Ο Κλινικός Διαιτολόγος, Γιώργος Μίλεσης, εξηγεί το πώς η διαχείριση του σωματικού βάρους διαχρονικά άπτεται της (ελεύθερης) βούλησης του ατόμου και των γονιδίων.

Έχεις δώσει τα πάντα για να διώξεις αυτά τα (πολλά ή λίγα) κιλά που έπρεπε. Πολλές στιγμές, παραπάνω απ’ όσα μπορούσες ή ήσουν εξαρχής διατεθειμένος να κάνεις…

«Φέρε ό,τι πιο στενό έχεις»
Ωστόσο, τα κατάφερες και ατενίζεις πλέον το μέλλον πιο αισιόδοξα. Άλλαξες γκαρνταρόμπα, στένεψες παλιά και αγαπημένα σου ρούχα ή ακόμα μπήκες και σε (πολύ) πιο μικρά που τα είχες ξεχάσει. Ναι, αυτά που έλεγες κάποια στιγμή θα τα βάλω, δεν τα δίνω, αλλά μέχρι πρότινος είχαν καταντήσει διακοσμητικά (για να μην πω ανέκδοτο). Νιώθεις, ίσως και δικαιωματικά, ότι αξίζεις πλέον ένα καλύτερο μέλλον. Μακριά από τη στεναχώρια και τους υπολογισμούς για το τι έφαγες και τι μπορείς ακόμα να φας. Μακριά από τις τύψεις και το άγχος για το κάθε στραβοπάτημα.

Πειρασμός… reloaded
Και κάπου εκεί αρχίζουν πάλι όλα τα παλιά και αγαπημένα μεζεδάκια και γλυκάκια, να σου μοιάζουν πάλι τρομερά ελκυστικά. «Δεν βαριέσαι μια φορά είναι, τώρα που είναι ειδική περίσταση θα κρατηθώ;», σκέφτεσαι και επιτρέπεις στον εαυτό σου μια free day. Μεταξύ μας, αυτό θα κάνεις ξανά με την πρώτη ευκαιρία. Δεν θα είναι πρωτόγνωρο να αρχίσεις να χτίζεις ένα τείχος από δικαιολογίες, για να κρύβεις τα προβλήματα που επανεμφανίζονται, κάτω από το χαλάκι.

Η μαύρη τρύπα και ο… λογιστής
Δυστυχώς, όμως, δεν μπορείς να κρυφτείς από τον εαυτό σου, ούτε από το σώμα σου. Δεν υπάρχει «ζαβολιά» που δεν μετράει, δεν υπάρχει μια μαγική «μαύρη τρύπα» που θα εξαφανίσει ό,τι ξεφεύγει από τον έλεγχό σου. Στην τελική, για να το καταλάβεις καλύτερα, καταλήγουμε σε ένα απλό λογιστικό πρόβλημα: όσο δεν δημιουργείς πλεόνασμα (από το υπερβάλλον φαγητό) τόσο στερείς από το σώμα σου την ευκαιρία να στοκάρει περαιτέρω την αποθήκη (σ.σ. λιπώδης ιστός).

«Κάνε αυτό για μόνιμο αποτέλεσμα», λένε
Και μην σε ξεγελούν οι τυμπανοκρουσίες περί μόνιμου αδυνατίσματος. Δεν έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί υπάρχουν τόσα διαφορετικά πρωτόκολλα απώλειας βάρους, αλλά κανένα (γνωστό) σταθεροποίησης και διατήρησης χαμηλότερου βάρους; Με όλη την τεχνογνωσία που έχουμε, γιατί τα ποσοστά παχυσαρκίας (και προβλημάτων υγείας εξαιτίας αυτής) εκτοξεύονται αντί να μειώνονται; Πώς γίνεται φτωχές χώρες να υποφέρουν από τη μάστιγα της καλοπέρασης και της επάρκειας; Μήπως το marketing τελικά είναι πολύ πιο δυνατό από την επιστήμη;

Εξαρτάται από τον χαρακτήρα και τη διάθεσή σου
Ωστόσο, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι η διαχείριση του σωματικού βάρους διαχρονικά άπτεται της (ελεύθερης) βούλησης του ατόμου. Είναι τόσο έντονα προσωπική διαδικασία, όσο οι σκέψεις και τα συναισθήματα του καθενός μας. Ξεκινά από το τι βλέπουμε, τι μυρίζουμε, τι υπάρχει διαθέσιμο και καταλήγει στο χαρακτήρα και την ψυχολογική διάθεση της στιγμής. Και μόνο αυτό, φτάνει να καταλάβεις πόσο πολύπλοκη είναι η λήψη αποφάσεων στη θέα του φαγητού γλυκού.

Χρόνο με το χρόνο, παχαίνεις βάσει του DNA σου
Το ανθρώπινο σώμα, για λόγους επιβίωσης διαχρονικά, διακατέχεται από την εγγενή τάση αύξησης βάρους με την πάροδο του χρόνου. Είναι στη φύση μας να παχαίνουμε όσο μεγαλώνουμε, όχι να διατηρούμε σταθερό το βάρος μας. Πόσο μάλλον να αδυνατίζουμε.

Γι’ αυτό ακριβώς, είναι δόκιμο να θεωρήσουμε κάθε προσπάθεια μείωσης βάρους, παρά φύσει. Με αυτήν την έννοια ότι πρέπει να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας για να διατηρήσουμε σταθερό το βάρος μας με τα χρόνια, πόσο μάλλον να αδυνατίσουμε και να το κρατήσουμε. Άλλωστε, υπολογίζεται ότι το βάρος μας αυξάνει κατά 2 κιλά μ.ο. ανά έτος!

Και αυτή ακριβώς η διαχρονική τάση αύξησης βάρους ελέγχεται γονιδιακά. Τροποποιείται μόνο από την επίδραση ορμονών, συνήθως αυξητικά. Άρα, η δυνατότητα παρέμβασής μας σε τέτοιο επίπεδο είναι απλά αδύνατη πιθανότητα. Εκτός πια αν αντιμετωπίσουμε κάποια στιγμή την παχυσαρκία σε γονιδιακό επίπεδο.

Μην βγάζεις τα πόδια σου από το πάπλωμα
Κοινώς, αν σου αναγνωρίζεις ότι παίρνεις εύκολα βάρος, μην ξεχνιέσαι. Ό,τι κι αν κάνεις για να χάσεις βάρος, η δυσκολία σταθεροποίησης θα είναι πάντα εκεί. Είναι στο χέρι σου όμως να κρατήσεις τα ηνία και να μάθεις να συγκρατείς – με καθοδήγηση – το ατίθασο αυτό άτι. Πρέπει να αναγνωρίσεις και να βρεις τα δικά σου όρια, ώστε να μην «βγάζεις τα πόδια σου από το δικό σου πάπλωμα».

Να θες να ξεπεράσεις τα δεινά
Κι αυτό απαιτεί δεκτικότητα και διάθεση ν’ αλλάξεις εικόνα και νοοτροπία, όχι το άγχος της γρήγορης λύσης, σαν τσιρότο στην πληγή. Να θες να λύσεις το πρόβλημα για να… γιάνει η πληγή, όχι να τη σκεπάσεις με μια ευχή να το ξεπεράσεις. Μόνο τότε θα μπορείς να πεις ότι προσπέρασες και γλίτωσες από τα (παλιά) δεινά. Άσε λοιπόν κατά μέρος τις μαγικές, πολλά υποσχόμενες, δίαιτες και ζήτα να μάθεις το πώς πρέπει να κουμαντάρεις τη βάρκα σου. Η επόμενη μέρα, μετά τον αγώνα της στέρησης και της μιζέριας (με το φαγητό), είναι για πολλούς πολύ πιο απαιτητική και δύσκολη. Και σίγουρα δεν μπορεί να εξαρτάται από το τι τρώει ο διπλανός σου.

Γιώργος Μίλεσης MSc Κλινικός Διαιτολόγος
[email protected]
www.milessis.gr 
FB page: milessisgeorge

References

Ard JD, Miller G, Kahan S. Nutrition Interventions for Obesity. Med Clin North Am. 2016 Nov;100(6):1341-1356. doi: 10.1016/j.mcna.2016.06.012.

Cleo G, Isenring E, Thomas R, Glasziou P. Could habits hold the key to weight loss maintenance? A narrative review. J Hum Nutr Diet. 2017 Feb 2. doi: 10.1111/jhn.12456.

Dulloo AG, Jacquet J, Miles-Chan JL, Schutz Y. Passive and active roles of fat-free mass in the control of energy intake and body composition regulation. Eur J Clin Nutr. 2017 Mar;71(3):353-357. doi: 10.1038/ejcn.2016.256.

Montesi L, El Ghoch M, Brodosi L, Calugi S, Marchesini G, Dalle Grave R. Long-term weight loss maintenance for obesity: a multidisciplinary approach. Diabetes Metab Syndr Obes. 2016 Feb 26; 9:37-46. doi: 10.2147/DMSO.S89836. eCollection 2016.

Schwartz J. Nutritional Therapy. Prim Care. 2016 Mar;43(1):69-81, viii. doi: 10.1016/j.pop.2015.08.012.