«Χαρές δεν πρόκειται να δεις όπου η ζωή τραβάει σε μάκρος, πέρα απ’ το θεμιτό της μέτρο. Το να μην έχεις γεννηθεί, αυτό είναι το καλύτερο - το δεύτερο καλό, αν έχεις γεννηθεί, να πας το γρηγορότερο εκεί απ’ όπου βγήκες…». Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για το "Γήρας".

Πηγή έμπνευσης για τη Γεωργία Μαυραγάνη το τρίτο στάσιμο του «Οιδίποδα επί Κολωνώ». Και μ’ αυτό κλείνει την καλοκουρδισμένη παράστασή της, καθώς ηλικιωμένα πρόσωπα εκφέροντας τα παραπάνω λόγια αλλά ταυτόχρονα εκπέμποντας τη χαρά της ζωής, χορεύουν με υπερβατική ενέργεια ένα λεβέντικο τσάμικο. Θα μπορούσε να είναι μια πρωτότυπη πρόταση για τον χορό της αρχαίας τραγωδίας, αν δεν είχε προϋπάρξει ο «Ηρακλής Μαινόμενος» του Μιχαήλ Μαρμάρινου.

Ωστόσο και το δικό της «χορικό», παρότι δεν αγγίζει ουσιαστικό βάθος και δανείζεται στοιχεία άλλων δημιουργών, έχει ενδιαφέρον. Σμίγοντας συνεντεύξεις, βιωμένες εμπειρίες και λογοτεχνικά κείμενα συνθέτει μια ελεγεία για το γήρας. Με όχημα το θέατρο της επινόησης (devised theater) και σύμμαχο τη μουσική, η νέα σκηνοθέτιδα φέρνει στη σκηνή πέντε άτομα μεγάλης ηλικίας (μέχρι και την 81χρονη Φραντζέσκα), εκ των οποίων τα τρία εξ αυτών είναι παλαίμαχοι ηθοποιοί, που συνοδεύονται από έξι νεότερους.

Ακούμε, λοιπόν, αναμνήσεις, καθημερινές σκέψεις, υπαρξιακές αγωνίες. Με θλίψη αλλά και με χιούμορ, με πόνο για τους αγαπημένους που έχασαν και με σαρκασμό για όσους «νεάζουν», με φόβο για τον θάνατο αλλά και με θάρρος για την αποδοχή του.

 «Ενας γερο - έφηβος! Να τι είμαι!» μονολογεί ο ηλικιωμένος άνδρας στην αρχή της περφόρμανς. Κοιτώντας τον καθρέπτη μοιάζει να μην αναγνωρίζει τον εαυτό του. Δεν είναι ο μόνος, όμως, που ηθελημένα «αγνοεί» τα όποια προβλήματα συνοδεύουν το ανελέητο πέρασμα του χρόνου: χάπια, αρθριτικά, συρρίκνωση του σώματος.

Ωστόσο, το τέλος παραμονεύει και ίσως η πιο συγκινητική νεκρική τελετή είναι εκείνη στο κείμενο του Αντόνιο Ταμπούκι όπου ο ελέφαντας μαζί με έναν σύντροφο φεύγει από το κοπάδι για να βρει το κατάλληλο μέρος να πεθάνει. Εδώ η έλλειψη της συντροφικότητας, όπως και η έλλειψη του έρωτα αποτελούν κύρια θέματα. Οι γέροι αν και γεύονται περισσότερο τη μοναξιά που ρημάζει τις σύγχρονες κοινωνίες, δεν παύουν να αναζητούν τα αγαθά της νιότης. Στην παράσταση της Μαυραγάνη, ωστόσο, μας πείθουν ότι όλα είναι εφικτά.

Μια παράσταση που βασίζεται στους αυθεντικούς ερμηνευτές της (οι νεότεροι δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της), οι οποίοι παρ’ όλες τις μελαγχολικές τους στιγμές έχουν μόνιμα χαραγμένη μια άφωνη, αισιόδοξη κραυγή στο πρόσωπό τους.

Από την Ελένη Πετάση
[email protected]