Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την παράσταση «4» του Rodrigo Garcia.

Όταν η βία εισάγεται ως αισθητικό γεγονός, τότε οι λέξεις αδειάζουν από το οξύ νόημά τους και η ουσία του εγχειρήματος αποδυναμώνεται εξ ορισμού... Τόσο ώστε να αναρωτιέσαι αν η πρόκληση είναι για την πρόκληση ή αν οι συχνά αποκρουστικές εικόνες πετυχαίνουν να αφυπνίσουν την οφειλόμενη οργή μας για τις καταστροφικές συνέπειες της καταναλωτικής κοινωνίας.

Αυτή ήταν, σε γενικές γραμμές, η γνώμη μου για την, βυθισμένη σε αηδιαστικά απορρίμματα, παράσταση «Golgota Picnic» του Rodrigo Garcia και δεν άλλαξε, δυστυχώς, ούτε όταν στα έργα του «Αccidents» και «Scatter my Ashes over Mickey» παρακολούθησα τον βασανισμό ενός αστακού και το πνίξιμο ενός ποντικιού αντίστοιχα.

Ο Αργεντινός συγγραφέας, σκηνοθέτης και σκηνογράφος δεν είναι άμοιρος ταλέντου και κανείς δεν αμφισβητεί τις έντονες δονήσεις σε επίπεδο ιδεών που εξαπολύει.

Έχει, ωστόσο, επιλέξει μια τέτοια διαχείριση των υλικών του που φτηναίνουν τις παραστάσεις του. Όπως στο πρόσφατο «4», που είδαμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, όπου αφενός το εμπλουτισμένο με «βρόμικες» λέξεις, μελοδραματικό αλλά και κοινότοπο κείμενο που σαρκάζει κάθε μορφή πνευματικότητας και αφετέρου οι χαοτικές, ασύνδετες εικόνες του, στοχεύουν να σχολιάσουν τα στερεότυπα της καταναλωτικής κοινωνίας, την υποκριτική μάσκα της αστικής ηθικής, τα ταμπού της παιδικής σεξουαλικότητας και εμάς τους ίδιους που έχουμε εθιστεί ανεπανόρθωτα στη βία.

Όσο για την εμμονή του με τα ζώα, στην προκειμένη περίπτωση χρησιμοποιεί τέσσερις «υπνωτισμένους» κόκορες, εγκλωβισμένους σε αθλητικά παπούτσια που οι ερμηνευτές τους σέρνουν αλύπητα από δω και από κει. Και παρότι ο πάντα αιρετικός δημιουργός δηλώνει ότι προέρχονται από ελληνικό ορνιθοτροφείο και θα αποδοθούν άθικτοι στον ιδιοκτήτη τους, προκαλεί την οργή μας.

Είναι, ωστόσο, σαν να αναρωτιέται: «γιατί εξοργίζεστε με τον βασανισμό τους όταν ανέχεστε τους άπειρους βασανισμούς που υφίσταται καθημερινά η ανθρωπότητα;».

Στη συνέχεια βλέπουμε σαρκοβόρα φυτά που τρέφονται με σκουλήκια, ένα παιχνίδι αντισφαίρισης με στόχο το φωτογραφημένο αιδοίο από την ελαιογραφία του Γκιστάβ Κουρμπέ «Η καταγωγή του κόσμου», δύο παιδιά-λολίτες συντροφευμένα από έναν σαμουράι που αφηγείται πληκτικά τις παιδικές ερωτικές φαντασιώσεις του, ένα drone που τριγυρνά απειλητικά πάνω από τα κεφάλια τους, ένα σαπούνι Μασσαλίας-μπανιέρα όπου λούζονται δύο γυμνά αγόρια κ.ά.

Φλύαρη, ωμή, με δραματουργική προχειρότητα -παρότι σε στιγμές παράδοξα ποιητική- και εν τέλει ξεπερασμένη, η, υπό τους ήχους της 4ης συμφωνίας του Μπετόβεν, περφόρμανς του Garcia σφηνώνει ωστόσο στη μνήμη. Αν έλειπε και η ανάγκη του να σοκάρει το κοινό με κάθε δυνατό τρόπο -ακόμη και καταφεύγοντας σε επιτηδευμένες ευκολίες- θα είχαμε ένα θέμα προς συζήτηση.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ / [email protected]