αγγίζει και προσωπικά;

Ναι. Περιμένω να γίνω πατέρας και η γυναίκα μου η Έμιλυ, πρόκειται να γεννήσει από μέρα σε μέρα. Αυτό είναι ένα αστείο που μου κάνουν και από τον θίασο, δηλαδή μου λένε ότι το έργο ήρθε τη στιγμή που για μένα σημαίνει κάτι ιδιαίτερο. Αυτές οι συμπτώσεις, όταν συμβαίνουν, είναι πραγματικά πολύ ωραίες.

Πληροφορίες: «Περικλής» του Σαίξπηρ, στο Εθνικό Θέατρο (κεντρική σκηνή), Αγίου Κωνσταντίνου 22, από τις 16 Νοεμβρίου. Μετάφραση: Διονύσης Καψάλης, σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς. Παίζουν οι :Χρήστος Λούλης, Κώστας Βασαρδάνης, Γιάννης Βογιατζής, Γιώργος Γλάστρας, Στεφανία Γουλιώτη, Γιώργος Κοτανίδης, Μανώλης Μαυροματάκης, Βασίλης Παπαγεωργίου, Δημήτρης Πιατάς, Μαρία Σκουλά, Λυδία Φωτοπούλου, Μηνάς Χατζησάββας. Τιμές εισιτηρίων: 21 ευρώ, 18 ευρώ, 15 ευρώ, 13 ευρώ (φοιτητικό), 10 ευρώ. Κάθε Πέμπτη και Τετάρτη (απογευματινή), γενική είσοδος; 13 ευρώ. Τηλ. 210.5288173, 210.5288170.

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ