Κριτική από την Ελένη Πετάση.

«Δεν πρόκειται να βρεις γαλήνη αποφεύγοντας τη ζωή», έλεγε η Βιρτζίνια Γουλφ και, παρότι εκείνη αυτοκτόνησε στα 59 της χρόνια, με αυτή τη λογική ανατέμνει την πολυδαίδαλη διαδρομή του αμφισεξουαλικού, άχρονου ήρωά της, που ρουφά με πάθος τη ζωή, αναζητώντας εναγώνια την ταυτότητά του και το νόημα της ύπαρξης. Το «Ορλάντο», που γράφτηκε το 1928 καταργώντας κάθε ίχνος ρεαλισμού, θεωρήθηκε  μια αριστουργηματική, μυθιστορηματική ερωτική επιστολή, που αποκαλύπτει πτυχές της βιογραφίας της συγγραφέως

-όπως τα αισθήματά της για την αριστοκράτισσα Βίτα Σάκβιλ-Γουέστ- αλλά και τις βαθιά υπαρξιακές της αγωνίες. Από την άλλη πλευρά, το κείμενο διαπνέεται από ελαφράδα, τόλμη και χιούμορ

-μια παρένθεση στην υπόλοιπη δουλειά της- ενώ δεν διστάζει να σατιρίσει τις κοινωνικές στρεβλώσεις αλλά και τους λογοτέχνες στην Αγγλία από το 17ο αιώνα μέχρι τη δική της εποχή, στους κύκλους του Μπλούσμπερι όπου ανήκε. Επιπλέον πρόκειται για την παρωδία μιας βιογραφίας -ας μην ξεχνάμε πως ο υπότιτλος είναι «Ορλάντο -μια βιογραφία»- που έμμεσα αναφέρεται στον πατέρα της, τον διακεκριμένο βιογράφο σερ Λέσλι Στίβεν.

Ο ποιητικός ιστός που διακλαδώνει το έργο, ωστόσο, αντανακλά κυρίως τη διάθεση της Γουλφ να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους και, μέσα από αυτό το άφυλο πλάσμα με την πολλαπλή προσωπικότητα που διασχίζει με άνεση τους αιώνες, να εκφράσει τους ματαιωμένους πόθους της, την ανεπάρκεια της σκέψης, την ανάγκη της για ελευθερία. Η λύτρωση, όμως, μοιάζει να βρίσκεται μόνο στην επαφή της με τη φύση την οποία περιγράφει με θαυμάσιους γλαφυρούς τόνους. Ο Ορλάντο ξεκινά τη ζωή του στο ελισαβετιανό Λονδίνο ως νεαρός ευγενής, συνεχίζει στη Βικτωριανή εποχή μεταμορφωμένος σε γυναίκα, για να φτάσει μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα, εποχή που ανατέλλει ο φεμινισμός.

Η Ιώ Βουλγαράκη, που διασκεύασε και σκηνοθέτησε το έργο, στην εύστοχη μετάφραση του Νικήτα Σινιόσογλου, δίνοντας έμφαση στις προσωπικές εμπειρίες του/της Ορλάντο και τοποθετώντας την ηρωίδα στο «εδώ» και στο «τώρα», λίγο πριν από το τέλος της, απέδειξε πως η μονολογική μορφή της παράστασης μπορεί να υποκαταστήσει τη δράση και, χωρίς σκηνοθετισμούς, να λειτουργήσει εξαιρετικά. Και πάνω απ’ όλα καθοδήγησε ευφυώς τη νέα, ταλαντούχα  ηθοποιό Αμαλία Καβάλη που με λεπτομερειακή πολυσημία στον λόγο, στην κίνηση και την έκφραση πρόβαλε τόσο τη διαφανή σάτιρα όσο και το δραματικό υπόβαθρο του έργου.

Με ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα -μπαρόκ καθρέφτες στο πάτωμα- ευφάνταστο κοστούμι (Μαγδαληνή Αυγερινού), υποβόσκουσα μουσική υπόκρουση, η παράσταση μας πρόσφερε την απόλαυση να ακούσουμε κάθε λέξη, κάθε ενδόμυχη σκέψη της Βιρτζίνια Γουλφ.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ / [email protected]