Κριτική: Ηθικά διδάγματα μέσα από μία απολαυστική κοινωνική σάτιρα

deipno-ilithion
ΔΕΥΤΕΡΑ, 05 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016

Από την Ελένη Πετάση.

Ανάμεσα στην πληθώρα βαθυστόχαστων έργων που κατακλύζουν το θεατρικό τοπίο, υπάρχουν και κάποια που προσφέρουν αβίαστο γέλιο. Και όχι μόνο. Δείτε, για παράδειγμα, το κλασικό μπουλβάρ του αρμενικής καταγωγής Γάλλου συγγραφέα Francis Veber «Δείπνο ηλιθίων» (Le diner de cons, 1993) που «έσπασε» τα ταμεία διεθνώς, τόσο στη σκηνική όσο και στην κινηματογραφική εκδοχή του.

Σ’ αυτό, πέρα από το σαρκαστικό του πνεύμα και τις αστείες ατάκες που προκαλούν ευωχία, θίγεται ένα σοβαρό θέμα: ο κοινωνικός ρατσισμός. Θέμα ικανό να προβληματίσει τον θεατή και να του δώσει τροφή για περαιτέρω σκέψη.

Στο αστικό Παρίσι
Η υπόθεση εξελίσσεται στο αστικό παρισινό σαλόνι του κυνικού μεγαλοεκδότη Πιερ Μπρονσάν (ιδιαίτερα προσεγμένος ο σκηνικός χώρος από την Αθανασία Σμαραγδή), που μαζί με τους φίλους του οργανώνουν κάθε Τετάρτη ένα ιδιαίτερο δείπνο όπου η κακοήθεια συμβαδίζει με τον σαδισμό. Σ’ αυτό ο καθένας φέρνει μαζί του έναν «ηλίθιο» για να διασκεδάσουν με την αφέλειά του και όποιος έχει το πιο απολαυστικό θύμα κερδίζει το στοίχημα.
Τη συγκεκριμένη Τετάρτη, όμως, ο εκδότης παθαίνει λουμπάγκο και ο δικός του «ηλίθιος» ξεμένει στο σπίτι του. Ο Φρανσουά, υπάλληλος εφορίας και με χόμπι την κατασκευή μικρογραφιών μνημείων από σπιρτόκουτα (για τα οποία μιλάει ακατάπαυστα), θα προβεί σε αλλεπάλληλες γκάφες περιπλέκοντας τη ζωή του Πιερ και δημιουργώντας γλαφυρές καταστάσεις.

Οι συντελεστές
Ο Σπύρος Παπαδόπουλος που σκηνοθετεί το έργο (στην εύστοχη μετάφραση της Νικολέτας Κοτσαηλίδου) και ερμηνεύει τον κύριο ρόλο, έχει απόλυτο μέτρο και στις δύο ιδιότητές του. Ως σκηνοθέτης κατέχει τις ισορροπίες του είδους, αναδεικνύοντας τόσο τις κωμικές του στιγμές όσο και την ανεπαίσθητη μελαγχολία του. Ως ηθοποιός έχει τάιμινγκ και χωρίς καμία υπερβολή σκιαγραφεί θαυμάσια τον χαρακτήρα του αθώου, συναισθηματικού γκαφατζή με τις περιορισμένες πνευματικές δυνατότητες που μπορεί να προκαλεί γέλιο, αλλά ταυτόχρονα μας κάνει να αναρωτηθούμε αν αυτός τελικά είναι ο «ηλίθιος» ή οι άλλοι γύρω μας.
Ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, ως αδίσταχτος εκμεταλλευτής που στο τέλος αποκτά ανθρώπινο πρόσωπο, στέκεται επάξια δίπλα του. Απολαυστικός ο αυστηρός εφοριακός του Τάκη Παπαματθαίου, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του αλώβητο μέχρι τη στιγμή που αντιλαμβάνεται ότι η γυναίκα του τον απατά. Επαρκής ο Βασίλης Ρίσβας ως καλός φίλος.
 Αδύναμες οι ερμηνείες της Άννας Μενεγάκου και της Ξανθής Γεωργίου.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ / [email protected]