Ήρθαν, είδαν και κατήγγειλαν την κρίση πέφτοντας όμως σε παγίδα, σύμφωνα με την Ελένη Πετάση, οι δημιουργοί της παράστασης «Protect me», Φαλκ Ρίχτερ και Ανούκ Βαν Ντάικ, που παρουσίασαν πρόσφατα την παράσταση τους στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Τα μάτια τους είναι στεγνά αλλά στην ψυχή τους κυλούν δάκρυα. Μόνο που, στους δυσβάσταχτους καιρούς που ζούμε, είναι δάκρυα πολυτελείας. Αναφέρομαι στους Γερμανούς καλλιτέχνες της βερολινέζικης Σαουμπίνε - το συγγραφέα-σκηνοθέτη Φαλκ Ρίχτερ και τη χορογράφο Ανούκ Ναν Ντάικ - που ένωσαν τις δυνάμεις τους και αποπειράθηκαν να καταγγείλουν την «κρίση» κατασκευάζοντας ένα θέαμα με τίτλο «Protect me» (Προστάτευσε με ή Κάποιος να με προστατεύσει). Προστάτευσέ με, όμως, από τι; Και για ποια κρίση ομιλούν;

Γιατί αυτό το θέαμα δεν έχει βέβαια τίποτα να κάνει με την κρίση που μαστίζει χώρες όπως τη δική μας. Είναι κάτι σαν αστική γκρίνια για ψυχολογικό - υπαρξιακά προβλήματα, πασπαλισμένα με ξεθαμμένες ενοχές από την εποχή του Φίρερ και γαρνιρισμένα με λίγη καυτερή σάλτσα εναντίον του τραπεζικού συστήματος, της Μέρκελ, του Ομπάμα και όλων των ηγετών που καθορίζουν την τύχη του κόσμου.

Και ας θεωρεί ο Ρίχτερ, όπως αναφέρει στο σημείωμα που έγραψε ειδικά για τις παραστάσεις στην Ελλάδα, ότι μοιράζεται το θυμό, το φόβο, το άγχος, την επιθυμία για αλλαγή όλων όσοι πραγματικά πλήττονται από αυτήν την οριακή πολιτικοοικονομική καταιγίδα.

Πρόσωπο πολιτικό ο Φαλκ Ρίχτερ είναι γνωστός στην αθηναϊκή σκηνή από το 2000. Tο απολαυστικά καυστικό έργο του «Ο θεός είναι dj» παρουσιάστηκε στο «Αμόρε» σχολιάζοντας τις παραμέτρους της τέχνης που καθιστούν την προσωπική ζωή του ατόμου θέαμα. Ακολούθησε πέρυσι στο «Θησείο» το «Σε κατάσταση εξαίρεσης» - μια αλληγορία που δανείζεται τον τίτλο της από το νομικό λεξιλόγιο για να εκφράσει την αυθαιρεσία της εξουσίας όταν αυτή επιβάλλει τους κανόνες της με άλλοθι οτιδήποτε ονομάζει κατάσταση κινδύνου.

Η φιλότιμη προσπάθεια ηθοποιών και χορευτών στο σύνολό τους έδειξε ότι διαθέτουν σημαντικές τεχνικές δυνατότητες.

Και τώρα η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών φιλοξένησε την πρόσφατη παραγωγή του στην οποία, ωστόσο, ο πολιτικός λόγος, κατακερματισμένος, εξατμίζεται σε άσφαιρα τσιτάτα και τα ψυχολογικά προβλήματα γίνονται αυτοσαρκαστικές ατάκες επιθεωρησιακού χαρακτήρα.

Ακούσαμε, λοιπόν, μονολογικές ρήσεις για την απόλυτη έλλειψη επικοινωνίας ζευγαριών και μη, την απύθμενη μοναξιά τους, την εσωτερική τους αγωνία που εξωτερικεύεται με κρίσεις πανικού και σεξουαλική ανικανότητα, την εξάρτησή τους από ψυχιάτρους ή από εναλλακτικές θεραπείες προορισμένες να κατευνάζουν το θυμό, την εκτόνωση σε spa, tai-chi και σε όλα εκείνα τα καρυκεύματα που συνοδεύουν κοινωνίες έξω από την εμπόλεμη ζώνη.

Ο Ρίχτερ δηλώνει θαυμαστής και άμεσα επηρεασμένος από τον επαναστάτη-συγγραφέα Γκεόργκ Μπύχνερ, αλλά η δική του επανάσταση περιορίζεται στη μίμηση του «προφανούς».

Το κυριότερο ζήτημα, όμως, δεν είναι μόνο ότι η παράσταση καταφεύγει σε ανεπίτρεπτες ευκολίες, ούτε ότι ερήμην της, εκθέτει εν τέλει την ψυχαναγκαστική κρίση του γερμανικού λαού. Είναι ότι ταυτόχρονα εκθέτει το δραματουργικό εκφυλισμό που πρυτανεύει τα τελευταία χρόνια στις θεατρικές σκηνές της Δύσης. Ακόμη και η πρώην αντιδραστική Σαουμπίνε, πέφτει στην παγίδα του δήθεν και της αβαθούς δημαγωγίας. Όσον αφορά στη καλλιτεχνική πρόταση, και εδώ η συγκεκριμένη περφόρμανς «πουλάει φύκια για μεταξωτές κορδέλες». Και το χειρότερο; Ενδύεται τον χιτώνα της πρωτοπορίας.

Το θέαμα δεν είχε βέβαια τίποτα να κάνει με την κρίση...

Γιατί ο συνδυασμός χορού και θεάτρου δεν ξεφεύγει από την κοινοτοπία. Ο χορός, μάλιστα, άλλοτε αποκομμένος ουσιαστικά από το κείμενο και άλλοτε εγκλωβισμένος στην εικονοποίησή του, υπογραμμίζει την ανέμπνευστη σκηνοθεσία.

Είναι άδικο να μην αναφέρω τη φιλότιμη προσπάθεια ηθοποιών και χορευτών που στο σύνολό τους έδειξαν ότι διαθέτουν σημαντικές τεχνικές δυνατότητες.

ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΑΣΗ - [email protected]