Η Ελένη Πετάση γράφει για το "Battlefield" του Πίτερ Μπρουκ.

Όταν η αριστουργηματική 9ωρη παράσταση του Πίτερ Μπρουκ «Μαχαμπαράτα» παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ της Αβινιόν το 1985 και το ίδιο καλοκαίρι πλούτισε την πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης που διοργάνωσε στην Αθήνα η Μελίνα Μερκούρη, αποτέλεσε σταθμό για το σύγχρονο θέατρο.

Τριάντα χρόνια μετά, ο ιδιοφυής θεατράνθρωπος (στα 90 του χρόνια) με τους μόνιμους συνεργάτες του Ζαν-Κλοντ Καριέρ και Μαρί-Ελέν Ετιέν επεξεργάστηκαν ξανά το τεράστιο υλικό του ινδικού έπους -αποτελείται από συλλογή ιστοριών που χρονολογούνται πριν από 3.000-3.500 χρόνια και διαδόθηκαν μέσω προφορικού λόγου- και δημιούργησαν ένα νέο έργο μικρής διάρκειας (65 λεπτών), το οποίο αντλεί την καταγωγή του από μέρος του σανσκριτικού ποιήματος.

Σ’ αυτόν τον στοχασμό πάνω στην κυκλική αναπαραγωγή της βίας του πολέμου, το κείμενο δεν εστιάζει μόνο στον ενδοοικογενειακό σπαραγμό ανάμεσα στα 100 αδέλφια Κaurava που σκοτώθηκαν, όταν, με αρχηγό τους τον πρωτότοκο Duryudhana, στράφηκαν ενάντια  στα πέντε ξαδέλφια τους, τους Pandavas, και τον αρχηγό τους Yudishtira, ο οποίος κέρδισε τη μάχη.

Ενδιαφέρεται, στην ουσία, για την κούφια φύση της νίκης θέτοντας το ερώτημα: ποιος είναι τελικά ο νικητής και ποιος ο ηττημένος; Γιατί ο θριαμβευτής αυτής της σφαγής από δω και πέρα έχει να ζήσει με τις τύψεις του, να εξιλεωθεί για την τραγωδία που προκάλεσε, να αναζητήσει την εσωτερική γαλήνη αλλά και να βρει απαντήσεις για το πώς θα κυβερνήσει με τον πιο σωστό τρόπο.

Παραπέμποντας σε οικεία κακά, έχοντας έναυσμα τόσο τις πρόσφατες τρομοκρατικές ενέργειες όσο και τα τραγικά γεγονότα στη Συρία, στο Ιράκ κ.ά., ο Πίτερ Μπρουκ επιχειρεί να υποδείξει τη ματαιότητα των αιματηρών αντιπαραθέσεων, το αναπόφευκτο του θανάτου και να στείλει ένα μήνυμα ειρήνης.

Χρησιμοποιώντας δύο καλάμια από μπαμπού και χρωματιστά υφάσματα «χτίζει» έναν ολόκληρο, παραμυθένιο θα μπορούσε να πει κανείς, κόσμο, ενώ οι τέσσερις εξαιρετικοί ηθοποιοί του -από τη Ρουάντα και την Ιρλανδία- όχι μόνο διηγούνται τις ιστορίες αλλά γίνονται οι πρωταγωνιστές τους: ένα μοιρολατρικό σκουλήκι, ένα πολεμόχαρο φίδι κ.ά.

 Η απαράμιλλη απλότητα, η λιτότητα και ο άμεσος αφηγηματικός χαρακτήρας της παράστασης του Μπρουκ -θα συμφωνήσω με την άποψη “ότι στηρίζεται στα θεμέλια της αρχαίας τραγωδίας”- έρχονται σαν βάλσαμο στη θεατρική σκηνή των ημερών μας που κατακλύζεται από την τεχνολογία και από συχνά αποτυχημένους μοντερνισμούς.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ / [email protected]