Η Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, όταν ανεβαίνει τη σκηνή της Στέγης, γίνεται η Σούζαν και αφήνεται στα «Κύματα» της Βιρτζίνια Γουλφ.

Είναι μέλος των Vasistas, της πρωτοποριακής ομάδας που κινείται σε Ελλάδα και Γαλλία, αναζητώντας νέες οδούς σκηνικής έκφρασης. Την έχουμε δει στο «Chatroom», την παράσταση της Σοφίας Βγενοπούλου που ανέβηκε στο Θέατρο Νέου Κόσμου το 2010, στο «Domino» και το «Απολογίες 4&5» της Αργυρώς Χιώτη το 2015 και το το 2016, αντίστοιχα. Φέτος, συνεχίζει να εμφανίζεται στη σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, υποδυόμενη μια απομονωμένη κοπέλα που φτάνει να αποσυρθεί εκτός αστικού περιβάλλοντος. Η Σούζαν είναι το ένα από τα έξι παιδιά που η Βιρτζίνια Γουλφ έπλασε και ακολούθησε από την πρώτη μέρα του σχολείου έως τη δύση της ζωής τους. Εμείς μιλήσαμε με την ηθοποιό για τις δυσκολίες αλλά και την ομορφιά του ρόλου της στα «Κύματα», για την εμπειρία τού να ενσαρκώνει ηρωίδα μιας συγγραφέα αυτού του εκτοπίσματος και γιατί, εξαιτίας της, χρειάστηκε να ανατρέξει στο παρελθόν, επανεξετάζοντας τη ζωή και τις επιλογές της. 

Σε ποιον ρόλο θα σας δει ο θεατής και τι ήταν αυτό που σας ιντρίγκαρε σε εκείνον;
«Η Τζίνυ φιλάει τον Λούις». Αυτό το αθώο περιστατικό σε νηπιακή ηλικία προκαλεί μία σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων σε μια παρέα έξι παιδιών κι ο τρόπος που επιλέγει ο καθένας τους να το διαχειριστεί θα είναι καθοριστικός για τον τρόπο που θα ζήσει, τις επιλογές που θα κάνει στη ζωή του, τον χαρακτήρα που θα διαμορφώσει.
Κάθε χαρακτήρας της Γουλφ φέρει ένα διαφορετικό φορτίο σε σχέση με το περιστατικό αυτό και σε όλο το έργο παρακολουθούμε την εξέλιξη αυτού του φορτίου. Ακριβώς επειδή η Γουλφ γράφει για έξι διαφορετικά πρόσωπα που θα μπορούσαν να είναι οι πτυχές του ίδιου ανθρώπου αλλά και επειδή ο Δημήτρης Καραντζάς έχει αντιμετωπίσει την παράσταση σαν όλοι οι χαρακτήρες να φτιάχνουν ένα νήμα, μία πορεία (και όχι έξι διαφορετικές) είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για ρόλους.
Ας πούμε πως με την Μαρίνα Αργυρίδου σε διπλή διανομή, φέρουμε το φορτίο του πόνου, της Σούζαν, του ανθρώπου που πληγώθηκε από αυτό το φιλί και αποφάσισε «να τυλίξει τον πόνο της στο μαντήλι της, να το βάλει στη ρίζα της οξιάς, μονάχη της». Έτσι ξεκινάει η αφήγηση μιας ζωής στην οποία μισεί το σχολείο, δεν μπορεί να συγχρωτιστεί με τους άλλους ανθρώπους, δεν καταλαβαίνει τα λόγια και τις φράσεις τους κι εν τέλει απομακρύνεται από την κοινωνική ζωή της πόλης για να χωθεί μέσα στη φύση. Έχω την εντύπωση, όσο μπορώ να ξέρω τον εαυτό μου, πως έχω μια πλευρά κοινωνικά αδέξια, προτιμώ να παρατηρώ παρά να μιλάω, ίσως έχω κάτι τραχύ όπως η Σούζαν. Παρ’όλα αυτά ζω και αναπνέω μέσα στην πόλη και τις κοινωνικές εκφάνσεις της. Αυτή ακριβώς η αντίφαση με ιντρίγκαρε να ανακαλύψω την πορεία της Σούζαν.

Ποιες δυσκολίες συναντήσατε στην προσέγγιση της ηρωίδας και της ιστορίας εν γένει;
Το δύσκολο σε αυτό που ήθελε να φτιάξει ο Δημήτρης ήταν αυτό το κοινό νήμα αφήγησης. Ο συντονισμός, η ανάγκη να ακούς και να πηγαίνεις με την ανάσα του άλλου, να επηρεάζεσαι, να προχωράς την ιστορία από εκεί που την άφησε ο άλλος -με το δικό σου προσωπικό φορτίο πάντα, αυτό το συνεχές χτίσιμο της αφήγησης σε συνδυασμό με τον λόγο της Γουλφ που δεν είναι συμβατικά θεατρικός, δεν ήταν πάντα εύκολο. Και μας δυσκολεύει (ή καλύτερα μας κρατάει σε εγρήγορση) ακόμα και μέσα στις παραστάσεις. Είναι δύσκολο να χτίζεις κάθε φορά αυτή την αφήγηση, πάντα κάτι αλλάζει, κάτι είναι λίγο διαφορετικό.

Ποια θέματα θίγει η ιστορία των έξι πρωταγωνιστών; Πόσο επίκαιρο και σύγχρονο είναι το έργο της Βιρτζίνια Γουλφ σήμερα;
Ακούγοντας το κείμενο στις πρόβες και στις παραστάσεις εντυπωσιάζομαι κάθε φορά από την σκέψη της Γουλφ, το πώς αντιλαμβάνεται την ανθρώπινη ύπαρξη, πως έχει συλλάβει αυτό το μυστήριο που κινεί τα νήματα της ζωής. Μια τόσο πυρηνική ματιά, που «σε τρυπάει όπως το μυτερό ράμφος ενός πουλιού» σε ανύποπτο χρόνο, είναι, ενδεχομένως, το ζητούμενο της Τέχνης. Κι όταν αυτό επιτυγχάνεται, είναι αδύνατο να σε αφήσει αδιάφορο επειδή γράφτηκε πολλά χρόνια πριν ή επειδή στις λεπτομέρειες είναι φανερή η εποχή του συγγραφέα.
Το μυθιστόρημα της Γουλφ εμπεριέχει όλες τις αγωνίες της ζωής και φαντάζομαι πως ο καθένας θα μείνει σε αυτά που τον αγγίζουν περισσότερο. Θα μπορούσαμε να δούμε αυτό το κείμενο σαν έναν ύμνο στη φιλία ή στη διαφορετικότητα, να πούμε ότι εξετάζει την θλίψη του ανθρώπου, τις σκοτεινές πλευρές του, ακόμα ότι προτείνει την σεξουαλική απελευθέρωση, απενεχοποιεί την ομοφυλοφιλία. Προσωπικά με συγκινεί ο τρόπος που διαχειρίζεται ή αντιλαμβάνεται την ματαίωση.
Βλέποντας όλους τους χαρακτήρες να πνίγονται από τις επιλογές τους και ταυτόχρονα να τις στηρίζουν σθεναρά σαν να μην έχουν να πιαστούν από κάτι άλλο, συνειδητοποιώ ότι ακόμα κι αν πηγαίνουμε από διαφορετικό δρόμο, όλοι χανόμαστε στις ίδιες σκοτεινές περιοχές. Κι αυτό είναι μια παρηγοριά... Όπως και αυτές οι στιγμές που ένα πρόσωπο σε αφοπλίζει, κάποια απρόσμενη συνθήκη διαλύει ό,τι έχεις χτίσει για να νιώθεις ασφαλής, προστατευμένος (από τι άραγε;) μέχρι να αρχίσεις το χτίσιμο από την αρχή.

Τι σκέψεις και τι συναισθήματα σας δημιουργεί η ενσάρκωση ενός ήρωα που επινόησε μια συγγραφέας του βεληνεκούς της Βιρτζίνια Γουλφ;
Η ιδιαίτερη σχέση που έχω με τα «Κύματα» της Γουλφ είναι ότι με συγκινούν και με ταράζουν τόσο, που δυσκολεύομαι να ακούω το κείμενο επί σκηνής σε τέτοια συχνότητα. Συγκινούμαι, ταράζομαι, δυσκολεύομαι. Την αγαπώ αυτή την παρασταση και είμαι ευτυχής που υπήρξα μέρος της και που συνέβαλα, όπως ο καθένας μας, στη δημιουργία της.
Πάνω στη δουλειά όμως, στις πρόβες, οφείλει κανείς να ξεχνάει το μέγεθος του συγγραφέα και τον θαυμασμό για το έργο του. Εξάλλου αυτά χάνουν κάθε αξία στη σκηνή όταν το κείμενο δεν περνάει στο κοινό, όταν δεν υπάρχει σκηνοθετική ματιά ή όταν οι συντελεστές δεν έχουν συντονιστεί σε κάποια κατεύθυνση. Γι αυτό πρωτίστως μ´ ενδιαφέρει να δουλεύω με ανθρώπους που επικοινωνώ, όπως ο Δημήτρης και η ομάδα μου VASISTAS με τους οποίους είμαστε σχεδόν οικογένεια πια.

Ποιες ιδιαιτερότητες έχει η σκηνοθετική προσέγγιση του έργου από τον Καρατζά; 
Το πιο ισχυρό στοιχείο της σκηνοθετικής προσέγγισης είναι η σύλληψη του σκηνικού χώρου. Ο Δημήτρης, θέλοντας να δημιουργήσει μία συνθήκη όπου ηθοποιοί και θεατές είναι συνένοχοι και συνδημιουργοί της παράστασης κάθε στιγμή, σε συνεργασία με την Κλειώ Μπομπότη, δημιούργησαν έναν ιδιαίτερο σκηνικό χώρο, ένα μεγάλο τραπέζι ή ενιαίο θρανίο.
Αυτή η επιλογή αφενός προέκυψε από την γραφή της Γουλφ, που είναι προσωπική και συνειρμική, αφετέρου καθόρισε τον τρόπο που δουλέψαμε, ψάχνοντας έναν προσωπικό τόνο ο καθένας μας για να μεταφέρουμε αυτό το κείμενο. Θέλαμε να δημιουργηθεί μια σχέση εγγύτητας με το κοινό γι αυτό και βρισκόμαστε δίπλα του ή σε απόσταση αναπνοής.

Πώς αξιολογείτε αυτό που λέμε «εφηβικό θέατρο» σήμερα στην Ελλάδα; Υπάρχει, ή ο έφηβος ως θεατής δεν βρίσκει πεδίο ένταξης στη σημερινή θεατρική σκηνή; Πώς συνυπάρχουν ο έφηβος και ο ενήλικας θεατής στο κοινό της παράστασης; Τι θα βρει ο καθένας;

Εφηβικό θέατρο σαφώς υπάρχει στην Ελλάδα και τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται όλο και περισσότερο αλλά δεν είμαι σίγουρη ότι μας συμφέρει να διαχωρίζουμε το θέατρο ή το βιβλίο σε εφηβικό και ενήλικο. Δηλαδή να θεωρούμε πως ένας έφηβος ταυτίζεται περισσότερο με ιστορίες από την καθημερινότητά του και λιγότερο με κλασικά έργα, με τον Τσέχωφ ή την Γουλφ. Έτσι κι αλλιώς υποτίθεται πως η Τέχνη μπορεί μια κοινή, καθημερινή στιγμή να την διαστείλει, να την ανάγει σε ποίηση  ή να χωρέσει μέσα στην απτή καθημερινότητα «μεγάλες» έννοιες. Για μένα είναι εξίσου σημαντικό να βλέπω τις ενήλικες ταινίες του Γιώργου Λάμθιμου και του Ευθύμη Φιλίππου, να παρακολουθώ τις παιδικές παραστάσεις της Ξένιας Καλογεροπούλου και να διαβάζω τα εφηβικά βιβλία της Ελένης Κατσαμά.

Κάθε ρόλος υποθέτω πως είναι μια εμπειρία. Τι μάθατε για τον εαυτό σας ως ηθοποιό και ως άνθρωπο μέσα από τον ρόλο σας;
Η ιδιαιτερότητα του σκηνικού χώρου και του κειμένου, μας ανάγκασε όλους να επαναπροσδιορίσουμε κάποιες -κοινές για κάθε θεατρική πράξη- έννοιες, την ειλικρίνεια, την αμεσότητα, την απεύθυνση. Επιστρατεύσαμε κάτι τόσο προσωπικό που πιστεύω μοιραία όλοι μας, εξαιτίας της Γουλφ, ανατρέξαμε στο παρελθόν μας, επανεξετάσαμε τις ζωές μας, τις επιλογές μας.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]